Aspir (Carthamus tinctorius L.) Çeşitlerinin Kuru Koşullarda Verim ve Verim Performanslarının Belirlenmesi

Bu araştırma yerli aspir çeşitlerinin kuru koşullarda verim ve verim unsurlarının belirlemek amacıyla 2016 yılında Mayıs-Eylül vejetasyon döneminde yürütülmüştür. Araştırmada tescil edilmiş yerli yedi aspir (Remzibey, Yenice, Dinçer, Balcı, Olas, Linas ve Göktürk) çeşidi kullanılmıştır. Deneme, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada, bitki boyu 82.37-107.6 cm, bitki başına dal sayısı 5.08- 6.93 adet, bitki başına tabla sayısı 7.28- 10.43 adet, tabla başına tohum sayısı 21.98 34.95 adet, tohum verimi 124.44-292.78 kg da-1, 1000 tane ağırlığı 38.31-50.29 g, arasında değişim göstermiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlara göre; tohum verimi bakımından Dinçer, Remzibey, Yenice çeşitleri öne çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Aspir çeşitleri, verim, verim unsurları

Determination of Yield and Yield Components of some Safflower (Carthamus tinctorius L.) Varieties

This research was conducted in May-September vegetation period in 2016 in order to determine the yield and yield components of the local safflower varieties in dry conditions. Seven local safflower varieties registered in the study were used. The trial was established as 4 recurrence iterated according to the "randomized blocks trial design". According to the characteristics examined in the study plant length is 82.37-107.6 cm, number of side branches per plant 5.08-6.93 units, number of plants 7.28-10.43 units, number of seeds per plant 21.9834.95 units, seed yield is 124.44-292.78 kg da-1, 1000 grain weight 38.31-50.29 g varied between 43.92-103.32 kg da-1. According to the results obtained from the research; Dinçer, Remzibey and Yenice varieties were found to be prominent in terms of seed yield.

Keywords:

Safflower varieties, yield, yield components,

PDF

___

Adalı, M., & Öztürk, Ö. (2017). Konya koşullarında bazı aspir çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Selçuk Tarım Bilimleri Dergisi, 3(2), 233-237.
Aykaç, M. N. (2017). Erzurum ekolojik şartlarında kışlık ve yazlık ekim zamanlarının aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinin verim ve verim unsurları üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
Babaoğlu, M. (2006). Aspir bitkisi ve tarımı. Trakya Tarımsal Araştırma Enstitüsü Yayınları Bilgi Broşürü. www. http://ttae.gov. tr/index.php/makaleler/aspir-soya-keten-nohut/173-aspirbitkisi-ve-tar-m-yazar-dr-metin-babaoglu. Erişim tarihi: 9 Mayıs 2018.
Birben, F. (2015). Doğal vejetasyondan seçilen aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarında verim, kalite ve bazı bitkisel özelliklerin belirlenmesi. Yüksek lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
Çamaş, N., & Esendal, E. (2006). Estimates of broad‐sense heritability for seed yield and yield components of safflower (Carthamus tinctorius L.). Hereditas, 143(2006), 55-57.
Çelik, Z. (2017). Farklı taban gübresi uygulamalarının aspir (Carthamus tinctorius L.)‘in tohum verimi ve bazı kalite özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
Dalgıç, H. (2011). Farklı bitki sıklığı ve yabancı ot mücadelesi uygulamalarının aspirde verim ve kaliteye etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
FAO. (2008). Bitkisel üretim istatistikleri. http://www.fao.org/faostat/en/#data/QC. Erişim Tarihi: 9 Mayıs 2018.
İlkdoğan, U. (2012). Türkiye’de aspir üretimi için gerekli koşullar ve oluşturulacak politikalar. Doktora tezi, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Ankara.
Kaya, M. D., Bayramin, S., Kulan, E. G., & Özaşik, İ. (2015). Bazı ileri aspir hatlarının Eskişehir koşullarındaki performansları. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 29(1), 57-66.
Keleş, R. (2010). Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının verim, verim unsurları ve kalite üzerine etkileri. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Konya.
Koç, H., Güneş, A., & Aydoğan, S. (2017). Bahri Dağdaş Uluslararası Tarımsal Araştırma Enstitüsü aspir ıslah çalışmaları. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 31(3), 58-61.
Kolsarıcı, O., & Eda, G. (2002). Effects of different row distances and various nitrogen doses on the yield components of a safflower variety. Sesame and Safflower Newsletter, 17, 108-111.
Kurt, O., Uysal, H., Demir, A., Özgür, Ü., & Kılınç, R. (2011). Samsun ekolojik koşullarına adapte olabilecek kışlık Aspir (Carthamus tinctorius L.) genotiplerinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Anadolu Tarım Bilimleri Dergisi, 26(3), 212-216.
Oruç, H. (2014). Seçilmiş bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarından Tokat şartlarında ümitvar çeşit adaylarının belirlenmesi. Doktora Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tokat.
Ögetürk, M., T. (2018). Aspir (Carthamus tinctorius l.) etkisinde farklı sıra arası ve sıra üzeri mesafelerin verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Dicle Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Diyarbakır.
Öztürk, Ö., Akınerdem, F., & Gönülal, E. (2000). Aspir (Carthamus tinctorius L.)’de farklı ekim zamanı ve sıra aralığının verim ve verim öğelerine etkisi. Selçuk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 14(21), 142-152.
Öztürk, Ö., Akınerdem, F., Bayraktar, N., & Ada, R. (2007). Konya koşullarında bazı aspir çeşitlerinin verim, verim unsurları ve yağ oranlarının incelenmesi. I. Ulusal Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Biyodizel Sempozyumu, Samsun.
Öztürk, Ö., Rahim, A. D. A., & Akinerdem, F. (2009). Bazi aspir çeşitlerinin sulu ve kuru koşullarda verim ve verim unsurlarinin belirlenmesi. Selcuk Journal of Agriculture and Food Sciences, 23(50), 16-27.
Paşa, C. (2008). Kışlık ve yazlık ekimin aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinin verimi ve bitkisel özelliklerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Tekirdağ.
Polat, T. (2007). Farklı sıra aralıkları ve azot seviyelerinin kuru şartlarda yetiştirilen aspir (Carthamus tinctorius L.) bitkisinin verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Erzurum.
Sayılır, C. (2015). Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinin Menemen–İzmir ekolojik koşullarında verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Aydın.
Sirel, Z. (2011). Bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşit ve hatların tarımsal özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Eskişehir.
Süer, İ. E. (2011). Bazı aspir (Carthamus tinctorius l.) çeşitlerinde farklı gelişme dönemlerinde yapılan sulamaların verim ve bazı agronomik özellikler üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, Adana.
Uysal, N., Baydar, H., & Erbaş, S. (2006). Isparta populasyonundan gelistirilen aspir (Carthamus tinctorius L.) hatlarının tarımsal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1), 52-63.
TÜİK. (2018). Tahıllar ve diğer bitkisel ürünler, yağlı tohumlar. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1001. Erişim tarihi: 9 Nisan 2019.
Yılman, M. (2017). Siirt ekolojik koşullarında farklı ekim zamanlarının bazı aspir (Carthamus tinctorius L.) çeşitlerinde verim ve verim unsurları üzerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Siirt Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Siirt.
Weiss, E. A. (2000). Oilseed Crops, 2nd edition. Blackwell Sci Ltd, Victoria, Australia.