Kasım DUMAN, MÜCAHİT PEHLUVAN, Rafet ASLANTAŞ, Ersin GÜLSOY

Iğdır’da Doğal Olarak Yetişen İğdelerin (Elaeagnus angustifolia L.) Seleksiyonu

Bu çalışma 2019-2020 yılları arasında Iğdır ekolojik koşullarında doğal olarak yetişen iğde popülasyonu içerisinde en üstün özellik gösteren iğde genotiplerinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada ön seleksiyon kriterleri doğrultusunda belirlenen 124 iğde genotipi incelenmiş ve bunlar içerisinden tartılı derecelendirme metoduna göre 22 genotip ümitvar olarak seçilmiştir. İki yıllık ortalamalara göre 124 genotipte meyve ağırlığı 0.38-2.21 g, meyve genişliği 12.01-18.13 mm, meyve uzunluğu 12.61-29.69 mm, meyve hacmi 6.03-1.90 mL titre edilebilir asitlik 0.37-1.50 g 100 g-1 ve C vitamini miktarı 18.87-59.12 mg 100 g-1 arasında bulunmuştur. Tartılı derecelendirme metoduna göre ümitvar olarak seçilen 22 genotipte ise meyve ağırlığı 0.81-2.02 g, meyve eni 12.03-17.66 mm, meyve boyu 18.90-28.29 mm, meyve hacmi 3.25-5.83 mL, titre edilebilir asitlik % 0.64-1.50 ve C vitamini miktarı 21.10-59.12 mg 100 g-1 olarak belirlenmiştir. Sonuç olarak tartılı derecelendirme ile ümitvar seçilen 22 genotip içerisinde en yüksek puanı, 76 K 28 ,76 K 30 ve 76 K 38 genotipleri almıştır.

Anahtar Kelimeler:

seleksiyon, iğde, pomoloji, ığdır

Selection of Russian Olives (Elaeagnus angustifolia L.) Naturally Grown in Iğdır

This study was carried out between 2019-2020 years in order to determine the high-quality types that are candidates to become a variety through selection breeding of the russian olives population that grows naturally in Iğdır ecological conditions. In this study, 124 russian olives genotypes were investigated and 22 genotypes were selected as promising according to the weighted rating method. In the investigated 124 genotypes, according to the two-year averages fruit weight were between 0.38-2.21 g, fruitwidth 12.01-18.13 mm, fruit length 12.61-29.69 mm, fruit volume 6.03-1.90 mL, titratable aciditiy 0.37-1.50 g 100 g-1and vitamin C 18.87-59.12 mg 100 g-1. Fruit weight, fruit width, frui tlength, fruit volume, titratable acidity, and vitamin C in the 22 genotypes which were selected as promising according to the weighted rating method were 0.81-2.02 g, 12.03-17.66 mm, 18.90-28.29 mm, 3.25-5.83 mL, 0.64-1.50% and 21.10-59.12 mg 100 g, respectively. As a resutl, among 22 promising genotypes selected by weighted rating method, 76 K 28, 76 K 30 and 76 K 38 genotypes had the highest score.

Keywords:

selection, russian olive, pomology, Iğdır,

PDF

___

Akbolat, D., Ertekin, C., Menges, H.O., Guzel, E & Ekinci, K. (2008). Physical and nutritional properties of oleaster (Elaeagnus angustifolia L.) growing in Turkey. Asian Journal of Chemistry, 20(3), 2358-2366
Akgül, M., & Akça, M. (2020). The chemical and morphological properties of oleaster. Maderas. Ciencia y Tecnología, 22(1), 13-22.
Cansev, A., Şahan, Y., Çelik, G., Taşkesen, S., & Özbey, H. (2011). Chemical properties and antioxidant capacity of Elaeagnus angustifolia L. fruits. Asian Journal of Chemistry, 23(6), 2661-2665.
Cemeroğlu, B. (1992). Meyve ve Sebze İşletmeEndüstrisinde Temel Analiz Metotları, Biltav Yayınları, Ankara. Fonia, A., White, I. R., & White, J. M. L. (2009). Allergic contact dermatitisto Elaeagnus plant (Oleaster). Contact Dermatits, 60(3), 178-179.
Gülcü, S & Uysal, S. Ç. (2010). Kuş iğdesinde (Elaeagnus angustifolia l.) yetiştirme sıklığının fidan morfolojik özelliklerine etkisi. Turkish Journal of Forestry, 11(2), 74-81.
Hamidpour, R., Hamidpour, S., Hamidpour, M., Shahlari, M., Sohraby, M., Shahlari, N & Hamidpour, R. (2017). Russian olive (Elaeagnus angustifolia L.): From a variety of traditional medicinal applications to its novel roles as active antioxidant, anti-inflammatory, anti-mutagenic and analgesic agent. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 7(1), 24-29
Hassanzadeh, Z., & Hassanpour, H. (2018). Evaluation of physicochemical characteristics and antioxidant properties of Elaeagnus angustifolia L. Scientia Horticulturae, 238, 83-90.
Hussain, S., Aslam, A., Ali, M., & Hussain, N. (2018). Some physico-chemical and nutritional properties of Elaeagnus angustifolia L. Fruit grown in Gilgit Baltistan. International Journal of Food Science and Nutrition, 3(1), 112-115.
Kalyoncu, İ.H. (1996). Konya yöresindeki kızılcık (Cornus mas L.) tiplerinin bazı özellikleri ve farklı nem ortamlarındaki köklenme durumu üzerine bir araştırma. Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Karadeniz, T., & Kalkışım, Ö. (1996). Edremit ve Gevaş ilçelerinde yetiştirilen alıç (Crataegus azarous L.) tiplerinin meyve özellikleri ve ümitvar tiplerin seçimi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(1), 27-33.
Khadivi, A., Mirheidari, A., Moradi, Y., & Paryan, S. (2020). Phenotypic variability of oleaster (Elaeagnus angustifolia L.) as revealed by morphological characteristics. Industrial Crops and Products, 149, 1-11.
Khadivi, A. (2018). Phenotypic characterization of Elaeagnus angustifolia using multivariate analysis. Industrial Crops and Products, 120, 155-161.
Khamzina, A., Lamers, J.P.A, & Vlek, P.L.G. (2009). Nitrogen fixation by Elaeagnus angustifolia in the reclamation of degraded croplands of Central Asia. Tree Physiol. 29(6), 799-808.
Közen, P., & Bostan, S.Z., 2016. Trabzon İli Tonya ilçesinde doğal olarak yetişen muşmula tiplerinin (Mespilus germanica L.) seleksiyonu. International Multidisciplinary Congress of Eurasia. Odessa, Ukraine.
Liu, X.,Chen, C., Liu, Y., Liu, Y., Zhao, Y., & Chen, M. (2020). The presence of moderate salt can increase tolerance of Elaeagnus angustifolia seedlings to water logging stress. Plant Signaling & Behavior, 15(4), e1743518.
Özdemir, G. (2007). Selçuk üniversitesi Alaaddin Keykubat kampus alanında yetişen iğdelerin (Elaeagnus angustifolia L.) seleksiyonu. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Özdemir, G., & Kalyoncu, İ.H. (2011). A selection study on oleaster (Elaeagnus angustifolia L.) grown in the campus area of Selcuk University in Konya, Turkey. African Journal of Biotechnology, 10(77), 17726-17736.
Pan, C., Zhao, H., Zhao, X., Liu, J., Liu, L., Hou, Y& Zhang, L. (2011). Pollination ecology and breeding system of Elaeagnus angustifolia. In: International Conference on Multimed Technol., 4507-4509
Pilinszky, K., Bittsanszky, A., Gyulai, G & Komives, T. (2015). Effects of ammonium salts on oleaster (Elaeagnus angustifolia). Ecocycles, 1(1), 27-32.
Saboonchian, F., Jamei, R., & Sarghein, S. H. (2014). Phenolic and flavonoid content of Elaeagnus angustifolia L.(leaf and flower). Avicenna Journal of Phyto Medicine, 4(4), 231.
Sahan, Y., Dundar, A. N., Aydin, E., Kilci, A., Dulger, D., Kaplan, F. B., & Celik, G. (2013). Characteristics of cookies supplemented with oleaster (Elaeagnus angustifolia L.) Flour I physico chemical, sensorial and textural properties. Journal of Agricultural Science, 5(2), 160.
Stratu, A., Costică, N & Costică, M. (2016). Wooden species in the urban green areas and their role in improving the quality of the environment. Present Environment and Sustainable Development, 10(2), 173-184
Şahin, G., &Altuntaş. E. (2018). Kuş iğdesi meyvesinin fiziko-mekanik, renk ve kimyasal özellikleri. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi,7(1), 01-11.
TUİK.(2020). Türkiye iğde üretimi istatislikleri.https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92&locale=tr. Erişim Tarihi: 16 Haziran 2021.