TÜRKİYE’DE BİYOLOJİ EĞİTİMİ ÜZERİNE YAPILAN LİSANSÜSTÜ TEZLERİNİN İNCELENMESİ

Günümüzde eğitim bilimleri ve teknolojilerinin gelişmesine paralel olarak kendini yenileyen biyoloji eğitimi üzerine çok sayıda çalışma yapılmaktadır. Yapılan bu çalışmaların bir kısmı bilimsel dergilerde yayınlanan makaleler olmakla birlikte bir kısmı ise lisansüstü tezler şeklindedir. Araştırma yapan insanların ilk olarak “literatürde önceki çalışmaların neler olduğu”, “hangi konu ve problemler üzerinde yapılacak çalışmalara ihtiyaç duyulacağı” ve “bu ihtiyaçların giderilmesinde izlenecek yolların neler olduğu ve nasıl giderileceği” gibi sorulara cevap aramaları gerekmektedir. Diğer fen alanlarında olduğu gibi biyoloji eğitimi alanında yapılan çalışmalar da, alandaki güncel eğilimlerin ortaya çıkarılmasını, hangi konuların doygunluğa ulaştığının ya da ne tür yeni araştırmalara ihtiyaç duyulduğunun belirlenmesini ve böylece eğitimin kalitesinin yükseltilmesini amaçlamaktadır. Bu çalışmanın amacı, YÖK Ulusal tez merkezi tarama resmi sitesinden yayınlanan biyoloji eğitimi alanında yapılan tezlerin betimsel analizini yaparak, ülkemiz için bu alanlarda yapılan çalışmaların eğilimlerini ve öncelikli araştırma konularını belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda, biyoloji eğitimi anahtar kelime taraması ile elde edilen 659 tez incelenmiştir. Bu çalışmada, veriler analiz edilirken; çalışmaların yıllara göre dağılımına, tez çeşitlerine, araştırma konusuna, tamamlatılan üniversitelere ve enstitülere göre kategorize edilmiş, listeler haline getirilmiş ve ilgili tablolarda araştırmanın amaçları doğrultusunda yüzde ve frekansları alınmış ve yorumlanmıştır. Böylece bu çalışmanın, araştırmacılara bu alandaki güncel durumlar ve eğilimlerin neler olduğu konusunda yardımcı olması beklenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Biyoloji eğitimi, lisansüstü tezler, eğilimler

PDF

___

Akaygün, S. ve Ardaç, D. (2001). Kimyasal tepkimelerin çoklu ortam olanaklarından yararlanılarak mikro, makro ve sembolik düzeylerde öğretilmesi. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000, Bildiler Kitabı, 733-738. Ankara: Milli Eğitim Basımevi. Altunsoy, S. (2008). Ortaöğretim biyoloji öğretiminde araştırmaya dayalı öğrenme yaklaşımının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine, akademik başarılarına ve tutumlarına etkisi. Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
Aşılıoğlu, G. ve Aytaç, Ö. (2002). Biyoloji eğitiminde yeni gelişmeler. V.Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Bildiriler Kitabı (Cilt I). 16-18 Eylül . Ankara. Aycan, Ş., Aycan, N., Arı, E. ve Türkoğuz, S. (2001). Manisa Demirci Lisesi’nde kimya laboratuvar uygulamalarının kimya dersi başarısına etkisi üzerine bir çalışma. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000, Bildiler Kitabı, 486-489. Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Aydoğdu, C. (2000). Kimya öğretiminde deneylerle zenginleştirilmiş öğretim ve geleneksel problem çözme etkinliklerinin kimya ders başarısı açısından karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 19, 29 – 31.
Berger, C.F., Lu, C.R., Belzer, J.B. ve Voss, B.E. (1994). Research on the uses of technology in science education. D.L. Gabel (Ed.), Handbook of research on science teaching and learning (pp. 177-210). New York: Simon ve Schuster Macmillan.
Çakmak, Ö. ve Hevedanlı, M. (2004). Biyoloji Eğitiminde kavram haritalarının önemi ve diğer yöntemlerden farkı. XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi 6-9 Temmuz, Malatya.
Çalık, M., Ünal, S., Coştu, B., ve Karataş, F.Ö. (2008).Trends in Turkish science education, Essays in Education, Special Issue, 23-45.
Çiltaş, A., Güler, G., ve Sözbilir, M. (2012). Türkiye’de matematik eğitimi araştırmaları: Bir içerik analizi çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(1), 565-580.
De Jong, O. (2007). Trends in western science curricula and science education research: A Bird’s eye view. Journal of Baltic Science Education, 6(1), 15-21.
Doğru, M, Gençosman, T., Ataalkın, A. N. ve Şeker, F. (2012). Fen bilimleri eğitiminde çalışılan yüksek lisans ve doktora tezlerinin analizi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(1), 49- 64.
Ergin, Ö., Akgün, D., Küçüközer ve H. Yakal, O. (2001). Deney ağırlıklı fen bilgisi öğretimi. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000 Bildiler Kitabı, 345-348 Ankara: Milli Eğitim Basımevi.
Eyidoğan, F. ve Güneysu, S. (2002). İlköğretim 8. sınıf fen bilgisi kitaplarındaki kavram yanılgılarının incelenmesi. V. Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Geban, Ö. (1995). The Effect of microcomputer use in a chemistry course. Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 25-28.
Geçit, Y., ve Kartal A. (2010). Türkiye’deki sosyal bilgiler eğitimi araştırma konuları üzerine bir inceleme. International Conference on New Trends in Education and Their Implications, 11-13 November, Antalya-Turkey.
Gul, S., ve Sozbilir, M. (2015). Biology education research trends in Turkey. Eurasia Journal of Mathematics, Science ve Technology Education, 11(1), 93-109.
Henson, K.T. (2001). Writing for professional journals: Paradoxes and promises. Phi Delta Kappan, 82, 765–768.
İdin, Ş., ve Kaptan, F. (2017). İlköğretim Fen Eğitiminde Yenilenen Öğretim Programlarına Göre Hazırlanan Doktora Tezlerinin İncelenmesi Üzerine Bir Çalışma. Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 2(1).
Karamustafaoğlu, O. (2009). Fen ve teknoloji eğitiminde temel yönelimler. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 87-102.
Karasar, N. (2006). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Karkın, A.M. (2011). Müzik bilimleri alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Dergisi, 1(2), 143-149.
Kesercioğlu T., Balım A.G., Ceylan A. ve Moralı S. (2001). İlköğretim okulları 7. sınıflarda uygulanmakta olan fen dersi konularının öğretiminde görülen okullar arası farklılıklar. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000, Bildiler Kitabı, 125-130. Ankara Milli Eğitim Basımevi.
Köse, E. Ö., Gül, Ş., ve Konu, M. Türkiye’de Sosyal Bilimler Veri Tabaninda Taranan Biyoloji Eğitimi Araştirmalarinin İncelenmesi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 2 (1), 265-276
Lee, M. H., Wu, Y. T., ve Tsai, C. C. (2009). Research trends in science education from 2003 to 2007: A content analysis of publications in selected journals. International Journal of Science Education, 31(15), 1999–2020.
Lewis, J. ve Wood-Robinson, C. (2000). Genes, chromosomes, cell division and ınheritance do students see any relationship? International Journal of Science Education, 22, 177-195.
Oruç,Ş., ve Ulusoy, K. (2008). Sosyal bilgiler öğretimi alanında yapılan tez çalışmaları. Selçuk Üniversitesi Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi,26, Sayfa 121 -132.
Özbey, Ö. F., ve Sama, E. (2017). 2012-2016 Arasindaki Yillarda Çevre Egitimi Kapsaminda Yayimlanan Lisansüstü Tezlerin Incelenmesi/Investigation Graduate Environmental Education in the Context of Theses Published between the Years 2012-2016. Bartin Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 212.
Özsevgeç, T., Çepni, S. ve Özsevgeç, L. (2006). 5E Modelinin Kavram Yanılgılarını Gidermedeki Etkililiği: Kuvvet-Hareket Örneği. 7. Ulusal Fen Bilimleri Ve Matematik Eğitimi Kongresi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, 7-9 Eylül, Ankara.
Öztürk Kuter, F., ve Öztürk,Y. (2012). Türkiye’de raket sporları alanında yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi (1990–2010 dönemi). e-Journal of New World Sciences Academy, 7(2), 1306-3111.
Sağlam, M. (2006). Işık ve Ses Ünitesine Yönelik 5E Etkinliklerinin Geliştirilmesi Ve Etkililiğinin Değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, KTÜ, Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
Soslu Ö (2013). Türkiye’ de fizik eğitimi araştırmalarında genel eğilimler. Yyü eğitim fakültesi dergisi sayı:I,201-226
Sozbilir, M., Kutu, H., ve Yasar, M.D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon ve D. Jorde (eds.), The World of Science Education: Handbook of Research in Europe (pp. 1-35). Rotterdam: Sense publishers.
Şimşek, A. (2007).Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi I. Uluslararası Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Sempozyumu sözlü bildirisi.
Şimşek, A., Özdamar, N., Becit, G., Kılıçer, K., Akbulut, Y., ve Yıldırım, Y. (2008). Türkiye’deki eğitim teknolojisi araştırmalarında güncel eğilimler. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 19, 439-458.
Temelli, A. (2006). Lise öğrencilerinin genetikle ilgili konulardaki kavram yanılgılarının saptanması. Kastamonu Eğitim Dergisi, 14 (1), 73-82.
Topçu, M. S. (2004). Sekizinci sınıf genetik-canlılarda üreme ve gelişme ünitelerinin öğreniminde ve öğretiminde karşılaşılan zorlukların tespiti. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
Tsai, C.C., ve Wen, M.L. (2005). Research and trends in science education from 1998 to 2002: A content analysis of publication in selected journals. International Journal of Science Education, 27(1), 3-14.
Uçak, N. (2009). Bilimsel iletişimin zamana ve disiplinlere göre değişimi: tezler üzerine bibliyometrik bir inceleme. ANKARA. Proje No: 107K505
Zavrak, M. ve Tarhan, L. (2001). Orta öğretimde asitler-bazlar konusuna yönelik etkin bir öğretim materyali geliştirme. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi 2000, Bildiler Kitabı, 398-402 Ankara: Milli Eğitim Basımevi.