Afetlerde Krize Müdahale: Kahramanmaraş Depremi’nde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın Çalışmaları

Afetler, günlük yaşam ve faaliyetleri durdurarak veya kesintiye uğratarak fiziksel, ekonomik ve sosyal kayıplara yol açmakta, hem bireysel hem de toplumsal kriz durumlarının ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu nedenle afetlerde sosyal hizmet müdahalesine fazlasıyla ihtiyaç duyulmaktadır. Bu çalışmada afetlerde krize müdahale çerçevesinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının yürüttüğü faaliyetlerin tespit edilmesi hedeflenmiştir. Bu kapsamda öncelikle afet mevzuatına bakılmış daha sonra Türkiye Afet Yönetim Stratejisi (TAYS) kapsamında oluşturulan belgeler çerçevesinde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının afet yönetiminde sorumlu olduğu alanlar belirlenerek Kahramanmaraş Depremi örnek olayı üzerinden Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının faaliyetleri ortaya koyulmuştur. Derleme olarak kurgulanmış çalışmanın amacı afetlerde sosyal hizmet müdahalelerini ortaya koyarak yeni sosyal hizmet uygulamalarının geliştirilebilmesi için literatüre katkı sağlamaktır. Sonuçta Kahramanmaraş Depreminde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığının “ayni/nakdi yardım”, “psikososyal destek” ve “özel ihtiyaç sahibi gruplar” temel çalışma alanlarında yürüttüğü faaliyetler aktarılarak yürütülen faaliyetlerin geliştirilmesi için önerilere yer verilmiştir.

Crisis Intervention in Disasters: The Work of the Ministry of Family and Social Services in the Kahramanmaraş Earthquake

Disasters cause physical, economic and social losses by stopping or interrupting daily life and activities, causing both individual and social crisis situations. For this reason, social work intervention is greatly needed in disasters In this study, it was aimed to determine the activities carried out by the Ministry of Family and Social Services within the framework of crisis intervention in disasters. In this context, first of all, the disaster legislation was examined, and then, within the framework of the documents created within the scope of the Turkish Disaster Management Strategy (TAYS), the areas that the Ministry of Family and Social Services are responsible for in disaster management were determined and the activities of the Ministry of Family and Social Services were revealed through the Kahramanmaraş Earthquake case study. The aim of the study, which is designed as a compilation, is to contribute to the literature in order to develop new social work practices by revealing social work interventions in disasters. As a result, the activities carried out by the Ministry of Family and Social Services in the main fields of "in-kind/cash aid", "psychosocial support" and "groups with special needs" in the Kahramanmaraş Earthquake were conveyed and suggestions were made for the improvement of the activities carried out.

___

  • AFAD (2014). Türkiye Afet Müdahale Eylem Planı (TAMP) 07 Şubat 2023 tarihinde https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/TAMP.pdf adresinden erişildi.
  • AFAD (2015) Afet ve Acil Durumlara İlişkin Mevzuat El Kitabı. 07 Şubat 2023 tarihinde https://www.aile.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/goc-afet-ve-acil-durumlarda-psikososyal-destek/afad-mevzuat-el-kitabi.pdf adresinden erişildi.
  • AFAD (2018). Türkiye’de Afet Yönetimi ve Doğa Kaynaklı Afet İstatistikleri. 10 Şubat 2023 tarihinde https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/35429/xfiles/turkiye_de_afetler.pdf adresinden erişildi.
  • AFAD (2022). Türkiye Afet Risk Azaltma Planı (TARAP). 18 Şubat 2023 tarihinde https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/e_Kutuphane/Planlar/28032022-TARAP-kitap_V6.pdf adresinden erişildi.
  • AFAD (2023a). Basın Bülteni 36. 01 Mart 2023 tarihinde https://www.afad.gov.tr/kahramanmarasta-meydana-gelen-depremler-hk-36 adresinden erişildi.
  • AFAD (2023b). Basın Bülteni 1. 20 Şubat 2023 tarihinde https://www.afad.gov.tr/kahramanmaras-pazarcikta-meydana-gelen-deprem-hk-basin-duyurusu-1 adresinden erişildi.
  • Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği, (2013). Resmi Gazete. 28 Şubat 2023 tarihinde https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2013/12/20131218-13-1.pdf adresinden erişildi.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2022). 07 Mayıs 2023 tarihinde https://www.aile.gov.tr/media/129025/yerel-duzey-psikososyal-destek-calisma-grubu-plani-2022-kopya.pdf adresinden erişildi.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023a). Psikososyal destek Nedir? Rehber dokümanı. https://www.aile.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/goc-afet-ve-acil-durumlarda-psikososyal-destek/psi-kososyal-destek-nedi-r.pdf adresinden erişildi.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023b). 28 Şubat tarihinde https://www.aile.gov.tr adresinden erişildi.
  • Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı (2023c). 28 Şubat tarihinde https://www.aile.gov.tr/media/131235/subat-2023-e-bulten.pdf adresinden erişildi.
  • Aile ve Toplum Hizmetleri Genel Müdürlüğü (2023). Psikososyal Destek Rehberi. 23 Şubat 2023 tarihinde https://www.aile.gov.tr/uploads/athgm/uploads/pages/goc-afet-ve-acil-durumlarda-psikososyal-destek/psi-kososyal-destek-nedi-r.pdf adresinden erişildi.
  • Akman, P. ve Yıldırım E. (2012). Afetlerde psikososyal hizmetler birliği (APHB) Van Depremi psikososyal destek çalışmaları raporu. 18 Nisan 2023 tarihinde https://psikiyatri.org.tr/uploadFiles/2222012231855-APHB_VanErcis-Faaliyet-Raporu_1118-Ocak12.pdf adresinden erişildi.
  • Aktaş, A. M. (2003). Kriz Durumlarında Sosyal Hizmet Müdahalesi. Kriz Dergisi, 11 (3), 37-44.
  • Alstone, M. Hazeleger, T. ve Hargreaves, D. (2019). Social works and disaster:A handbook for practice. London: Routledge https://doi.org/10.4324/9781315109138
  • Altun, F. (2016). Afetlerde Psikososyal Hizmetler: Marmara ve Van Depremleri Karşılaştırmalı Analizi. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4 (8-9), 183-197. https://dergipark.org.tr/tr/pub/izusbd/issue/54076/730144
  • Anadolu Ajansı, (2023, 02 28). Anadolu Haber Ajansı ). 28 Şubat 2023 tarihinde https://www.aa.com.tr adresinden erişildi.
  • Anadolu Ajansı.(2020). Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı Selçuk: İzmir’e bugün 10 milyon daha kaynak aktarıldı. 17 Nisan 2023 tarihinde adresinden erişildi.
  • Artan, T. ve Özkan, A. O. (2020). Afetler ve sosyal hizmet. Journal of Adem, 1-8.
  • Aydın, D. (2012). Afet sonrası psikososyal destek uygulamaları. İnsani ve Sosyal Araştırmalar Merkezi, 1-9.
  • Barker, R. (1995). The social work dictionary. Silver Spring, Md: National Association of Social Workers, Maryland, NASW Press,, 1-148.
  • Bayram, A. ve Bilir-Güler, S. (2016). Doğal afetlerin önlenmesinde kuruluşların önem ve sorumluluk düzeylerine göre incelenmesi: İstanbul örneği. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 665-686. DOI: 10.17218/hititsosbil.280810
  • Çilingir, G. A. (2019). Türkiye'de afet yönetimi ve idarenin sorumluluğu. Yayınlanmış Doktora Tezi. İstanbul Üniversitesi, İstanbul.
  • Demirci, A. ve Karakuyu, M. (2004). Afet yönetiminde coğrafi bilgi teknolojilerinin rolü. Doğu Coğrafya Dergisi, 67-100.
  • Dickmann, P., Biedenkopf, N., Keeping,S., Eickmann,M. ve Becker, S. (2014). Risk communication and crisis communication in infectious disease outbreaks in Germany: What is being done, and what needs to be done. Society for Disaster Medicine and Public Health, 206-211.
  • Disaster Risk Management Knowldege Centre (2023). 15 Nisan 2023 tarihinde https://drmkc.jrc.ec.europa.eu/inform-index/INFORM-Risk/Country-Risk-Profile adresinden erişildi. Dodd, S. ve Nuehring, A.(1997). Primer for social work research on disaster. Journal of Social Service Research, 1-32.
  • Dyness, R.R. (1998). Coming to terms with community disaster.What is a disaster: Persectives on the question. New ork: Routledge Press.
  • Huang, Y., Zhou, L. ve Wei K. (2011). 5.12 Wenchuan Earthquake recovery government policies and non-governmental organizations' participation. Asia Pacific Journal of Social Work and Development 21:2, 77-91.
  • Işık, A. (2020). Koronavirüs (Covid-19) salgını döneminde ailede krize müdahale. Doğa ve İnsan Bilimleri Dergisi,1-9.
  • İbiş, E. ve Kesgin, B. (2015). Türkiye'de sosyal hizmet ve medikal kurtarma açısından Yalova, Van ve Simav depremlerinin incelenmesi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (41), 225-234.
  • Kadıoğlu, M. (2011). Afet yönetimi, beklenilmeyeni beklemek, en kötüsünü yönetmek. İstanbul: Marmara Belediyeler Birliği Yayını.
  • Kılıç, M. (2008). Afetlerde psikososyal hizmetlerin etkililiği: Türk Kızılayı ve 2005 Pakistan depremi (Yayımlanmamış Yüksek lisans tezi). Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli.
  • Maglajlic, R. A. (2018). Organisation and delivery of social services in extreme events: Lessons from social work research on natural disasters. International Social Work, 62(3), 1146–1158. DOI: 10.1177/0020872818768387
  • Mavi, E. E. (2020). Alet Kriz Yönetiminde Medya: 30 Ekim 2020 İzmir Depremi. Karadeniz Teknik Üniversitesi iletişim Araştırmaları Dergisi, 31-53.
  • Özçelik, E. (2020). Afetlerde Sosyal Hizmetler. Afet ve Risk Dergisi, 3 (1), 46-55. DOI: 10.35341/afet.680665 Sosyal Hizmetler Alanında Bazı Düzenlemeler Hakkında Kanun Hükmünde Kararname (2011). 633 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname. Resmi Gazete, 8/6/2011.
  • Streeter, C. Ve Murty S.A. (1996). Research on social work and disasters (1st ed.). Routledge. Tapan, B. (2022). Afetlerde Risk ve Kriz Yönetimi Yaklaşımı. Türkiye Klinikleri, 1-9.
  • Tomanbay, I. (2000). Deprem, İnsan ve Sosyal Hizmetler. Toplum ve Sosyal Hizmet, 123-137.
  • Tuncay, T. (2003). Afetlerde sosyal hizmet: 1999 Yılı Marmara ve Bolu Düzce Depremler sonrasında gerçekleştirilen sosyal hizmet uygulamaları. (Yayımlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
  • Tuncay, T. (2004). Afetlerde sosyal hizmet: 1999 Yılı Marmara ve Bolu-Düzce depremleri sonrasında gerçekleştirilen sosyal hizmet uygulamaları. Ankara: Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
  • Türk Dil Kurumu (tarih yok). 22 Şubat 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr/ adresinden erişildi. Türkiye Büyük Millet Meclisi. (2010). Meclis Araştırma Raporu. 17 Nisan 2023 tarihinde https://www5.tbmm.gov.tr/sirasayi/donem21/yil01/ss308.pdf adresinden erişildi.
  • Wong, H.C.J. (2018). Disaster social work from crisis response to building resilliance. England: Nova Science Publication.
  • Yavaş, H. (2001).Doğal afet yönetimi ve yerel gündem 21 çalışmaları kapsamında İzmir'de deprem riski. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi,3(3),118-138.
  • Yıldırım, Ş. (2016). Sosyal Hizmette Krize Müdahale Yaklaşımının Kullanımı Krize Müdahale. Celal Bayar Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 481-486.
  • Zakour, M. J. (2008). Disaster research in social work. Journal of Social Service Research,7-25. DOI: 10.1300/J079v22n01_02