SEYYÎD VEHBÎ'NİN MANZUM HADİS-İ ERBA'İN TERCÜMESİ

Arap ve Fars edebiyatında Hz. Peygamberin merkezde olduğu edebi türlerden biri olan kırk hadisler, Türk edebiyatı şair ve nâsirlerince de sık sık işlenmiştir. Divan edebiyatında ise daha çok bu türün manzum örneklerine rastlamaktayız. Vehbî de bu türde orta seviyede başarılı bir eser ortaya koymuş şairlerimizdendir. Seyyid Vehbî on yedinci yüzyılın son çeyreği ile on sekizinci yüzyılın ilk yarısında yaşamış; Anadolu kazaskeri olan Osman Efendinin mülazımlığını yapmış çeşitli konularda eserleri bulunan âlim - şair bir şahsiyettir. Üçüncü Ahmede yazmış olduğu sıhhatnâmelerle padişahın ilgisini ve takdirini kazanmıştır. Bu makalede Seyyid Vehbînin manzum kırk hadis tercümesi konu edilmiştir. Bu eser geniş manalı hadisleri kırk kıta şeklinde açıklamaktadır. Günümüzde bu eserin tespit edilebilen tek nüshası elde edilmiş olup İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesinde yer almaktadır. Çalışmada ilgili kırk hadis tercümesinin transkripsiyonlu metninin yanı sıra Seyyid Vehbînin hayatı, edebi kişiliği, eserleri ve bu metnin içeriği hakkında bilgi verilmektedir.

TRANSLATION OF POETICAL HADIS-I ERBAIN BY SEYYID VEHBI

Forty Hadiths, one of the sample of literal works based on The Prophet Muhammad subjected in Arabic and Iranian Literature, is also mentioned very often by poets and authors in Turkish Literature. We may come across mostly poetical examples of this genre in Divan Literature. Vehbi is one of the poets who produced partly successful literal works in that genre. Seyyid Vehbi is a scholar and poet who has some literary works about different subjects worked as a lieutenant of Anatolian Qadıasker Osman Efendi and lived between last quarter of 17th century and first half of 18th century. He was appreciated by Sultan writing sıhhatnames which were attributed to Ahmet The Third. In this article, Translation of Hadis-i Erbain is studied. This work explains hadiths with a broad meaning in forty stanzas. Nowadays, the only found copy of this work exists in the library of Rare Works in Istanbul University. This study contains not only related text of the translation of forty hadiths with transcription but also life, literary personality and works of Seyyid Vehbi and contents of the work.

PDF

___

ABDULLAH ER-RUMİ EŞREFZADE. (2006). Müzekkin-Nüfus. (haz. Abdullah Uçman). İstanbul: İnsan Yayınları. ABDÜRREZZAK B. HEMMÂM, (2013). el-Musannef, I-XII. İstanbul: Ocak Yayıncılık. ACLÛNÎ İSMAİL B. MUHAMMED, (1988). Keşful-Hâfâ ve Muzîlül-İlbâs Ammeş-tehera minel-Ehâdis fî Elsinetin-Nâs, I-II. Beyrut. AHMED B. HANBEL, (1389). Müsned I-VI. Beyrut. AKOT, B. (2013). Mevlâna İdirs-i Bitlisî ve Manzum Kırk Hadîs Tercümesi: Hadîs-i Çihil. İslâmî Araştırmalar Dergisi, 24, 71-84. AKSU, C. (2004). Hanifin Manzum Kırk Hadis Tercümesi Şerhi. İlmî Araştırmalar, 17, 7-34. ALTUNER, N. (1989). Safai ve Tezkiresi. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Eski Türk Edebiyatı Anabilim Dalı Sosyal Bilimler Enstitüsü. BANARLI, N. Sami (1971). Resimli Türk Edebiyatı Tarihi. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları. BEYHAKİ, (1986). El-Câmi' li-Şuabi'l-İman. ed-Dârü's-Selefiyye, Bombay. BEYHAKİ, el-Medhal ile's-Süneni'l-kübra. [Hazırlayan]: Muhammed Ziyaurrahman A'zami, Dârü'l-Hulefa li'l-Kitâbi'l-İslamiyye, Kuveyt. BUHÂRÎ EBÛ ABDULLAH MUHAMMED B. İSMAİL, (1981). el-Câmiüs-Sahîh, I-VIII, İstanbul. BURSALI MEHMED TAHİR (1972), Osmanlı Müelli fleri. [Hazırlayan]: A.Fikri Yavuz-İsmail Özen, C.II, İstanbul: Meral Yayınevi. CELALEDDİN ABDURRAHMAN B.EBÎ BEKR SUYUTİ, Camiul-Ehadis (1515), [Hazırlayan]: Hasan Abbas Zekî, Matbaatu Hattab. CELALEDDİN ABDURRAHMAN B. EBÎ BEKR SUYUTİ. Camius-Sağir, Muhtasarı, Tercüme ve Şerhi, [Hazırlayan]: İsmail Mutlu, Şaban Döğen, Abdülaziz Hatip (1996). İstanbul: Yeni Asya Yayınları. CEYHAN, A. (2001 - 2003). Usûlînin Hadis ve Vecize Tercümeleri. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültei Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.XXX, 147 - 188. DİKMEN, H. (1991). Seyyid Vehbî ve Divanının Karşılaştırmalı Metni, Basılmamış Doktora Tezi Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. DİKMEN, H. (2004). Seyyid Vehbinin Hayatı, Eserleri ve Sanatçı Kişiliği. Ç.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, C.4, Sayı 1, Ocak-Haziran, 1-22. EBU ABDULLAH MUHAMMED BİN SELAME BİN CAFER KUDAİ, (1985). Müsnedüş- Şihab, Müessesetü'r-Risâle, Beyrut. EBÛ DÂVUD SÜLEYMAN B. EŞÂS ES-SİCİSTÂNÎ EL-EZDÎ, (1969). es-Sünen, I-V, Hıms. GIYNAŞ, K. A. (2012). Hilâlînin Mazum Kırk Hadis Tercümesi. Turkish Studies Volume 7/1 Winter, 1133-1157. HAKİM EN-NİSABURİ, El-Müstedrek Ale' s-Sahihayn, [Hazırlayan]: M. Beşir Eryarsoy (2013), Konya: Konevi yayınları. İBN MÂCE EBÛ ABDULLAH MUHAMMED B. YEZD EL-KAZVİNÎ, (1952). es-Sünen, I- II. İMAM MUHYİDDİN-İ NEVEVİ, Riyâzüs-Sâlihin. [Hazırlayan]: Sıtkı Gülle, İstanbul: Olcu Yayınları. İNCE, A. (2005). Tezkiretüş-Şuarâ Sâlim Efendi. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları. KARAHAN, A. (1966). Seyyid Vehbî. İslam Ansiklopedisi, C.X, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi, 543-547. KARAHAN, A. (1991). İslami Türk Edebiyatından Kırk Hadis. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. KÂTİP ÇELEBİ, Keşfü' z-Zünün, [Hazırlayan]: Mehmet Şerafettin Yaltkaya (1941), Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı, C.I. KAYNARCA, A. Tuba (2000). Seyyid Vehbînin Surnâmesi: İnceleme-Metin. Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Kütahya: Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. KOÇU, R. Ekrem (1939). Sûr-nâme. İstanbul. KURNAZ, C. (1997). Dinî Edebiyat Türleri ve Dinî Edebiyatımızın Bugünü Hakkında Düşünceler. Divan Edebiyatı Yazıları, Ankara: Akçağ Yayınları, 271-289. MÜSLİM EBUL-HÜSEYN B. HACCÂC, (1955). el-Câmius-Sahîh, I-V. Mısır. REBİB BİN HABİB, El-Câmiüss-Sahih Müsnedül-İmam Er-Rebi Bin Habib. SEVGİ, A. (2000). Molla Câmînin Erbaîni ve Manzum Türkçe Tercümeleri. Konya. SEVGİ, A. ve ÖZCAN M. (1996). Prof. Ali Canip Yöntemin Eski Türk Edebiyatı Üzerine Makaleleri. İstanbul: Sözler Yayınları. SEYYİD VEHBÎ, Hadis-i Erbain Tercümesi. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi, TY:1376, 3b-6a. SEYYİD VEHBÎ, Sulhiyye. İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler Kütüphanesi TY:2711, vr.220b- 229b. TİRMİZÎ EBU İSÂ MUHAMMED B. İSA, (H.1292). El-Câmiüs-Sahih; Sünenüt-Tirmizi. Kahire: Matbaatül-Amire. TİRMİZÎ EBU İSÂ MUHAMMED B. İSA, es-Sünen, I-V. Kahire 1938-1962. YILDIRIM, S. (2000). Osmanlıda Kırk Hadis Çalışmaları 1. İstanbul: Darulhadis.