ÇİFTÇİLERİN MEMNUNİYETİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ANALİZ EDİLMESİ: KİLİS ÖRNEĞİ

Araştırmanın amacı Kilis ilinde organik zeytin yağı üretimi yapan çiftçilerin devlet tarafından verilen desteklemelerle organik ürünün fiyatından memnuniyetini ve sektörün geleceğinden beklentilerini etkileyen faktörleri analiz etmektir. Daha önce bu yönde yapılan bir çalışmaya literaturde rastlanmamaktadır. Araştırmada kullanılan bağımsız değişkenler; yaş, tecrübe, hanedeki kişi sayısı, gelir durumu, eğitim durumu, medeni durum, cinsiyet, gelir kaynağı, birlik üyeliği gibi değişkenlerdir. Araştırmada anketle veri toplama yöntemi kullanılmıştır. Veri toplama sürecinde Kilis’te organik zeytinyağı üretimi yapan 445 üreticinin tamamına ulaşmak amaçlanmıştır. 445 kişiye ulaşmak için 19 mahalle, 3 ilçe ve 63 köy ziyareti gerçekleşmiştir. Çiftçilerin 279'una (%63) ulaşılabilmiştir. Verilerin değerlendirilmesinde, çok değişkenli PROBIT analiz yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem için de STATA 13.2 analiz programından yararlanılmıştır. Analiz sonuçlarını göre; çiftçilerin gelir seviyesindeki artış zeytinyağı satış fiyatından memnuniyeti ve sektörün geleceğinden umutlu olma durumunu pozitif yönde etkilemektedir. Çiftçilerin eğitim seviyesi arttıkça devlet teşviklerinden memnun olma düzeyleri azalmaktadır. Tecrübeleri arttıkça zeytinyağı satış fiyatından memnuniyetleri azalmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Organik, Kilis, Zeytin, Probit, Fiyat, Destek, Beklenti

FACTORS AFFECTING FARMERS SATISFACTION: EVIDENCE FROM KİLİS

The aim of the research is to analyze the factors affecting the satisfaction of the farmers producing organic olive oil in Kilis province from the support given by the government, the price of the organic product, and the expectations about the sector’s future. To the best of our knowledge, there is no study which ivestigates these factors together. The independent variables used in the research are age, experience, number of people in the household, income status, education level, marital status, gender, income source, and union membership. The data collection method via a questionnaire was used in the research. During the data collection process, it was aimed to reach all 445 producers producing organic olive oil in Kilis. In order to reach 445 people, 19 neighborhoods, 3 districts, and 63 villages were visited. 279 (63%) of the farmers were interviewed. The multivariate PROBIT analysis method was used in the evaluation of the data. For this method, the STATA 13.2 analysis program was used. According to the analysis results; the increase in the income level of the farmers positively affects their satisfaction with the olive oil sales price and their hope for the future of the sector. As the education level of the farmers' increases, their level of satisfaction with government incentives decreases. As their experience increases, their satisfaction with olive oil sales price decreases.

Keywords:

Organic, Kilis, Olive, Probit, Price, Government Support, Expectation,

PDF

___

Ağca, M. (2010) Türkiye’de uygulanan tarımsal destekleme politikalarındaki gelişmeler, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana Türkiye.
Akbulut, M.U. 2015. Türkiye’de devlet ve tarım ilişkisi, Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi, Giresun Türkiye.
Anang, B. T. (2016). Determinants of farmers’ satisfaction with the price of cocoa i n Ghana. Asian Journal of Agricultural Extension Economics & Sociology, 8(2), 1-9. https://www.researchgate.net/profile/Benjamin-Tetteh-Anang/publication/283575616_Determinants_of_Farmers'_Satisfaction_with_the_Price_of_Cocoa_in_Ghana/links/5806088b08aeb85ac85f1104/Determinants-of-Farmers-Satisfaction-with-the-Price-of-Cocoa-in-Ghana.pdf
Atakay, N. (2017). Türkiye'nin organik ürün ihracatının dünya organik pazarındaki yeri ve organik ürün ihracatına ilişkin soruların belirlenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir Türkiye.
Ataseven, Y. (2016). Türkiye'de tarımsal destekleme politikaları: Genel bakış ve güncel değerlendirmeler https://www.researchgate.net/publication/312918415
Barlett, P. F. (1986). Part-time farming: Saving the farm or saving the life-style?. Rural Sociology, 51(3), 289.
Bayram, B. Yolcu, H. ve Aksakal, V. (2007). Türkiye'de organik tarım ve sorunları. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 38(2): 203-206. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunizfd/issue/2932/40573
Bengisu, G. (2014). GAP bölgesinin organik tarım potansiyeli ve uygulanabilirliği. Alınteri Zirai Bilimler Dergisi, 26(B): 38-44. https://dergipark.org.tr/tr/pub/alinterizbd/issue/2389/30525
Bitkisel Üretime Destekleme Ödemesi Yapılmasına Dair Tebliğ. (2019/46, 9 Kasım 2019). https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/11/20191109-2.htm
Bozyiğit, S. ve Kılınç Doğan, G. (2015). Türkiye'deki doğal ve organik ürün üreticilerinin yaşadığı pazarlama sorunları: keşifsel bir araştırma. AKÜ İİBF Dergisi, 17(2): 33-47. https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/224032
Çavuş, V. (2009) Türkiye’de tarımda doğrudan gelir desteği uygulaması ve AB sürecinde destekleme politikaları, Yüksek Lisans Tezi, Maltepe Üniversitesi, İstanbul Türkiye.
Çelik, Z. Erdal, Ü. ve Etöz, M. (2019). Türkiye'de ekolojik tarımın ekonomik boyutu ve iklim değişimine etkisi. Uluslararası Organik Tarım ve Biyo çeşitlilik Sempozyumu, 27-29 Eylül, Bayburt.
Coughenour, C. M., & Swanson, L. (1992). Determinants of farmers' satisfactions with farming and with life: A replication and extension. Journal of Rural Social Sciences, 9(1), 45-70.
Coughenour, C. M., & Tweeten, L. (2019). Quality of life perceptions and farm structure. In Agricultural Change (pp. 61-87). Routledge. https://www.taylorfrancis.com/chapters/edit/10.4324/9780429040641-5/quality-life-perceptions-farm-structure-milton-coughenour-luther-tweeten
Damisa, M. A., Abdulsalam, Z., & Kehinde, A. (2010). Determinants of farmers' satisfaction with their irrigation system in Nigeria. Trends in Agricultural Economics, 3(2), 101-106.
Demirdöğen, A. ve Olhan, E. 2014. Türkiye ve Rusya tarımsal ticaretinin politika değişimi açısından değerlendirilmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 20(2): 101-111. https://dergipark.org.tr/en/pub/tarekoder/issue/25846/272463
Demiryürek, K. (2011). Organik tarım kavramı ve organik tarımın dünya ve türkiye'deki durumu. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(1): 27-36. http://ziraatdergi.gop.edu.tr/Makaleler/2069745255_27-36.pdf
Duman, B. (2018). Geleneksel tarım ile organik tarımın karşılaştırılması. https://canakkalegundem.net/2018/02/08/geleneksel-tarim-organik-tarimin karsilastirilmasi/
Durak Kılıçaslan, N. S. (2015). Türkiye ve AB'de organik tarım mevzuatı uygulamaları ve değerlendirilmesi. AB Uzmanlık Tezi, Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Avrupa Birliği ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, Ankara Türkiye.
Er, C. ve Başalma, D., (2008). Organik tarımdaki gelişmeler, Nobel Yayın Dağıtım Tic. Ltd. Şti. Ankara Türkiye.
Erem Kaya, T. ve Atsan, T. (2013). Kırsal kadının organik tarımı benimsemesini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 44(1): 43-49. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ataunizfd/issue/3026/42027
Fidan, F. (2017). Bartın ilinde organik tarımın ekonomik boyutu. Yüksek Lisans Tezi, Bartın Üniversitesi, Bartın Türkiye.
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Kilis İl Müdürlüğü. (2019). Organik Tarım Bilgi Sistemi Kayıtları. Kilis, Türkiye.
Gujarati, D. N. & Porter, D. C. (2011). Econometria Básica-5. AMGH Editora.
Guo, H., & Jiang, Y. (2011). Analysis on the influencing factors of farmers' satisfaction to vouchers-base on FAO Post-earthquake Assistance Program in Sichuan, China. Journal of Agricultural Science (Toronto), 3(3), 211-216.
Hatunoğlu Durmaz, D. (2010), Türkiye'de ve dünya'da organik tarımın ekonomik boyutu: organik tarımın adana ili ekonomisindeki yeri. Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir Türkiye.
Herath, C. S. & Wijekoon, R. (2013). Study on the attitude and perception towards organic cultivation in organic and non-organic coconut producers. Idesia (Arica), 31(2): 5-14.
Hosmer , D. W. , Lemeshow , S. ( 2000 ). Applied logistic regression. , 2nd ed. Wiley. New York ABD.
İlbaş, A. İ., (2009). Organik tarım ilkeler ve ulusal mevzuat, Eflatun Yayınevi. Ankara Türkiye.
İpek, S. ve Yaşar Çil, G. (2010). Uluslararası ticari boyutuyla organik tarım ve devlet destekleri. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1): 135-162. http://traglor.cu.edu.tr/objects/objectFile/UnzS3VEg-2982013-5.pdf
Kamacı, A. (2006) Türkiye’de tarımsal destekleme politikalarının etkinliği ve otp’ye uyum analizi, Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya Türkiye.
Karabaş, S. (2011). Organik ürünlerin pazarlanmasında üretici-tüketici davranışları ve bu davranışları etkileyen faktörlerin belirlenmesi (Samsun ili örneği), Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat Türkiye.
Katyal, J. C. (2000). Organic matter maintenance: Mainstay of soil quality. Journal of the Indian Society of Soil Science, 48(4), 704-716. https://www.indianjournals.com/ijor.aspx?target=ijor:jisss&volume=48&issue=4&article=008&type=pdf
Khadda, B. S. (2021). Prospects of organic farming in India. A Voice for Agriculture, 27.
Kızılaslan, H. ve Olgun, A. (2012). Türkiye'de organik tarım ve organik tarıma verilen destekler. GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(1): 1-12. http://ziraatdergi.gop.edu.tr/Makaleler/524522443_Halil%20K%c4%b1z%c4%b1laslan,%20Ahmet%20Olgun.pdf
Kızılaslan, H. ve Taner, L. (2011). Organik ve konvansiyonel örtü altı sebze yetiştiriciliğinde üreticilerin teknik ve ekonomik sorunları (Sivas ili ulaş ilçesi örneği). GOÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 28(2): 135-143. http://ziraatdergi.gop.edu.tr/Makaleler/1492753462_135-143.pdf
Kilis İli Organik Zeytin Üreticileri Birliği. (2020). Kilis ili organik zeytin üreticileri birliği ihracat kayıtları. Kilis, Türkiye.
Kilis Ticaret ve Sanayi Odası. (2020). Kilis ticaret ve sanayi odası kayıtları. Kilis, Türkiye.
Köksal, Ö. (2009). Organik zeytin yetiştiriciliğine karar verme davranışı üzerinde etkili olan faktörlerin analizi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara Türkiye.
Kutlu, D. (2016). Organik ürünlerin pazarlanmasıda markalaşmanın rolü ve katkısı. organik zeytinyağı üreten firmalar üzerinde bir araştırma. Doktora Tezi, Cumhuriyet Üniversitesi, Sivas Türkiye.
Li, J. (2014). An Analysis of the Determinants of the Satisfaction Rate of the" New Rural Farming Cooperative Medical System". Advance Journal of Food Science and Technology, 6(7), 900-905.
Liebhardt, W. C., Andrews, R. W., Culik, M. N., Harwood, R. R., Janke, R. R., Radke, J. K., & Rieger‐Schwartz, S. L. (1989). Crop production during conversion from conventional to low‐input methods. Agronomy Journal, 81(2), 150-159.
https://acsess.onlinelibrary.wiley.com/doi/abs/10.2134/agronj1989.00021962008100020003x Loscocco, K. A., & Roschelle, A. R. (1991). Influences on the quality of work and nonwork life: Two decades in review. Journal of vocational behavior, 39(2), 182-225. https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/000187919190009B
Merdan, K. (2014). Türkiye'de organik tarımın ekonomik analizi: Doğu Karadeniz uygulaması. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum Türkiye.
Molnar, J. J. (1985). Determinants of subjective well-being among farm operators: Characteristics of the individual and the firm. Rural sociology, 50(2), 141-162.
Narayanan, S., & Narayanan, S. (2005). Organic farming in India: relevance, problems and constraints. Mumbai: National Bank for Agriculture and Rural Development. Occasional paper 38, pp. 1-93.
Olivae Uluslararası Zeytin Konseyi Resmi Dergisi. (2016). Türk Zeytinyağı Sektörü. 1(123): 1-60. http://koop.gtb.gov.tr/data/58244e541a79f57caca402ad/OLIVAE%20Eyl%C3%BCl%202016%20T%C3%BCrk%C3%A7e%20Versiyon.pdf
Öztürk, E.N. (2012). Organik tarımın türkiye ekonomisindeki yeri ve önemi. Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale Türkiye.
Peters, S. E. (1994). Conversion to low-input farming systems in Pennsylvania, USA: An evaluation of the Rodale farming system trial and related economic studies. The Economics of Organic Farming. CAB International, Wallingford, UK, 265-284.
Pinthukas, N. (2015). Farmers perception and adaptation in organic vegetable production for sustainable livelihood in Chiang Mai Province. Agriculture and Agricultural Science Procedia, 5: 46-51.
Sav, O. ve Sayın, C. (2018). Tarımda kalma eğilimini etkileyen başlıca faktörlerin genel bir değerlendirmesi. KSÜ Tarım ve Doğa Dergisi, 21(Özel Sayı): 190-197. http://dogadergi.ksu.edu.tr/tr/pub/issue/43099/472890
Scialabba, N., & Hattam, C. (Eds.). (2002). Organic agriculture, environment and food security (No. 4). Food & Agriculture Org, Rome. pp. 252-253.
Schroeder, E. H., Fliegel, F. C., & Van Es, J. C. (1985). Measurement of the lifestyle dimensions of farming for small-scale farmers. Rural Sociology, 50(3), 305-322.
Singh, M. (2021). Organic farming for sustainable agriculture. Indian Journal of Organic Farming, 1(1), 1-8.
T.C. Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü Tarım Ürünleri Daire Başkanlığı. Zeytinyağı sektör raporları, 2017.
T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı. Bitkisel üretim verileri, Aralık 2019.
T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü Müdürlüğü. Zeytinyağı tarım ürünleri piyasa raporu, Ocak 2019.
T.C. Ticaret Bakanlığı Esnaf, Sanatkârlar ve Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü. 2018 yılı zeytin ve zeytinyağı raporu, Nisan 2019.
Umar, S., Oteikwu, P. O., Shuaibu, H., Duniya, P. K., & Tambari, I. W. (2015). Factors influencing level of satisfaction with growth enhancement support scheme among farm families in Kaduna state, Nigeria. Journal of Agricultural Extension, 19(1), 57-65.
Worthington, V. (2001). Nutritional quality of organic versus conventional fruits, vegetables, and grains. The Journal of Alternative & Complementary Medicine, 7(2), 161-173.
Yener, A. (2017). Esnekliğin dış ticaret üzerindeki etkisi: Türkiye zeytinyağı ihracatında fiyat, gelir ve ikame mal esnekliği örneği, Yüksek Lisans Tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir Türkiye.
Yentürk, N., Yeldan, E., Somel, C., Köse, A.H., Günaydın, G., (2004). Türkiye ekonomisi. Anadolu Üniversitesi Yayınları Yayın No: 1579.
Yücesoy, B. (2018). Türkiye'de yetişen organik tarım ürünlerinin dünya pazarındaki yeri. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi, İstanbul Türkiye.
http://www.eto.org.tr/ (erişim tarihi, 02.04.2020).
https://www.ifoam.bio/en/turkey (erişim tarihi, 02.04.2020).
https://www.ika.org.tr/upload/yayinlar/KILIS-EKONOMI-STRATEJI-BELGESI-735282.pdf (erişim tarihi, 28.03.2020).