Гендерные Стереотипы в Произведениях Чингиза Айтматова «Джамиля» и «Лицом к лицу» (Cengiz Aytmatov’un “Cemile” ve “Yüzyüze” Eserlerinde Cinsiyet Klişeleri)

Makale, Kırgız dil kültüründe yansıyan toplumsal cinsiyet davranışının özelliklerini incelemeye adanmıştır. Toplumsal cinsiyet görüntüleri altında kadın ve erkek davranış kalıpları hakkında bir takım fikirler ifade edilmektedir. İncelenen materyal olarak Cengiz Aytmatovun «Cemile» ve «Yüzyüze» eserlerinin ilk hikayeleri secildi. Kırgız toplumu ataerkil bir toplumdur. Toplumda erkek kadina göre daha ust duzeyde kabul edilir. Bu toplumda erkeklerin klişlenmiş erkek karakterlerine uymayanlar, şüphesiz insanlar tarafından olumsuz olarak kabul edilir. Ancak toplumsal durumlarda kadınlardan daha cok erkeklere müraacat edilir. Toplumun dil kültüründe davranışsal cinsiyet klişeleri sağlamlaştırılmıştır. Erkeklere ait olan karakterler ise şunlardır, kararlılık, cesaret, kısıtlama,ve sabırlılıktır. Bu özellikler, çocukluktan beri erkek cinsiyetinde alıştırılmalıdır. Kadınlara yönelik davranış standartları ise şunlardır: itaat etmek, kayıtsızlık, alçakgönüllülük, utangaçlık, hassasiyet, doğruluk ve kısıtlama. Cengiz Aytmatov'un analiz edilmiş eserleri, Kırgız halkının kültürel ve milli karakter özelliklerinin anlaşılmasını sağlığlıyor ve Kırgız davranışının cinsiyet klişelerini en açık şekilde yansıtıyor.

Anahtar Kelimeler:

Cinsiyet, Klişe, Milli zihniyet, Atasözler

PDF

___

Referans 1. AYTMATOV, Ch. (1974). Posle skazki. (Beliy parohod; Litsom k litsu; Djamila; Topolyok moy v krasnoy kosynke; Verblyujiy glaz; Svidaniye s synom; Soldatyonok: povesti i rasskazy. Frunze: «Kyrgyzstan», 620 s.Referans 2. DERBİSHEVA, Z.K. (2012). Kyrgyzskiy etnos v zerkale yazyka. Monografiya. Bishkek, 404 s.Referans 3. İSMAGULOVA, G. K. (2005). Lingvokulturologicheskiy aspect gendernyh otnosheniy: sopostavitelniy aspect (na materiale russkogo, angliyskogo I kazahskogo yazikov): avtoref. dis ... kand. filol. nauk. Tumen, 23 s.Referans 4. KİRİLLİNA, A.V. (1999). Gender: lingvisticheskiye aspekty. Moskva: In-t sosiologiyi RAN, s.146Referans 5. MASLOVA, V. A. (2004). Lingvokulturologiya: Uchebnoye posobiye dla stud. vyssh. ucheb. zavedeniy. 2-e izd., stereotip. Moskva: «Akademiya», 208 s.Referans 6. NEROZNA, V.P. (1992). Yazıkovaya lichnost v gendernom izmerenii. Gender: yazyk, kultura, kommunikatsiya: tez. I mejdunar. konf. Moskva: «MGLU», s. 70-71.Referans 6. POPOVA, Z. D., Sternin, I. A. (2007). Semantiko-kognitivniy analiz yazika. Nauchnoye izdaniye. Voronej, s. 41.Referans 7. SYDYKOVA, Ch. (2015). Lingvokulturologicheskiy analiz tsennostnyh oriyentatsiy kyrgyzov. Kyrgyz tili jana adabiyati. K.Tynystanov atyndagy İsik-Kol mamlekettik jana K.Karasayev atyndagy Bishkek gumanitardyk universitetinin ilimiy-praktikalyk basylmasy (27). «ADEM BASMA», s. 74-78. Referans 8. ZDRAVOMYSLOVA, E. A., TEMKİNA, A. A.(1997). Sosyalnaya konstruktsiya gendera i gendernaya sistema v Rossiyi. Materialy Pervoy Rossiyskoy letney shkoly po jenskim I gendernym issledovaniyam , Moskva: «VALDAY- 96», s.84-89.