Nazan KAYTEZ, Nazan KAYTEZ, Ender DURUALP

TÜRKİYE’DE OKUL ÖNCESİNDE OYUN İLE İLGİLİ YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİN İNCELENMESİ

Oyun çocuğun isteklerini, amaçlarını anlatan, onu isteklerine kavuşturan ve hayata hazırlayan en etkili araçlardan biridir. Çocuk, yaşam için gerekli davranışları, bilgi ve becerileri oyun içinde kendiliğinden öğrenmektedir. Bir çocuğun bedensel ve ruhsal yönden sağlıklı gelişimi ve eğitimi için oyun, beslenme ve uyku kadar önemli bir ihtiyaçtır. Bu nedenle okul öncesi dönem çocuklarının gelişimi açısından önemli olan oyun ile ilgili yapılan çalışmaların incelenmesi ve çocuklar üzerindeki etkilerinin araştırılması önemlidir. Yapılan literatür incelemelerinde, okul öncesinde oyun alanında yapılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinde çalışılan konuların yönelimlerini belirleyen kapsamlı bir analiz çalışmasının bulunmadığı görülmektedir. Bu noktadan hareketle araştırmada, Türkiye’de okul öncesinde oyun ile ilgili yapılmış lisansüstü eğitim tezlerinin tematik dağılımlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Döküman analizi yöntemi kullanılan araştırmanın evrenini, YÖK Yayın Dokümantasyon Daire Başkanlığı tarafından arşivlenen, konu bölümü oyun olarak dizginlenen 1392 lisansüstü eğitim tezi oluşturmaktadır. Araştırmanın örneklemine, okul öncesinde oyun alanında yapılmış toplam 32 yüksek lisans, 6 doktora tezi olmak üzere toplam 38 lisansüstü tez dâhil edilmiştir. Yapılan çalışmaların incelenmesi sonucunda çalışmalarda dil, bilişsel, sosyal-duygusal gelişim, öz bakım becerileri, kavram gelişimi, matematik eğitimi, iletişim, sosyal ve bakış açısı alma becerileri, özel eğitimde oyun gibi temalara yer verildiği, oyun uygulamaları konusunda öğretmen, yönetici ve ebeveyn görüşlerinin incelendiği ayrıca ölçek uyarlama çalışmalarına yer verildiği belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler:

oyun, okul öncesi dönem, çocuk

AN OVERVİEW OF POSTGRADUATE THESES WİTHİN THE FİELD OF PLAY AT EARLY CHİLDHOOD EDUCATİON İN TURKEY

Play is one of the most effective tools describing the child's wishes, goals, obtaining them requests and preparing them for life. Children learn spontaneously in the play knowledge and skills, behaviours necessary for living. Play is a need as important as eating and sleeping for a child's healthy development physically and mentally and education. Therefore, the investigation of the effects on children and examination of studies associated with the play which is important in respect to the development of pre-school children, is important. In the literature review, is seen not to be found an extensive analysis studies determining the orientation of the subjects studied in the theses master's and doctoral made on the play field in pre-school. From this point in the research, was aimed examination of the thematic distribution of the postgraduate education theses made associated with the play in pre-school in Turkey. Research population used document analysis method constitutes 1392 postgraduate education thesis restricted as the game, subject area, archived by Department of Higher Education Publication Documentation. In sample of the study, totally 38 postgraduate thesis including 32 master’s degree, 6 doctoral thesis made on the playing field in pre-school have been included. As a result examining of the studies, in studies was also determined to be included scale adaptation studies included language, cognitive, social-emotional development, self-care skills, concept development, mathematics education, communication, social, and perspective-taking skills, themes as play in the special education and examined opinions of teachers, administrators and parents about game applications.

Keywords:

play, pre-school period, child,

PDF

___

AHİOĞLU, N. (1999). “Sembolik Oyunun 4 Yaş Çocuklarının Dil Kazanımına Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi , Ü Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü,: Ankara.
AKMAN, Y. (1987). “Anaokulu Çocuklarında Görülen Ayrılık Kaygısının Giderilmesinde Farklı Oyun Tekniklerinin Etkisi”. Doktora Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
ARTAR M. (1993). “O kul Öncesi Çocukta Serbest Oyunun Iraksak Düşünce Becerisine Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü : Ankara.
ASIMOĞLU, S. (2012). “Yaratıcı Drama ve Orff Yaklaşımı Çerçevesinde Okul Öncesi Eğitimde Oyun Kavramı.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
ATİK, B. (1986). “Okul Öncesi Çağındaki Normal Gelişim Gösteren Çocuklar ile Down Sendromlu Çocukların Tercih Ettikleri Oyun Tiplerinin ve Oyun İçindeki Sosyal İletişim Davranışlarının İncelenmesi.” Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
AYDIN, A. (2008). “Sembolik Oyun Testi’nin Türkçe’ye Uyarlanması ve Okul Öncesi Dönemdeki Normal, Otistik ve Zihin Engelli Çocukların Sembolik Oyun Davranışlarının İncelenmesi.” . Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İstanbul.
AYTEKİN, H. 2001. “Okul Öncesi Eğitim Programları İçinde Oyunun Çocuğun Gelişimine olan Etkileri.” Yüksek Lisans Tezi, Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Kütahya.
CAMGÖZ, A. (2010). “Ankara Örneklemine Penn Etkileşimli Akran Oyunu Ölçeği’nin 60-72 Aylık Düşük Sosyoekonomik Düzeydeki Çocukların Ebeveyn ve Öğretmenlerine Uyarlanması.” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
COŞKUN, N. (1997). “Okul Öncesi Çağda İşitme Engelli Çocuğu Olan Normal İşiten bir Annenin Grup Oyunu Esnasında Kullandığı Stratejilerin İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Eskişehir.
ÇAKMAKCI, N. (2011). “Çocuk Kitaplarında Oyun Öğesi ve Okul Öncesi Eğitim Amaçlı Etkileşimli Çocuk Kitabı Tasarım Çalışması”. Yüksek Lisans Tezi, Beykent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
ÇELEN, N. (1992). “4-6 Yaş Çocuklarının Sayı ve Mekân Korunumu Kazanmasında Sembolik Oyunun İşlevi.” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
ÇORUH, L. 2004. “BDE (Bilgisayar Destekli Eğitim) Kapsamında Hazırlanan Bilgisayar Oyunlarının 4-6 Yaş Arası Çocuklara Temel Kavramların Öğretilmesindeki Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
DARWISH, D., ESQUIVEL, G. B., HOUTZ, J. C. & ALFONSO, V. C. (2001). Play and Social Skills in Maltreated and Non-maltreated Preschoolers During Peer İnteractions. Child Abuse and Neglect, 25, 13-31.
DİLDEN, B. (2004). “4-6 yaş Türk ve Alman Anaokulu Çocuklarının Benlik Algılarının ve Bazı Kişisel Değişkenlerinin Serbest Oyundaki Sosyal Etkileşim Modelleri Üzerindeki Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
DOĞANAY, J. (1998). “Anasınıfına Devam Eden Çocukların Ebeveynlerinin Çocuk Oyun ve Oyuncakları Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi.”. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
DURUALP, E. (2009). “Altı Yaşındaki Çocukların Sosyal Becerilerine Oyun Temelli Sosyal Beceri Eğitiminin Etkisinin İncelenmesi.” Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
ERŞAN, Ş. (2006). “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden Altı Yaş Grubundaki Çocukların Oyun ve Çalışma (iş) ile İlgili Algılarının İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
ERŞAN, Ş. (2011). “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Görev Yapan Öğretmenlerin İlgi Köşelerinde Serbest Oyun Etkinlikleri ile İlgili Görüş ve Uygulamalarının İncelenmesi.” Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
GAZEZOĞLU, Ö. (2007). “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarında Devam Eden 6 Yaş Çocuklarına Öz Bakım Becerilerinin Kazandırılmasında Oyun Yoluyla Öğretimin Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
GÜNEY, N. (2002). “Okul Öncesi Eğitim Kurumuna Devam Eden 5-6 Yaş Çocukların Bilişsel Üslupları ile Oyun Davranışları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
GÜL, M. (2006). “Anasınıfına Devam Eden Alt Sosyo Ekonomik Düzeydeki 61-72 Ay Arası Çocuklara Sembolik Oyun Eğitiminin Genel Gelişim Durumlarına Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
GÜL, Ö. (2012). “Oyun ve Hareket Temelli Büyük Kas Beceri Eğitim Programlarının 4-5 Yaş Çocukların Büyük Kas Becerilerine Etkisinin Karşılaştırılması.” Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
İNAN, Z. (2011.) “Özel Okul Öncesi Eğitim Kurumları Yönetici ve Öğretmenlerinin Oyun Seçimi Hakkındaki Görüşleri”. Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul
KADİM, M. 2012. “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Oyun Öğretimine İlişkin Özyeterliliklerinin İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Bolu.
KALAYCIOĞLU, H. (2011). “Resim-Kelime Oyunlarının ve Cinsiyetin Dört Yaş Çocukların İngilizce Kelime Performansına Etkisi: Deneysel bir Araştırma Kelime Performansına Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
KARADAĞ, E. (2009). Eğitim bilimleri alanında yapılmış doktora tezlerinin tematik açıdan incelemesi. Ahi Evran Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: Kırşehir, 10(3), 75-87.
KAYA, A. (2010). “Oyun Müdahale Programının 3-5 Yaş Arasındaki Özel Gereksinimli Çocukların Bilişsel Becerilerinin Desteklenmesindeki Etkililiğinin İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
KAYA, N. (2011). “0-5 Yaş Arası Çocuklarda Müzikli Oyunların Gelişime Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: İstanbul.
KILIÇOĞLU, M. (2006). “Anasınıfı, Hazırlık ve İlköğretim Birinci Sınıflarda Okuyan Görme Engelli Öğrencilerin Oyunlarının Değerlendirilmesi: Karşılaştırılmalı bir Araştırma.” Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Konya.
KOL, S. (2006). “Okul Öncesi Öğretmenleri ile Yöneticilerinin Bilgisayar Destekli Oyun Programlarının Kullanımına Yönelik Algı ve Beklentileri.” Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Sakarya.
ÖNGEN, D. (1991). “Okul Öncesi Çağdaki Çocukların Oyun Konusundaki Toplumsalbilişsel Davranış Örüntüleri ile Oyun Materyalleri Arasındaki İlişki.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
ÖĞRETİR, A.D. (1993). “ Alt ve Üst Sosyo-ekonomik Düzeydeki 6 yaş Çocuklarının Sosyal Oyun Davranışlarıyla Anne-baba Tutumları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Ankara.
ÖZDENK, Ç. (2007). “6 Yaş Grubu Öğrencilerin Psiko-motor Gelişimlerinin Sağlanmasında Oyunun Yeri ve Önemi.” Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Elazığ.
PİŞKİN, Ü. (1990). “5-8 Yaş Grubu Otistik Çocuklara Oyuncak ile Amacına Uygun Oynama Becerisinin Kazandırılmasında Model Olma ve İpucu Verme Tekniklerinin İncelenmesi.” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü: Ankara.
ŞAHİN, F. (1993). “Üç-altı Yaş Grubu Çocuklarının Anne Babalarının Çocuk Oyun ve Oyuncakları Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi” Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
ŞENER, T. (1996). “5 Yaş Anaokulu Çocuklarında Dramatik Oyunun ve İnşa Oyununun Bakış Açısı Alma Becerisine Etkisi.” Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Ankara.
ŞİRİN, S. (2011). “Anaokuluna devam eden beş yaş çocuklara sayı ve işlem kavramlarını kazandırmada oyun yönteminin etkisi”. Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Eğitim Bilimler Enstitüsü: Bursa.
TAYLI, A. (2007). “Kardeş Sahibi Olup Olmama Durumunun Okul Öncesi Dönemdeki Sosyal Oyuna Etkisi”, Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimler Enstitüsü: Ankara.
TÜRKMENOĞLU, F. (2005). “0–72 Aylık çocukların matematik becerilerini kazanmalarında, “Oyun Yoluyla Matematik Becerisinin” incelenmesi”. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: Ankara
YILMAZ, E. (2006). “Okul Öncesi Eğitim Kurumlarına Devam Eden 6 Yaş Çocuklarının Sayı ve İşlem Kavramlarını Kazanmalarında Müzikli Oyun Etkinliklerinin Kullanılmasının Etkisi”. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü: Adana.