KÜLTÜRLERARASI YAZINSAL BİR METİNDE DEVİNİM, ÖZİMGE VE ÖTEKİ: MUHAMMED BENZAKOUR’UN YEMMA’SI

Hollanda’da çokkültürlü toplum kavramı üzerine tartışmalar, yaklaşık 40 yıldan fazla bir süredir devam etmektedir. Kamusal söylem, genel olarak çokkültürcülüğe ve Hollanda toplumu üzerindeki etkilerine odaklanmış gözükmektedir. Göçmenleri kabul eden yerli çoğunluğun yani Hollandalıların, kültürlerinde, özimgeleminde, öteki imgeleminde ve ulusal kimliklerindeki devinim ve değişime yönelik genel kaygı ve korkuları, bu konuların çekirdeğini oluşturmaktadır. Kültürlerarası yazınsal bir metin çerçevesinde yani Hollanda’ya Fas’tan göç etmiş bir işçi ailenin oğlu olan Mohammed Benzakour’un Yemma adlı romanı çerçevesinde, bu çalışma, kısmen kültüriçi ve kültürlerarası uyum ve anlaşmazlığa; kültüriçi bağdaşık (türdeş, homojen) ve çoktürlü (heterojen) yapısal oluşumlara yol açan kültüriçi ve kültürlerarası devinim üzerine odaklanıyor. Aynı zamanda, alanyazında daha önce yapılmış kuramsal tartışmalardaki yaklaşımlar ve varsayımlar da (Scheffer, Knecht v.s.), Mohammed Benzakour’un hasta annesiyle birlikte bir Hollanda hastanesinde yaptığı bireysel gözlemler ve edindiği deneyimler artalanda tutularak sınanıyor. Yazınsal metin üzerinde yapılan işlevsel metin çözümlemesi ve sıklık sayımı sonucunda, genel değişimlerin, kültürlerarası anlaşmazlık (% 72) ve kültüriçi çoktürlü, değişken yapısal oluşum (% 65) üzerinde yoğunlaştığı saptanmıştır. Bu sonuçlar, göç bağlamında, bir kültürlerarası karşılaşmanın, her iki kültür için de ciddi bir meydan okuma oluşturduğu ve özgül bir kültür bünyesinde değişim ve başkalaşma devinimi olduğunu açıkça gösteriyor. Söz konusu yazınsal yapıt bağlamında, kültürlerarası anlaşmazlıkların ve kültüriçi çoktürlü, değişken yapısal oluşumların, azınlıkların kültürel açıdan çoğunluk kültürüne doğru eritilmesine yol açabileceği öne sürülebilir.

___

  • Benzakour, Mohammed. Yemma: Stilleven van een Marokkaanse moeder. Breda: De Geus, 2017.
  • Hoofstede, Geert. Allemaal andersdenkenden: omgaan met cultuurverschillen. Den Haag: Olympus / Contact B.V., 2005.
  • Kağıtçıbaşı, Çiğdem. Benlik, Aile ve İnsan Gelişimi - Kültürel Psikoloji. Istanboel: Koç Üniversitesi Yayınları, 2012.
  • Knecht, Tijmen. De eeuw achter ons. Budel: Uitgeverij DAMON, 2002.
  • Scheffer, Paul. Het land van aankomst. Amsterdam / Antwerpen: Bezige Bij, 2016.
  • Verkuyten, Maykel. Identiteit en Diversiteit: De tegenstellingen voorbij. Amsterdam: Pallas Publications / Amsterdam University Press, 2010.