DÖVİZ KURU-TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Geleneksel teori uzun dönemde Marshall-Lerner şartı gerçekleştiğinde devalüasyonun ticaret dengesini olumlu yönde etkileyeceğini fakat kısa dönemde J eğrisi etkisinden dolayı bu etkilerin negatif yönde olabileceğini ileri sürmektedir. Fakat gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler üzerine yapılan pek çok çalışmada bu şartın ve/veya J eğrisi etkilerinin gerçekleştiği yönünde bir tutarlılık bulunmamaktadır. Bu çalışma ile Türkiye’de 1989-2005 dönemi içerisinde çeyrek yıllık veriler kullanılarak Marshall-Lerner koşulunun sağlanıp sağlanmadığı ve kısa dönemde J eğrisi etkisinin geçerliliği birlikte incelenmiştir. ADF ve PP birim kök testleri ve ARDL koentegrasyon testlerinden sonra yapılan tahminlerde, incelenen dönemde, Marshall-Lerner koşulunun sağlandığı ve Almon çok terimli model kullanılarak yapılan tahminde de J eğrisi etkisinin Türkiye için geçerli olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Marshall-Lerner Koşulu, J Eğrisi, Almon Modeli

THE RELATIONSHIP BETWEEN EXCHANGE RATE AND TRADE BALANCE: THE CASE OF TURKEY

According to the conventional theory, if the Marshall-Lerner condition is met, devaluation affects trade balance positively. However, as a result of the J curve effect, the effects can be negative in the short run. Although there are many studies which question these effects, they do not share a consistent conclusion. In this study, the Marshall-Lerner condition and the J curve effect were questioned by using quarterly data in Turkey for the period 1989-2005. The results received through the ADF and PP unit root tests and the ARDL co-integration tests show that during the period in question, the Marshall-Lerner condition held and the empirical evidence provided by the Almon methodology supports the pattern of movement described by the J curve

Keywords:

Marshall-Lerner Condition, J Curve, Almon Model,

PDF

___

Akbostancı, Elif (2002), “Dynamics of the Trade Balance: The Turkish J- Curve”, ERC Working Papers in Economics, Cilt 1, Sayı 5, s. 1-19.
Algieri, Bernardina (2004), “Price and Income Elasticities of Russian Exports”, The European Journal of Comparative Economics, Cilt 1, Sayı 2, s. 175-193.
Altınok, Serdar ve Murat Çetinkaya (2002), “Devalüasyon ve Türkiye’de Devalüasyon Uygulamaları ve Sonuçları”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 9, s. 47-64.
Arize, Augustine C. (1994), “Cointegration Test of a Long Run Relation Between the Real Effective Exchange Rate and the Trade Balance”, International Economic Journal, Cilt 8, Sayı 3, s. 1-9.
Artus, Jacques. R ve Anne Kenny McGuirk (1981), “A Revised Version of the Multilateral Exchange Rate Model”, IMF Staff Papers, 28, 275- 309.
Artus, Jacques. R ve Malcolm. D. Knight (1984), “Issues in the Assessment of the Exchange Rates of Industrial Countries”, Occasional Paper 29, IMF.
Aydoğuş, İsmail ve Jülide Yıldırım (2001), “Kur Politikası ve Ticaret Dengesi: Türkiye Örneği”, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt 3, Sayı 1, s. 155-165.
Backus, K.David, Patrick J.Kehoe ve Finn E. Kydland (1994), “Dynamics of the Trade Balance and the Terms of Trade: The J-Curve?”, The American Review, Cilt 84, Sayı 1, s. 84-103.
Bahmani-Oskoee, Mohsen (1985), “Devaluation and the J-Curve: Some Evidence from LDC’s”, The Review of Economics and Statistics, Cilt 67, Sayı 3, s. 500-504.
Bahmani-Oskooee, Mohsen ve Farhang Niroomand (1998), “Long Run Price Elasticities and the Marshall-Lerner Condition Revisited”, Economics Letters, Cilt 61, s. 101-109.
Bahmani-Oskoee, Mohsen Mohsen and Artatrana Rahta (2004), “ The J- Curve: A Literature Review”, Applied Economics, Cilt 36, 1377-1398.
Brada, C.Josef, Ali M.Kutan ve Su Zhou (1997), “The Exchange Rate and the Balance of Trade: The Turkish Experience”, The Journal of Development Studies, Cilt 33, Sayı 5, s. 675-692.
Bickerdike, C. F. (1920), “The Instability of Foreign Exchanges”, The Economic Journal, March.
Case, Karl E. ve Ray C. Fair (2004), Principles of Macroeconomics, 7th Edition, Pearson Education, Upper Saddle River, New Jersey.
Chacholiades, Miltiades (1990), International Economics, Mc Graw Hill Pres, Singapore.
Chinn, Menzie David ve Jeawoo Lee (2002),”Current Account and Real Exchange Rate Dynamics in the G-7 Countries”, IMF Working Paper, (#WP/02/130).
Doğanlar, Murat, Harun Bal ve Mehmet Özmen (2003), “Uluslararası Ticaret ve Türkiye’nin İhracat Fonksiyonu”, Manas Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Sayı 7, s. 83-109.
Durusoy, Ömer Tanju ve İbrahim Tokatlıoğlu (1997), “Devalüasyon ve J- Eğrisi”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 8, Sayı 24-25, s. 65-77.
Edwards, Sebastian (1989), Real Exchange Rates, Devaluation, and Adjustment: Exchange Rate Policy in Developing Countries, Cambridge, MIT Press.
Erdoğan, Serdar (2007), Döviz Kuru-Ödemeler Bilançosu İlişkisi: Türkiye Örneği, Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
Gujarati, Damodar N. (2004), Basic Econometrics, 4th Edition, The McGraw- Hill/Irwin Companies, New York.
Gylfason, T., ve M. Radetzki (1991), “Does Devaluation Make Sense in the Least Developed Countries?”, Economic Development and Cultural Change, Cilt 40, Sayı 1, s. 1-25.
Harberger, Arnold C. (1950), “Currency Depreciation, Income and The Balance of Trade”, Journal of Political Economy, Cilt 58, Sayı 1, s. 47-60.
Junz, Helen B., ve Rudolf R. Romberg (1973), “Price Competitiveness in Export Trade among IndustrialCountries”, American Economic Review, Cilt 63, s. 412-18.
Kamoto, Eric Ben (2006), “The J-Curve Effect on the Trade Balance in Malawi and South Africa”, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Master of Arts in Economics, The University of Texas, Arlington, http://economics.uta. edu/theses/Eric.Kamoto.pdf, (Erişim Tarihi: 18.02.2007).
Karagöz, Murat ve Çetin Doğan (2005), “Döviz Kuru-Dış Ticaret İlişkisi: Türkiye Örneği”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Cilt 15, Sayı 2, s. 219-228.
Koray, Faik ve W.Douglas Mc Millin (1999), “Monetary Shocks, the Exchange Rate and the Trade Balance”, Journal of International Money and Finance, Cilt 18, s. 925-940.
Laursen, Svend and Lloyd A. Metzler (1950), “Flexible Exchange Rate and The Theory of Employment”, The Review of Economics and Statistics, Cilt 32, Sayı 4, s. 281-299.
Lerner, A. P. (1944), The Economics of Control: Principles of Welfare Economics, The Macmillan Company, New York.
Magee, Stephen P. (1973), “Currency Contracts, Pass-Through, and Devaluation”, Brookings Papers of Economic Activity, Cilt 4, Sayı 1973-1, s. 303-323.
Marshall, Alfred (1923), Money, Credit and Commerce, Macmillan. London.
Marwah, Kanta ve Lawrence R.Klein (1996), “Estimation of J-Curves: United States and Canada”, The Canadian Journal of Economics, Cilt 29, Sayı 3, s. 522-539.
Meade, Ellen E. (1988), “Exchange Rates, Adjustment, and the J-Curve”, Federal Reserve Bulletin, Cilt 74, Sayı 10, s. 633-644.
Metzler, L. (1948), “The Theory of International Trade” A Survey of Contemporary Economics (Editör: Howard S. Ellis) içerisinde, The American Economic Association, Homewood, IL.
Onafowora, Olugbenga (2003), “Exchange Rate and Trade Balance in East Asia: Is there a J-Curve?”, Economics Bulletin, Cilt 5, Sayı 18, s. 1-13.
Phillips, P.C.B ve P. Perron (1988) “Testing for a Unit Root in Time Series Regression”, Biometrika, Cilt 75, s. 335-346.
Robinson, Joan (1947), Essays in the Theory of Employment, Basil Blackwell, Oxford.
Seyidoğlu, Halil (2003), Uluslararası İktisat Teori Politika ve Uygulama, Geliştirilmiş 15. Baskı, Güzem Can Yayınları, , İstanbul.
Şimşek, Muammer ve Cem Kadılar (2004), “Türkiye’nin İthalat Talebi Fonksiyonunun Sınır Testi Yaklaşımı ile Eşbütünleşme Analizi: 1970- 2002”, Doğuş Üniversitesi Dergisi, Cilt 5, Sayı 1, s. 27-34.
Terzi, Harun ve Ahmet Zengin (1999), “Kur Politikasının Dış Ticaret Dengesini Sağlamadaki Etkinliği: Türkiye Uygulaması”, Ekonomik Yaklaşım, Cilt 10, Sayı 33, s. 48-63.
Yamak, Rahmi ve Abdurrahman Korkmaz (2005), “Reel Döviz Kuru ve Dış Ticaret Dengesi İlişkisi: Kritik Elastikiyetler (Marshall-Lerner) Şartı”, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, Sayı 2, s. 11-29.
Zhang, Z. (1996), The Exchange Value of the Renminbi and China’s Balance of Trade: an Empirical Study”, NBER Working Papers Series, No: 5771.