Türk Devletleri Teşkilatının Siyasi ve Ekonomik Potansiyeli

Son yüzyılda, küresel ilişkilerin temel aktörleri arasında, uluslararası örgütlerin etki alanı ve belirleyiciliği gittikçe artmaktadır. Barışın, güvenliğin, refahın yaygınlaşması gibi temel işlevlerine ek olarak uluslararası örgütler, aynı zamanda üyesi olan devletlerin çıkarlarını maksimize etme ve hükümetler arası ilişkileri geliştirme rolleri de oynamaktadır. Bu kapsamda, çalışmada, tarihsel kökleri ve entelektüel derinliği olan Türk Devletleri Teşkilatı’nın küresel ve bölgesel ilişkiler bağlamında mevcut potansiyeli ve gelecek perspektifleri tartışılmıştır. Nispeten yeni bir bölgesel örgütlenme olan Türk Devletleri Teşkilatı’nın küresel aktörler arasında önemli bir yer edinebilmesi için, üye ülkelerin münferit ve ortak koşullarda sahip olduğu siyasi, askeri ve ekonomik potansiyelleri, güvenilir ve güncel veriler ile politik gerçekler çerçevesinde analiz edilmiş, elde edilen bulgular ve ilgili literatür yardımıyla, örgütün gelecekteki yönelimi ve politikaları konusunda birtakım perspektifler sunulmuştur. Analizi gerçekleştirebilmek için çeşitli kavramsal ve kuramsal açıklamalardan, tarihsel arka plandan ve mevcut durumu açıklamaya yardımcı olacak veri setlerinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda ilk olarak Teşkilata dayanak oluşturan felsefi ve ideolojik görüşler özetlenmiştir. Ardından Türk Devletleri Teşkilatının kurumsallaşma düzeyi incelenmiştir. Teşkilatın kuruluşu ve temel yapısı, tarihsel düzeyden yasal metinlere, kuruluşun organlarından işleyişine uzanan bir diyalektik içinde açıklanmaya çalışılmıştır. Bu açıklamalar sayesinde elde edilecek altyapı ile teşkilata üye ülkelerin potansiyelleri, hem üye ülkeler bazında hem de başarılı bir kurumsal örneklem ile karşılaştırmalı bir düzeyde ele alınabilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Türk Birliği, Türk Devletleri Teşkilatı, Uluslararası Örgütler, İşbirliği, Zirve., Turkish Union, Organization of Turkic States, International Organizations, Cooperation, Summit

Political and Economic Potential of the Organization of Turkic States

Over the past century, the influence and decision-making power of international organizations among the major actors in global politics has been increasing. In addition to their core roles such as promoting peace, security, and welfare, international organizations also serve to maximize the interests of their member states and improve intergovernmental relations. In this context, this study discusses the current potential and future prospects of the Organization of Turkic States, a regional organization with deep historical roots and intellectual depth, in the context of global and regional relations. In order for the relatively new Organization of Turkic States to become a significant player on the global stage, the political, military, and economic potential of its member countries in both individual and collective contexts have been analyzed using reliable and up-to-date data and political realities, and the findings and relevant literature are used to offer some insights into the organization's future direction and policies. In order to carry out the analysis, various conceptual and theoretical explanations, historical background and data sets to help explain the current situation were used. In this context, firstly, the philosophical and ideological views that form the basis of the Organization are summarized. Then, the level of institutionalization of the Organization of Turkish States was examined. The establishment and basic structure of the organization has been tried to be explained in a dialectic ranging from historical level to legal texts, from the organs of the organization to its functioning. Thanks to these explanations, with the infrastructure to be obtained, the potentials of the member countries of the organization will be discussed both on the basis of member countries and at a comparative level with a successful sample. In order to reveal the current and future potential of the Organization of Turkish States, appropriate qualitative and quantitative raw data published by reliable national and international organizations was transformed into findings in a certain systematic way for the analysis planned to be carried out on various parameters. This will allow us to build a guiding infrastructure to reveal the political, military, and economic potential of the Organization of Turkic States, which has been an ideal for around a century and a half, at both the national and universal levels.

Keywords:

Turkish Union, Organization of Turkic States, International Organizations, Cooperation, Summit,

PDF

___

AKÇURA, Yusuf (1978), Türkçülük: Türkçülüğün Tarihi Gelişimi, Türk Kültür Yayınları, İstanbul.
AKÇURA, Yusuf (2022), Üç Tarz-ı Siyaset, Ötüken Yayınları, İstanbul.
AL SHAHER, Ismael (2015), “Organization of Turkic States: Old Turkish İdeas With Modern Templates”, Palarch’s Journal of Archaeology of Egypt/Egyptology, S.19(1), ss.394-412.
ARCHER, Clive (2015), International Organizations, Routledge Publisher, Londra.
ATSIZ, Hüseyin Nihal (2021), Turancılık, Milli Değerler ve Gençlik, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
AVRUPA BİRLİĞİ (t.y.), “Hakkında”, Avrupa Birliği Resmi İnternet Sayfası (EU), https://european-union.europa.eu/index_en (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
AVRUPA BİRLİĞİ (2017), EU Battlegroups, https://www.eeas.europa.eu/node/33557_en (Erişim Tarihi: 01.10.2022).
AVRUPA BİRLİĞİ (2014), “Avrupa Birliği Nasıl Çalışır?”, Avrupa Birliği Yayın Ofisi Kurumsal Web Sayfası, https://www.avrupa.info.tr/fileadmin/Content/Files/File/HowEUWorks.pdf (Erişim Tarihi: 10.10.2022).
AVRUPA BİRLİĞİ BAŞKANLIĞI (ABB) (t.y.), “Avrupa Birliği'nin Genişlemesi”, T.C. Dışişleri Bakanlığı ABB Kurumsal Web Sayfası, https://www.ab.gov.tr/avrupa-birliginin-genislemesi_109.html Erişim Tarihi: 01.12.2022).
BAGHIROV, Orkhan (2022), “The Organization of Turkic States: Economic Potential and Cooperation Prospects Among Its Members”, Perceptions: Journal of International Affairs, S.27(1), ss.53-73.
BARKIN, Samuel (2022), International Organızatıon: Theories And Institution, Palgrave MacMillan Publisher, Londra.
BREND FİNANS (t.y.), “Küresel Yumuşak Güç Endeksi 2020”, Brend Finans, https://brandirectory.com/softpower/ (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
DEMİR, Can (2022), “The Organization of Turkic States: İmplications for the Regional Balance of Power”, Güvenlik Stratejileri Dergisi, S.(TDT Özel Sayı), ss.39-71.
EUROSTAT – AVRUPA İSTATİSTİK OFİSİ (t.y.), Avrupa İstatistik Ofisi Kurumsal Web Sayfası, https://ec.europa.eu/eurostat (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
EVANS, Graham ve NEUMHAM, Jeffrey (1998), The Penguın Dictionary of International Relations, Penguin Books Publisher, Londra.
GLOBAL COMPETITIVENESS REPORT SPECIAL EDITION (2020), Global Competitiveness Report Special Edition 2020, https://www.weforum.org/reports/the-global-competitiveness-report-2020/in-full (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
GÖKALP, Ziya (2007), Türkçülüğün Esasları, Bordo Siyah Yayınları, İstanbul.
GÖNLÜBOL, Mehmet (1964), Milletlerarası Siyasî Teşkilatlanma, Ankara Üniversitesi Yayınları, Ankara.
HENLEY GLOBAL (t.y.), “Küresel Pasaport Endeksi En Güçlü Pasaportlar 2021”, Henley Global, https://www.henleyglobal.com/passport-index/ranking (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
IMF - INTERNATIONAL MONETARY FUND (2022), IMF World Economic Outlook Database April 2022, https://www.imf.org/en/Publications/WEO/Issues/2022/04/19/world-economic-outlook-april-2022#:~:text=Global%20growth%20is%20projected%20to,percent%20over%20the%20medium%20term. (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
KARAMATOV, Ozodbek, DİLEK, Serkan ve RAKHMANOV, Kosimjan (2020), “Türk Konseyi: Ekonomik İlişkiler ve Entegrasyon Perspektifleri”, 3rd International Economics, Business and Social Sciences Congress Full Text Proceeding E-Book, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Yayını, Kahramanmaraş, ss.133-142.
KOHN, Hans (1944), Türk Milliyetçiliği (Çev. Ali Çetinkaya), Hilmi Kitabevi, İstanbul.
KUSHNER, David (1998), Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu (Çev. Zeki Doğan), Fener Yayınları, İstanbul.
MAMMADYAROV, Elmar (2015), “The Turkic Council: A Rising Actor in Regional Cooperation in Eurasia”, Center for Strategic Research (Research Report), ss.5-8, https://www.jstor.org/stable/resrep05095.4 (Erişim Tarihi: 05.08.2022).
MUSABAY, Baki Pelin (2014), “Avrasya’da Bölgesel İşbirliği Sürecinden İşbirliği Mekanizmasına: Türk Konseyi”, Bilge Strateji, S.6(11), ss.133-162.
MUSTOFAEV, Murodjon (2022), “The Organization of Turkic States: A New Approach to Global and Regional Challenges”, Perceptıons: Journal of International Affairs, S.27(1), ss.105-120.
NYE, Joseph S. ve WELCH, David A. (2017), Understanding Global Conflict and Cooperation, Pearson Publisher, Londra.
PEVEHOUSE, Jon ve BORZYSKOWSKİ, Inken V. (2016), “International Organizations in World Politics”, The Oxford Handbook of Internatıonal Organızatıons (Ed. Jacob Katz Cogan, Ian Hurd, Ian Johnstone), Oxford University Press, Oxford, ss.3-32.
SEYFETTİN, Ömer (1980), Turan Devleti, Su Yayınları, İstanbul.
SÖNMEZOĞLU, Faruk (2000), Uluslararası Politika ve Dış Politika Analizi, Filiz Kitabevi, İstanbul.
TÜRKKON - TÜRK DEVLETLERİ TEŞKİLATI (t.y.), Türk Devletleri Teşkilatı Kurumsal Web Sayfası, https://www.turkkon.org/ (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
UNCTAD – UNITED NATIONS CONFERENCE ON TRADE AND DEVELOPMENT (t.y.), UNCTAD Kurumsal Web Sayfası, http://unctadstat.unctad.org/CountryProfile/GeneralProfile (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
WORLD BANK (t.y.), “World Bank Data”, World Bank Kurumsal Web Sayfası, https://data.worldbank.org/ (Erişim Tarihi: 01.09.2022).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Kurulmasına Dair Nahcivan Anlaşması (3 Ekim 2009).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 1. Zirve Toplantısı Bildirisi (Ankara, 30-31 Ekim 1992).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 2. Zirve Toplantısı Bildirisi (İstanbul, 18-19 Ekim 1994).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 3. Zirve Toplantısı Bildirisi (Bişkek, 27-29 Ağustos 1995).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 4. Zirve Toplantısı Bildirisi (Taşkent, 28 Ağustos 1995).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 5. Zirve Toplantısı Bildirisi (Astana, 9 Haziran 1998).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 6. Zirve Toplantısı Bildirisi (Bakü, 8 Nisan 2000).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 7. Zirve Toplantısı Bildirisi (İstanbul, 26-27 Nisan 2001).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 8. Zirve Toplantısı Bildirisi (Antalya, 17 Kasım 2006).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 9. Zirve Toplantısı Bildirisi (Nahcivan, 2-3 Ekim 2009).
Türk Dili Konuşan Ülkeler Devlet Başkanları 10. Zirve Toplantısı Bildirisi (İstanbul, 16 Eylül 2010).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 1. Zirve Bildirisi (Almatı, 21 Ekim 2011).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 2. Zirve Bildirisi (Bişkek, 23 Ağustos 2012).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 3. Zirve Bildirisi (Gebele, 16 Ağustos 2013).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 4. Zirve Bildirisi (Bodrum, 5 Haziran 2014).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 5. Zirve Bildirisi (Astana, 11 Eylül 2015).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 6. Zirve Bildirisi (Çolpon-Ato, 3 Eylül 2018).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 7. Zirve Bildirisi (Bakü, 15 Ekim 2019).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 8. Zirve Bildirisi (İstanbul, 12 Kasım 2021).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi 9. Zirve Bildirisi (Semerkant, 12 Kasım 2022).
Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi Olağanüstü Zirve Bildirisi (Bakü, 10 Nisan 2020).