Özel Eğitim Öğretmenlerinin Akademik ve Sosyal Beceri Öğretiminde Yeterliliklerinin İncelenmesi

Türk Milli Eğitim sisteminde özel eğitim hizmetleri oldukça önemli bir konuma sahiptir. Bu araştırmanın amacı Milli Eğitim Bakanlığına bağlı birinci, ikinci ve üçüncü kademelerdeki özel eğitim okullarında, özel eğitim alt sınıflarında ve özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde eğitim öğretim hizmeti veren özel eğitim öğretmenlerinin teorik, pedagojik ve mesleki bilgileri ile akademik ve sosyal beceri öğretimindeki yeterliliklerinin incelenmesidir. Araştırma nitel araştırma modelinde tasarlanmıştır. Bu araştırma bir durum çalışmasıdır. Araştırma grubu olasılıklı olmayan örneklem yaklaşımlarından amaçlı örneklem yaklaşımı kullanılarak oluşturulmuştur. Araştırma grubunu Milli Eğitim Bakanlığına bağlı birinci, ikinci ve üçüncü kademelerde ve özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde çalışan yirmi özel eğitim öğretmeni oluşturmaktadır. Veriler katılımcılarla doğrudan görüşme sağlanarak toplanmıştır. Veri toplama aracı, araştırmacı tarafından geliştirilen yapılandırılmamış sorulardan oluşan görüşme formudur. Veriler betimsel ve içerik analizi yöntemine göre kodlanmış, ilgili temalar altında toplanarak analiz edilmiştir. Araştırma neticesinde katılımcı özel eğitim öğretmenlerinin öğrencilerine yönelik akademik ve sosyal beceri öğretimindeki yeterliliklerinin düşük olduğu anlaşılmaktadır. Bu durumun araştırma grubundaki öğretmenlerin çok azının lisansüstü eğitim almış olması, çoğunun özel sektörde çalışıyor olması ve mesleki tecrübelerinin az olmasından kaynaklandığı anlaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

: Özel Eğitim, Özel Eğitim Öğretmeni, Akademik Beceri, Sosyal Beceri, Mesleki Yeterlilik

PDF

___

Adams, J. W. ve Rohring, P. S. (2004). Handbook to service the deaf and hard of hearing: A bridge to accessibility. London: Elsevier Academic Press.
Akay, C. (2016). Öğrenmeyi etkileyen temel faktörler ve genel öğrenme ve öğretme ilkeleri. T. Y. Yelken (Ed.), Öğretim ilke ve yöntemleri içinde (s. 25-42). Ankara: Anı
Akbaba, S. (2022). Psikolojik danışma ve sınıf ortamlarında öğrenme psikolojisi. Ankara: Pegem Akademi
Akmanoğlu, N. (2012). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklara uygun ve yeni davranışların kazandırılması ve arttırılması. E. Tekin-İftar (Ed.). Otizm spektrum bozukluğu olan çocuklar ve eğitimleri içinde (s. 121-182). Ankara: Vize Yayıncılık.
Alberto, P. A. ve Troutman, A. C. (2015). Uygulamalı davranış analizi. H. Sarı (Çev.), (s. 124-170). İstanbul: Nobel Yayıncılık
Altunay, B. (2003). Görme yetersizliği olan çocuklarda yönelim ve bağımsız hareket becerileri. Ü. Tüfekçi (Ed.), İşitme konuşma ve görme sorunu olan çocukların eğitimi içinde (s. 275-300). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Anlar, B., Bayoğlu, B. ve Yalaz, K. (2007). Denver II gelişimsel tarama testi el kitabı. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Basımevi. Atbaşı, Z. ve Özdemir, C. (2020). Türkiye’de özel eğitim hizmetlerinin sunumu. U. Sak, ve S. Toraman (Ed.), Türkiye’de özel eğitim hizmetlerini içinde (s. 49-68). Ankara: MEB Aydın, A. (2022). Sınıf yönetimi. Ankara: Pegem Akademi Berg, B. ve Lune. H. (2015). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. H. Aydın (Çev. Ed.). Konya: Eğitim Yayınevi
Besler, F. ve Süzer, T. (2016). Pekiştirme. E. Tekin-İftar (Ed.). Uygulamalı davranış analizi içinde (s. 211-267). Ankara: Vize Yayıncılık.
Bilgin, N. (2006). Sosyal bilimlerde içerik analizi teknikler ve örnek çalışmalar. Ankara: Siyasal Kitabevi
Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel Funda (2012). Bilimsel araştırma yöntemler. Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
Cerney, J. (2007). Deaf education in America: Voices of the children from inclosion settings. New York: Gallaudet University Press.
Christle, C. A. & Yell, M. L. (2010). Individualized education programs: Legal requirements and research findings. Exceptionality, 18(3). 109-123 https://doi.org/10.1080/09362835.2010.491740
Cooper. J., Heron, T. And Heward, W. (2007). Applied behaviour analysis. New Jersey: Pearson Education.
Değirmenci, H. D. (2018). Hoşa giden uyaranı çekme. E. Tekin-İftar (Ed.). Uygulamalı davranış analizi içinde (s. 513-564). Ankara: Vize Akademi.
Değirmenci, H. D. (2018). Hoşa gitmeyen uyaran verme. E. Tekin-İftar (Ed.). Uygulamalı davranış analizi içinde (s. 565-604). Ankara: Vize Akademi.
Department of Education and Training (2020). Individual Education Planning Summary Guide, Victoria State Government, Victoria.
Downing, J. (2005). Teaching communication skills to students with severe disabilities. Baltimore: Paul H. Brookes Publication
Easterbrooks, S. R. & Baker, S. (2002). Language learning in children who are deaf and hard of hearing: Multiple pathways. Boston: Allyn and Bacon . Engelliler Hakkında Kanun (2005, 1 Temmuz). Resmi Gazete (Sayı: 25868). https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5378&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5
Erbaş, D. (2021). Problem davranışların işlevlerini belirleme. D. Erbaş (Ed.), Uygulamalı davranış analizi içinde (s. 205-253). Ankara: Pegem Akademi
Ercan, L. (2011). Sınıfta istenmeyen davranışların yönetimi. L. Küçükahmet (Ed.). Sınıf yönetimi içinde (s. 183-210). Ankara: Pegem Akademi.
Gartin, B. & Murdick, N. (2005). IDEA 2004: The IEP. Remedial and Special Education, 26(6), 327-331. https://doi.org/10.1177/07419325050260060301
Gerrig, R. J. ve Zimbardo, P. G. (2014). Psikoloji ve yaşam psikolojiye giriş. G. Sart (Çev.) (s. 163-193). Ankara: Nobel
Gökçe, O. (2006). İçerik analizi kuramsal ve pratik bilgiler. Ankara: Siyasal Kitabevi
Gresham, F. M. & Elliot, S. N. (1984). Assessment and classification of childrens social skills: A review of methods and issues. School Psychology Review, 13(3). 292-301.
İftar, G. K., Kurt, O. ve Kürkçüoğlu, B. Ü. (2017). Otistik çocuklar için davranışsal eğitim programı. Ankara: Anı