BITCOIN İLE BORSA ENDEKSLERİ İLİŞKİSİ: YÜKSELEN PİYASA EKONOMİLERİ İÇİN PANEL VERİ ANALİZİ UYGULAMASI

2007 yılında ABD`de başlayan `Mortgage Krizi` çok geçmeden bütün dünya ekonomisini 2008 yılında etkisi altına almıştır. Ülke ekonomilerinde oluşan kriz, finansal piyasalarda çöküş ve dijital ortamlarda gelişmeler sonucunda 2009 yılında ilk kripto para birimi olan Bitcoin’in ön plana çıkmasına yol açmıştır. Günümüzde yüksek piyasa değerine sahip olması, merkezi yönetim sisteminin olmaması, anonimliği ve sağladığı birçok avantajlar bakımından dikkatleri üzerine çekmiş ve geleneksel yatırım araçlarına rakip olup olmaması her zaman tartışma konusu olmuştur. Bu yüzden araştırmacılar tarafından Bitcoin ile ilgili farklı yaklaşımlar ve yöntemler kullanılarak çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmanın temel amacı Bitcoin fiyatı ile Yükselen Piyasa Ekonomileri`nin borsa endeksleri ve diğer önemli değişkenler arasında ilişkinin boyutu ve yönünün belirlenmesidir. Ayrıca Bitcoin`in geleneksel yatırım araçlarına alternatif mi yoksa bir balon mu olduğunu belirlemek amaçlanmıştır. Uygulanan testler sonucunda bazı Yükselen Piyasa Ekonomileri ülkelerinde Bitcoin ile borsa endeksleri ve diğer değişkenler arasında istatistiksel olarak anlamlı ilişki bulunmuştur ve o ülkeler için Bitcoin`in alternatif yatırım aracı olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kripto Para, Bitcoin, Yükselen Piyasa Ekonomileri

RELATIONSHIP BETWEEN BITCOIN AND STOCK INDEXES: APPLICATION OF PANEL DATA ANALYSIS FOR EMERGING MARKET ECONOMIES

The 'Mortgage Crisis' that started in the USA in 2007 soon affected the whole world economy in 2008. As a result of the crisis in the country's economies, the collapse in the financial markets and the developments in the digital environment, the first crypto currency, Bitcoin, came to the fore in 2009. Today, it has attracted attention in terms of having a high market value, lack of a central management system, anonymity and many advantages, and it has always been a matter of debate whether it is a rival to traditional investment instruments. For this reason, studies have been carried out by researchers using different approaches and methods related to Bitcoin. The main purpose of this study is to determine the size and direction of the relationship between Bitcoin price and the stock market indices of Emerging Market Economies and other important variables. In addition, it is aimed to determine whether Bitcoin is an alternative to traditional investment instruments or a bubble. As a result of the tests applied, a statistically significant relationship was found between Bitcoin and stock market indices and other variables in some Emerging Market Economies countries and it was concluded that Bitcoin is an alternative investment tool for those countries.

Keywords:

Cryptocurrency, Bitcoin, Emerging Market Economies,

PDF

___

Altıntaş, H. & Mercan, M. (2015). Ar-Ge Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: OCED Ülkeleri Üzerine Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Panel Eşbütünleşme Analizi. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 70 (2), 345-376.
Ammous, S. (2018). Bitcoin Standardı (Çev. E. Serbest). İstanbul: Liber Plus Yayınları.
Arnold, J. D. & Quelch, J. A. (1998). New Strategies in Emerging Markets. MIT Sloan Management Review, 40 (1), 7-20.
Baek, C. & Elbeck, M. (2014). Bitcoins as an Investment or Speculative Vehicle? A First Look. Applied Economics Letters, 22 (1), 30-34.
Başaran, A. (2017). John Kenneth Galbraıth’in İktisat Anlayışı ve Yeni Sanayi Devleti. İş ve Hayat Dergisi, 3 (6), 9- 26.
Berentsen, A. & Schär, F. (2018). A Short İntroduction to The World of Cryptocurrencies. Federal Reserve Bank of St. Louis Review, First Quarter 2018, 100 (1), 1-16.
Briere, M., Oosterlinck, K. & Szafarz, A. (2013). Virtual Currency, Tangible Return: Portfolio Diversification with Bitcoin. Journal of Asset Management, 16 (6), 365-373.
Ciaian, P. & Rajcaniova, M. (2016). The Digital Agenda of Virtual Currencies: Can Bitcoin Become a Global Currency?. Information Systems and e-Business Management, 14 (4), 883-919.
Crosby, M., Pattanayak, P., Verma, S. & Kalyanaraman, V. (2016). Blockchain Technology: Beyond Bitcoin. AppliedInnovation Reiew, 2 (6 10), 6-19.
Çarkacıoğlu, A. (2016). Kripto-Para Bitcoin. Sermaye Piyasası Kurlu Araştırma Dairesi. Araştırma Raporu. Ankara.
Dinler, Z. & Özdemir, M. (2009). KPSS İktisat. Bursa: Ekin Basım Yayın Dağıtım.
Dirican, C. & Canöz, İ. (2017). The Cointegration Relationship Between Bitcoin Prices and Major World Stock Indices: An Analysis with Ardl Model Approach. Journal of Economics, Finance and Accounting, 4 (4), 377- 392.
Dumitrescu, E. I. & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger Non-Causality in Heterogeneous Panels. Economic Modelling. 29 (4), 1450-1460.
Dwyer, P. G. (2015). The Economics of Bitcoin and Similar Private Digital Currencies. Journal of Financial Stability, 17, 81-91.
Eberhardt, M. & Bond, S. (2009). Cross-Section Dependence in Nonstationary Panel Models: A Novel Estimator.
MPRA Paper 17692, University Library of Munich, Germany.
Erdoğan, S. & Orhan, O. Z. (2015). Para Politikası. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
ECB. (2015). Virtual Currency Schemes. EC Bank, Virtual Currency Schemes- a Further Analysis. Frankfurt: European Central Bank.
Galbraith, J. K. (1990). Para Nereden Gelir Nereye Gider (Çev. N. Himmetoğlu, B. Çorakçı). İstanbul: Altın Kitaplar Basımevi.
Göçer, İ. (2013). Ar-Ge Harcamalarının Yüksek Teknolojili Ürün İhracatı, Dış Ticaret Dengesi ve Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkileri. Maliye Dergisi, 165 (2), 215-240.
Güriş, S. (2015). Stata ile Panel Veri Modelleri. İstanbul: Der Yayınları.
Gürsoy, S. & Tunçel, M. B. (2020). Kripto Paralar ve Finansal Piyasalar Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bitcoin ve Seçili Pay Piyasaları Arasında Yapılmış Nedensellik Analizi (2010-2020). Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55 (4), 2126-2142.
Güven, V. & Şahinöz, E. (2018). Blokzincir Kripto Paralar Bitcoin. İstanbul: Kronik Kitap.
Hellani, H., Samhat, A. E., Chamoun, M., El Ghor. H. & Serhrouchni, A. (2018). On Blockchain Technology: Overview of Bitcoin and Future Insights. 2018 IEEE International Multidisciplinary Conference on Engineering Technology (IMCET), 1-8.
Hoskisson, E. R., Eden, L., Lau, C. M. & Wright, M. (2000). Strategy in Emerging Economies. The Academy of Management Journal, 43 (3), 249-267.
Houben, R. & Snyers, A. (2018). Cryptocurrencies and blockchain: Legal context and implications for financial crime, money laundering and tax evasion. Brussels: European Parliament.
Ioana-Cristina, S. & Gheorghe, C. (2014). Characteristics of the Emerging Market Economies–BRICS, from the Perspective of Stock Exchange Markets. The Annals of the University of Oradea, 39 (1), 40-49.
İspiroğlu, F. & Taş, S. (2017). Yükselen Piyasa Ekonomileri Üzerine Bir Değerlendirme. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14 (2), 225-242.
Kanat, E. & Öget, E. (2018). Bıtcoin ile Türkiye ve G7 Ülke Borsaları Arasındaki Uzun ve Kısa Dönemli İlişkilerin İncelenmesi. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi (Fesa), 3 (3), 601-614.
Kashyap, S. & Chand, K. (2018). Impact of Cryptocurrency in India. International Journal of Law Management & Humanities, 2 (1), 1-10.
Kishore Jain, D. (2020). The Economics of Cryptocurrencies-Why Does It Work?. Available at SSRN 3644159, 1-11.
Koçoğlu, Ş., Çevik, Y. E. & Tanrıöven, C. (2016). Bitcoin Piyasalarının Etkinliği, Likiditesi ve Oynaklığı. İşletme Araştırmaları Dergisi, 8 (2), 77-97.
Krugman, R. P. & Obstfeld, M. (2002). International Economics: Theory and Policy (6th Edition). Lebanon: Addison Wesley.
Malik, S. & Rana, A. (2020). A Brief Survey of Cryptocurrency Systems. IITM Journal of Management and IT, 11 (1), 76-82.
Mercan, M. (2014). Feldstein-Horioka Hipotezinin AB-15 ve Türkiye Ekonomisi için Sınanması: Yatay Kesit Bağımlılığı Altında Yapısal Kırılmalı Dinamik Panel Veri Analizi. Ege Akademik Bakış, 14 (2), 231-245.
Meyer, E. K. & Grosse, R. (2018). Introduction to Managing in Emerging Markets. Oxford Handbook of Managing in Emerging Markets.
Mishkin, S. F. (2011). The Economics Of Money, Banking and Financial Markets (4th Canadian Edition). Toronto: Pearson Canada Inc.
Nakamoto, S. (2008). Bitcoin A Peer to Peer Electronic Cash System.
Nica, O., Piotrowska, K. & Schenk-Hoppé, K. R. (2017). Cryptocurrencies: Economic Benefits and Risks. University of Manchester, FinTech working paper 2, 1-56.
Parasız, İ. (1998). Modern Para Teorisi. Bursa: Ezgi Kitabevi.
Parasız, İ. (2012). Para Teorisi ve Politikası. Bursa: Ezgi Yayınları.
Pesaran, M. H. (2007). A Simple Panel Unit Root Test in The Presence of Cross‐Section Dependence. Journal of Applied Econometrics, 22 (2), 265-312.
Pesaran, M. H., Ullah, A. & Yamagata, T. (2008). A Bias‐Adjusted LM Test of Error Cross‐Section İndependence. The Econometrics Journal, 11 (1), 105-127.
Pesaran, M. H.& Yamagata, T. (2008). Testing Slope Homogeneity in Large Panels. Journal of econometrics, 142 (1), 50-93.
Robleh, A., Barrdear, J., Clews, R. & Southgate, J. (2014). The Economics of Digital Currencies. Bank of England Quarterly Bulletin, 54 (3), 276-286.
Sarafidis, V. & Wansbeek, T. (2012). Cross-Sectional Dependence in Panel Data Analysis. Econometric Reviews, 31 (5), 483-531.
Shahzad, S. J. H., Bouri, E., Roubaud D. & Kristoufek, L. (2020). Safe Haven, Hedge and Diversification for G7 Stock Markets: Gold Versus Bitcoin. Economic Modelling, 87, 212-224.
Sherman, T., Javani, F., Zhang, H. & Golaszewski, E. (2019). On the Origins and Variations of Blockchain Technologies. IEEE Security & Privacy, 17 (1), 72-77.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2016). Panel Veri Ekonometrisi (3.Baskı). İstanbul: Beta Yayınevi.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2017). Panel Zaman Serileri Analizi: Stata Uygulamaları. İstanbul: Beta Yayınevi.
Vejačka, M. (2014). Basic Aspects of Cryptocurrencies. Journal of Economy, Business and Financing, 2 (2), 75-83.
Westerlund, J. (2008). Panel Cointegration Tests of The Fisher Effect. Journal of Applied Econometrics, 23 (2), 193-233.
Wright, M., Filatotchev, I., Hoskisson, R. E. & Peng, M. W. (2005). Strategy Research in Emerging Economies: Challenging the Conventional Wisdom. Journal of Management Studies, 42 (1), 1-33.
Xin, W., Zhang, T., Cong Tang, C. H. & Zhong Chen, C. L. (2017). On scaling and accelerating decentralized private blockchains. 2017 IEEE 3rd International Conference on Big Data Security on Cloud (BigDataSecurity), IEEE International Conference on High Performance and Smart Computing, (HPSC) and IEEE International Conference on Intelligent Data and Security (IDS), 267-271.