Coğrafi İşaretlerin Kırsal Kalkınmadaki Rolü: Ulukale Dutu Örneği

Dünyada nereden geldiği belli olmayan, sağlıksız üretilen ve işlenen tüm gıdalar, insanların ürünlere olan güvenini zedelemiştir. Hastalıkların artmasıyla birlikte insanlar daha güvenli ürünlere yönelmeye başlamışlardır. Bazı ürünler, bütün bu taleplere karşılık vermektedir. Bu ürünlere görünmez bir etiket yapışmakta, tüketiciyle gizli bir anlaşma yapmaktadır. Bir ürünü pazardan alırken çoğu tüketici, önce nereye ait olduğunu veya bildikleri ürünü almadan önce o ürünün bulunup bulunmadığını sormaktadır. Etiketlenmiş veya markalaşmış ürünler, tüketicilerin güvenini kazanmakta ve dolayısıyla talep oluşturmaktadır. Coğrafi işaretler, ürünleri tescilleyerek belli bir yöre, alan, bölge veya ülkeyle özdeşleştiğini, güvenilir olduğunu, kendine has özelliklerinin olduğunu resmileştirmektedir. Hem ürünlerin gelenekselliğinin ve özgünlüğünün korunmasını hem de güvenilirliğinin sürdürülebilir olmasını sağlar. Coğrafi işaretlerin varlığı, kırsal alanlardaki ekonominin canlanmasına, istihdam alanının artmasına, kırsal alanlarda yaşayan halkın gelirlerinin artmasına, yaşam standartlarının yükselmesine ve dolayısıyla göçlerin azalmasına, kültürel mirasın devamlılığına katkı sağlar. Tüketiciye sağlamış olduğu faydadan daha fazlasını üreticiye sağlamaktadır. Coğrafi işaretli ürünlerden biri, Tunceli İli’nin Çemişgezek İlçe’sine bağlı Ulukale Köyü’nde bulunan dut’tur. Ulukale Köyü’nde yetiştirilen dutun kendine has özellikleri, tanınmasına, talep görmesine neden olmuş, köyde yaşayan halkın üretim miktarlarına, gelirlerine yansımıştır. Bu çalışmada bir kırsal alanın kalkınmasında coğrafi işaretli bir ürünün etkileri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kırsal Kalkınma, Coğrafi İşaret, Ulukale Dutu, Ulukale Köyü, Çemişgezek

The Role of Geographical Indications in Rural Development: Ulukale Mulberry Sample

All foods produced and processed unhealthy, which are not known where they come from in the world, have damaged people's confidence in products. With the increase in diseases, people began to turn to safer products. Some products respond to all these demands. An invisible label sticks to these products and makes a secret agreement with the consumer. When buying a product from the market, most consumers first ask where it belongs or if it exists before buying the product they know. Labeled or branded products gain the trust of consumers and therefore create demand. Geographical markings formalize that by registering the products, it identifies with a particular region, area, region or country, is reliable and has its characteristics. It ensures that both the traditionality and authenticity of the products are maintained, and the reliability of the products is sustainable. The presence of geographical signs, the revival of the economy in rural areas, the increased employment area, The presence of Geographical Signs contributes to the revival of the economy in rural areas, increased employment area, increased incomes of people living in rural areas, rising living standards and therefore decreased migrations, and the continuity of cultural heritage. It provides more to the manufacturer than it provides to the consumer. One geographically marked product is the mulberry located in Ulukale village in the Cemisgezek district of Tunceli province. The unique characteristics of the mulberry grown in Ulukale village caused it to be recognized and in demand, reflected in the production amounts and incomes of the people living in the village. In this study, the effects of a geographically marked product were examined in the development of a rural area.

Keywords:

Rural Survival, Geographical Sign, Ulukale Mulberry, Ulukale Village, Cemisgezek,

PDF

___

ASLAN, Mustafa Mutlu (1998), “Malatya, Elazığ, Erzincan ve Tunceli İllerine Bağlı Bazı İlçelerden Ümitvar Dut Tiplerinin Seçimi”, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
BAKIRCI, Muzaffer (2007), Türkiye’de Kırsal Kalkınma: Kavramlar, Politikalar, Uygulamalar, Nobel Yayınları, Ankara.
BİDAV, Yağmur (2018), “Kırsal Kalkınma Açısından Tunceli’nin Coğrafi Çevre ve Potansiyelinin Değerlendirilmesi”, Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
BULUT, İhsan ve FURAL, Şakir (2018), “Serik Bıçağının Coğrafi İşaret Tescili Kapsamında Değerlendirilmesi”, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.22(Özel Sayı), ss.557-580.
ÇAKALOĞLU, Mısra ve ÇAĞATAY, Selim (2017), “Coğrafi İşaretler ve Marka Değerine Sahip Ürünlere Yönelik Tüketici Algısı: Finike Portakalı ve Antalya Tavşan Yüreği Zeytini Örnekleri”, Tarım Ekonomisi Araştırmaları Dergisi (TEAD), S.3(1), ss.52-65.
ÇALIŞKAN, Vedat ve KOÇ, Hasan (2012), “Türkiye’de Coğrafi İşaretlerin Dağılış Özelliklerinin ve Coğrafi İşaret Potansiyelinin Değerlendirilmesi”, Doğu Coğrafya Dergisi, S.17(28), ss.193-214.
ÇEMİŞGEZEK BELEDİYESİ (2022), “Coğrafi Konum”, Çemişgezek Belediyesi Kurumsal Web Sayfası, https://cemisgezek.bel.tr/sayfa/cografi-konum/ (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
ÇEMİŞGEZEK TARIM VE ORMAN İLÇE MÜDÜRLÜĞÜ (2021), Ulukale Köyü ve Çemişgezek İlçesi ile İlgili Dut Üretim Verileri, Çemişgezek Tarım ve Orman İlçe Müdürlüğü Yayını, Tunceli.
DEMİR, Mucip (2016), “Coğrafi İşaret Örneği Olarak Kars Kaşar Peynirinin Üretimi ve Dağılımı”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.(Ek Sayı 1), ss.61-81.
DOĞAN, Bilge (2015), “Coğrafi İşaret Korumasının Gelişmekte Olan Ülkeler İçin Önemi”, NWSA Social Sciences, S.10(2), ss.58-75.
DOĞANLI, Bilge (2020), “Coğrafi İşaret, Markalaşma ve Kırsal Turizm İlişkileri”, İnsan ve Sosyal Bilimler Dergisi, S.3(2), ss.525-541.
ERDOĞAN, Serkan ve ŞEN, Korkmaz (2019), “Çemişgezek – Ulukale Köyü’nün Tarihsel Yerleşim Dokusu”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.29(2), ss.1-17.
EROĞLU PEKTAŞ, Güzide Öncü, KAHRAMAN, Cengiz ve ALKAN, Güler (2018), “Türkiye’de Coğrafi İşaretler ve İhracat Pazarlaması Açısından Değerlendirilmesi”, Doğu Coğrafya Dergisi, S.23(39), ss.65-82.
GÜNER, Bülent ve ÇİTÇİ, M. Dursun (2003), “Çemişgezek Kasabasının Kuruluşu, Gelişmesi ve Fonksiyonları”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S.13(1), ss.21-48.
KAN, Mustafa ve GÜLÇUBUK, Bülent (2008), “Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler”, Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, S.22(2), ss.57-66.
OĞUZ, Halil İbrahim ve NAZİK, Ceren Ayşe (2009), “Adıyaman İlinde Dut Yetiştiriciliği”, III. Ulusal Üzümsü Meyveler Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 10-12 Haziran 2009 – Kahramanmaraş, ss.276-281.
POLAT, Atila Aytekin (2004), “Hatay’ın Antakya İlçesinde Yetiştirilen Bazı Dut Tiplerinin Meyve Özelliklerinin Belirlenmesi”, Bahçe, S.33(1-2), ss.67-73.
SARIBEYOĞLU, Mahmut (1951), Aşağı Murat Bölgesi’nin Beşeri Coğrafyası, (Yayınevi Yok), İstanbul.
ŞAHİN, Ahmet ve MERAL, Yeşim (2012). “Türkiye’de Coğrafi İşaretleme ve Yöresel Ürünler”, Türk Bilimsel Derlemeler Dergisi, S.5(2), ss.88-92.
ŞAHİN, Güven (2013), “Coğrafi İşaretlerin Önemi ve Vize (Kırklareli)’nin Coğrafi İşaretleri”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S.15, ss.23-37.
ŞAHİN, Güven (2019), “Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri ve Bunların Türkiye Ekonomisinde Etkin Kullanımları”, Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
TPMK - TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU (2021), “Coğrafi İşaret Nedir?”, Türk Patent ve Marka Kurumu Web Sayfası, https://ci.turkpatent.gov.tr/sayfa/coğrafi-işaret-nedir (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
TPMK - TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU (2021), “Türkiye’nin Coğrafi İşaretleri”, Türk Patent ve Marka Kurumu Web Sayfası, https://ci.turkpatent.gov.tr/ (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
TPMK - TÜRK PATENT VE MARKA KURUMU (2021), “Yayınlar”, Türk Patent ve Marka Kurumu Web Sayfası, https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/commonContent/Publications (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
TUİK – TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2022), “Bitkisel Üretim İstatistikleri”, TÜİK Kurumsal Web Sayfası, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
TUİK – TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2022), “Genel Nüfus Sayımı ve ADNKS”, TÜİK Kurumsal Web Sayfası, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
TUİK – TÜRKİYE İSTATİSTİK KURUMU (2022), “Nüfus İstatistikleri”, TÜİK Kurumsal Web Sayfası, https://biruni.tuik.gov.tr/nufusmenuapp/menu.zul (Erişim Tarihi: 03.02.2022).
TUNCELİ METEOROLOJİ İL MÜDÜRLÜĞÜ (2022), Uzun Yıllar Tüm Parametreler Bülteni, Tunceli Meteoroloji İl Müdürlüğü Yayını, Tunceli.
ULUKALE DERNEĞİ (2022), “Hakkımızda”, Ulukale Derneği Kurumsal Web Sayfası, https://ulukaleder.site123.me/about-us (Erişim Tarihi: 03.02.2022).