İL SİSTEMİNE GEÇİŞ SORUNSALI: TÜRKİYE’DE 1864 VİLAYET NİZAMNAMESİ İLE İL SİSTEMİNE GEÇİLMİŞ MİDİR?

Türk yönetim tarihinde 1864 Vilayet Nizamnamesi’ne büyük önem atfedilir ve birçok kaynakta da Türkiye’de bu Nizamname’yle “il sistemi”ne geçildiği kabul edilir. Bu kabulün geçerli olabilmesi için, il sisteminin özgül özelliklerinin önemli bir kısmının 1864 Vilayet Nizamnamesi ile getirilmiş olması gerekir. Oysa bugün uygulanan il sistemi ile 1864 Vilayet Nizamnamesi’yle Türk taşra yönetim sisteminde yapılan değişiklikler karşılaştırıldığında, “Türkiye’de 1864 Vilayet Nizamnamesi ile il sistemine geçilmiştir” bilgisinin temellerinin çok da sağlam olmadığı görülmektedir. Bu çalışmada 1864 Vilayet Nizamnamesi’yle Osmanlı Devleti’nin taşra yönetiminde bazı önemli değişikliklerin yapıldığı kabul edilmekte ancak bu değişiklerin taşra yönetiminde il sistemine geçildiği şeklinde bir sistem değişikliğine yol açmadığı iddia edilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

İl, İl Yönetimi, 1864 Vilayet Nizamnamesi, Türk Taşra Yönetim Sistemi

THE PROBLEMATICS OF TRANSITION TO PROVINCE SYSTEM: DID TURKEY SWITCH TO THE PROVINCE SYSTEM WITH THE 1864 PROVINCE CHARTER?

In the Turkish administration history, much importance is attributed to the 1864 Charter and it is stated in many sources that with this charter Turkey started to use “the Province System”. To confirm this, it is necessary to prove that important implementations concerning the province system were introduced with the 1864 Province Regulation. However, when the present province system and the 1864 Province Regulation are compared it is seen that the assertion “The province system was introduced to Turkey with the 1864 Province Regulation” is not well-grounded. In this study, it is accepted that some important changes were implemented in the Ottoman country system but it is argued that these changes did not culminate in a province system, that is to say it did not bring about a change in the system

Keywords:

Province, Provincial Administration, 1864 Province Charter, Turkish Country Administration System,

PDF

___

Arbay, H. (1986). İl özel idarelerinin tarihçesi, gelişimi ve bugünü. İl Özel İdareleri Sempozyumu (Bildiriler Kitabı). İstanbul İl Özel İdaresi Yayını, İstanbul.
Çadırcı, M. (1991). Tanzimat döneminde anadolu kentleri’nin sosyal ve ekonomik yapıları. Türk Tarih Kurumu Yayını, Ankara.
Çoker, Z. (2003). Mülki yönetim ve yerel yönetimlerde yeniden yapılanma. Türk İdareciler Derneği Yayını, Ankara.
Davison, R. H. (1997). Osmanlı imparatorluğu’nda reform. (Çev. Osman Akınbay). İstanbul: Papirüs yayınları.
Demiröz, N. (1990). Bölge valiliği üzerine. Amme İdaresi Dergisi, 23(4), 55-77.
Erten, M. (1999). Nasıl bir yerel yönetim. İstanbul: Anahtar Kitaplar Yayınevi.
Eryılmaz, B. (2009). Kamu yönetimi. Ankara: Okutman Yayıncılık.
Eyuboğlu, M. S. (1954). Mülki taksimat. İdare Dergisi, 25(229), 40-53.
Gönül, M. (1992). Seçimli valilik üzerine düşünceler. Amme İdaresi Dergisi, 25(3), 51-70.
Göreli, İ. H. (1952). İl idaresi. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını.
Gül, H., & Mehmet, A. (2004). Tarihsel bir bakış açısıyla kamu ve yerel yönetimler reformu. Yerel Yönetimler Kongresi: Dünden Bugüne Yerel Yönetimlerde Yeniden Yapılanma, Çanakkale.
Güler, B. (1993). Yerel yönetim tarihine yaklaşım sorunu. Amme İdaresi Dergisi, 26(1), 87-96.
Günal, B. (1979). İl özel idareleri ile köye götürülen hizmetler. Ankara.
İsmail Hakkı (Göreli). (Hicri 1328). Hukuk-ı idare. Dersaadet: Kanaat Matbaası.
Karal, E. Z. (1988). Osmanlı tarihi. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayını.
Keleş, R., & Yavuz, F. (1983). Yerel yönetimler. Ankara: Turhan Kitapevi.
Keskin, N. (2007). Devletin toprak üzerinde örgütlenmesi: Türkiye’de illerin yönetimi, Basılmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Anabilim Dalı, Ankara.
Kunt, İ. M. (1978). Sancaktan eyalete: 1550-1650 arasında osmanlı ümerası ve il idaresi. İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayını.
Mustafa, Ş. (1929). Vilayetler. İdare Dergisi, 2(19-20), 2057.
Nadaroğlu, H. (2011). Mahalli idareler. İstanbul: Beta yayınları.
Nohutçu, A. (2011). Kamu yönetimi. Ankara: Savaş Yayınevi.
Onar, S. S. (1966). Amme hukukunun umumi esasları. İstanbul: İsmail Akgün Matbaası.
Ortaylı, İ. (1974). Tanzimattan sonra mahalli idareleri (1840-1878). TODAİE Yayını, Ankara.
Ortaylı, İ. (1979). Türkiye idare tarihi. TODAİE Yayını, Ankara.
Ortaylı, İ. (1991). Yerel yönetim: Devraldığımız miras. Türk belediyeciliğinde 60. yıl uluslararası sempozyumu (Bildiriler Kitabı). Ankara: Ankara Büyükşehir Belediyesi yayını.
Payaslıoğlu, A. T. (1966). Merkezi idarenin taşra teşkilatı üzerine bir inceleme. TODAİE ve DPT Ortak Yayını, Ankara.
Polatoğlu, A. (1985). İl yönetiminde eşgüdüm sorunu ve yeni bir yönetim modeli. Amme İdaresi Dergisi. 18 (4), 27-40.
Sencer, M. (1984). Osmanlı imparatorluğunda tanzimat sonrası siyasal ve yönetsel gelişmeler. Amme İdaresi Dergisi, 17(3), 46-71.
Sencer, M. (1984). Tanzimat’a kadar osmanlı yönetim sistemi. Amme İdaresi Dergisi, 17(2), 21-44.
Sencer, M. (1992). Türkiye’nin yönetim yapısı. İstanbul: Alan Yayıncılık.
Seyyitdanlıoğlu, M. (1998). Yerel yönetim metinleri XV: Da’ire-i belediye meclislerinin tertibi hakkında talimat. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 7(4), 133-139.
Shaw, S. J., & Shaw, E. K. (1983). Osmanlı imparatorluğu ve modern Türkiye, 2. Cilt. (Çev. M. Harmancı). İstanbul: E yayınları.
Tamer, M. (2001). Kalkınma ve bölge valiliği. Devlet Planlama Teşkilatı Yayını, Ankara.
Tarcan, M. (1968). Taşra idare teşkilatımızın tarihçesi. Türk İdare Dergisi, 39(311), 22-37.
TODAİE. (1982). Kamu Yönetiminin yeniden düzenlenmesi (idari reform danışma kurulu raporu). TODAİE Yayını, Ankara.
TODAİE. (1991). Kamu yönetimi araştırması genel rapor. TODAİE Yayını, Ankara.
Tortop, N., Aykaç, B., Yayman, H., & Özer, A. (2006). Mahalli idareler. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Tosun, M. (1970). Türkiye’de valilik sistemi. TODAİE Yayını, Ankara.
Tönük, V. (1945). Türkiye’de idare teşkilatı. Ankara: İçişleri Bakanlığı yayını.
Tural, E. (2004). 1881 Hersek isyanı, 1863 eyalet teftişleri ve 1864 vilayet nizamnamesi. Çağdaş Yerel Yönetimler Dergisi, 13(2), 93-123.
Urhan, V. F. (2008). Türkiye’de yerel yönetimlerin yeniden yapılandırılması. Sayıştay Dergisi. Sayı 70, 85-102.
Yalçındağ, S. (1998). Yönetsel etkililik, demokrasi ve il sayısının arttırılması, yönetsel etkililik, demokrasi ve il sayısı, İstanbul: Friedrich Ebert Vakfı Yayını.
Yaman, T. M. (1940). Osmanlı imparatorluğu mülki idaresinde avrupalılaşma hakkında bir kalem tecrübesi. İstanbul: Cumhuriyet Matbaası.