ALİ VE NİNO ROMANININ OLUŞUMSAL YAPISALCI YÖNTEMLE İNCELENMESİ

Azerbaycan edebiyatında millî roman olarak kabul edilen Ali ve Nino romanı Kurban Said müstear ismiyle Viyana’da 1937 yılında Tal Yayınevi tarafından Almanca olarak yayımlanmış ve birçok dile çevrilmiştir. Kurban Said müstear isminin Yusuf Vezir Çemenzeminli mi yoksa asıl adı M. Esad Bey diğer adıyla Lev Nussimbaum mu olduğu hâlâ tartışma konusudur. Bu tartışmalarla beraber Ali ve Nino romanı, estetik değer ve toplumsal olaylar göz önüne alındığında oldukça önemli bir eserdir. Romanının konusu, ayrı millet ve medeniyete mensup iki gencin aşk öyküsü etrafında şekillenen ve 1905- 1920 yılları arasında geniş bir coğrafya da meydana gelen dinî, tarihî, siyasi hadiselerdir. Ali ve Nino romanı, edebiyat sosyolojisi araştırmalarında eserin estetik değerinin yanı sıra eserde verilmek istenen ideolojinin çözümlenmesi açısından önemli bir yeri olan Lucien Goldmann’ın Oluşumsal Yapısalcı metoduyla incelenmiştir. Romanın hem anlaşılır hem de açıklayıcı bir bütün içerisinde incelenmesi bakımından büyük olanaklar sağlayan Oluşumsal Yapısalcı yöntemle; Ali ve Nino romanında eser, yazar ve toplum arasındaki etkileşim üzerinde durulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Ali ve Nino, Kurban Said, M. Esad Bey, Lev Nussimbaum, Oluşumsal Yapısalcılık, Lucien Goldmann

___

Adıgüzel, S. (2011). Elçin Edebiyat Sosyolojisi Açısından Romanları. Ankara: Bengü Yayınları.
Aktaş, Ş.(2005). Roman Sanatı ve Roman İncelemesine Giriş. Ankara: Akçağ Yayınları.
Aras, O. (2016). “Oryantalist Mi” Kurban Said (Esad Bey) Hakkında Yalanlar ve Gerçekler, Ankara: Aktif Düşünce Yayınları.
Çağbayır, Y.(2007). Orhun Yazıtlarından Günümüze Türkiye Türkçesinin Söz Varlığı Ötüken Türkçe Sözlük. İstanbul: Ötüken Neşriyat.
Çemenzeminli, Y.V. (2005). Ali ve Nino (Çev. Azat Ağayev, Ali Ekber Aliyev). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
Eagleton, T. (1984). Edebiyat Eleştirisi Üzerine (Çev. Handan Gönenç). İstanbul: Eleştiri Yayınevi.
Elçin, Ş. (1997). Türk Halk Edebiyatı Araştırmaları I-II. Ankara: Akçağ Yayınları.
Esad Bey. (2010). Hazreti Muhammed Bir Yaşam Öyküsü. (Çev. Deniz Hakan). İstanbul: Mızrak Yayınları.
Esed Bey, M. (2005). Şergde Neft Ve Gan (Çev: Çerkez Gurbanlı), Bakı, Nurlan Neşriyyatı.
Escarpıt, R. (1992). Edebiyat Sosyolojisi. (Çev. Hüseyin Portakal). İstanbul: İletişim Yayınları.
Güntay, M. (2016). Mevlüt Süleymanlı’nın Göç Romanı Üzerine Edebiyat Sosyolojisi Açısından Bir İnceleme. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Erzurum: Atatürk Üniversitesi Yayınları. 56. 35-51.
Lucien, G. (1998). Diyalektik Araştırmalar. (Çev. Afşar Timuçin, Mehmet Sert). İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları.
Lucien, G. (2005). Roman Sosyolojisi. (Çev. Ayberk Erkay). Ankara: Birleşik Yayınevi.
Makswell, N. (2007). Azerbaycan Halg Cümhuriyyeti. Azerbaycan Milli Ensiklopediyası. Bakı: Azerbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Merkezi. 289-297.
Mehmetov, İ. (2009). Türk Kafkası’nda Siyasi ve Etnik Yapı Eski Çağlardan Günümüze Azerbaycan Tarihi. (Hazırlayanlar Ekber N. Necef, Şamil Necefov). Ankara: Ötüken Neşriyat.
Moran, B. (2016). Edebiyat Kuramları ve Eleştiri. İstanbul: İletişim Yayınları.
Narlı, M. (2002). Romanda Zaman ve Mekân Kavramları. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 5(7). 91-106.
Okay, M. O. ve Kahraman, Â. (2008). Roman. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. C. 35. İstanbul: TDV Yayınları. 160-164.
Ögel, B. (2014). Türk Mitolojisi I-II. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları.
Reıss, T. (2009). Oryantalist Tuhaf ve Tehlike Dolu Bir Hayatın Aydınlanan Sırrı. (Çev. Selda Somuncuoğlu). İstanbul: İletişim Yayınları.
Resulzade, M. E. (1993). Kafkasya Türkleri. (Hazırlayanlar: Yavuz Akpınar, İrfan Murat Yıldırım, Selahattin Çağın). İstanbul: Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı.
Sarıkoca, E. (2016). Tarihi Güncellemek Edebiyat Sosyolojisi Açısından Roman. Erzurum: Fenomen Yayıncılık.
Tekin, M. (2014). Roman Sanatı I Romanın Unsurları. Ankara: Ötüken Neşriyat.
Turan, F. A.(2011). Orta Asya’dan Anadolu’ya Mitik Yolculukta Tabiat Olayları. Milli Folklor Kültür Araştırmaları Dergisi. 23(90). 49-59.
Yılmaz, D. (1996). Roman Sanatı ve Toplum. Ankara: Ötüken Neşriyat.
Yılmaz, D. (2011). Roman Kavramı ve Türk Romanının Doğuşu. İstanbul: Kesit Yayınları.