DİJİTAL İLETİŞİM, DİJİTAL EŞİTSİZLİK VE YAŞLANMA: KOVİD-19 SÜRECİ İLE YAŞANAN DİJİTAL BÖLÜME VE UÇURUMLAR ÜZERİNE

Bu makale; Türkiye’de dijital eşitsizlik, iletişim teknolojiler ve yeni medya ekosisteminde yaşlıların dijital teknolojilerin kullanımına odaklanmaktadır. Aktif çalışma hayatında olan veya emeklilik hayatına henüz başlayan Ankara Çankaya bölgesinde yaşayan 65+ yaş, üst sosyo ekonomik seviyede kadınlarından oluşan örnekleme WhatsApp aracılığıyla anket gönderilerek elde edilen bilgilerin değerlendirilmesidir. Bu yaş grubunun pandemi sürecinde, sokağa çıkma yasaklarının başlamasıyla birlikte yaşamlarını sürdürme aracı haline gelen dijital iletişim araçlarına sahip olma, kullanma becerileri ve kullanma alanlarına odaklanıldı. Anket 5 Nisan-9 Mayıs 2020 tarihleri arasında gerçekleştirildi. Dijital eşitsizliğe neden olan temel değişkenin yaş değil, eğitim ve gelir olduğu tespit edildi.

Anahtar Kelimeler:

Dijital İletişim, Dijital Bölünme, Dijital Eşitsizlik, Yaşlılık, Pandemi

DIGITAL COMMUNICATION, DIGITAL INEQUALITY, AND AGING: ON TH DIGITAL DIVIDE AND GAP EXPERIENCED IN THE COVID-19 PROCESS

This article takes the focus on the digital inequality in Turkey, communication technologies, and the use of digital technologies by the elderly in the new media ecosystem. By redefining the coronavirus spread to the world from China, Covid-19’s presence was accepted in Turkey on March 11, 2020. After the WHO declared a pandemic, the 65+ age group suddenly found themselves in strict restrictions. The 65+ age group has frequently been on the agenda with the restrictions, the bans, and the violation of rights during this period. The sample of the study consists of women who are in active working life or have just started retirement life, over the age of 65+, living in Ankara Çankaya region, and at the high socioeconomic level. It is the evaluation of information obtained by sending a questionnaire via Whatsapp. With the onset of curfews during the pandemic process, the focus has been on having digital communication tools that have become a means of maintaining life, skills to use, and the area of using them. The survey was conducted between April 5 and May 9, 2020. It was determined that the main variable that causes digital inequality is education and income, not age.

Keywords:

Digital Communication, Digital Divide, Digital Inequality, Old Age, Pandemic,

PDF

___

AA. (2021). Türkiye Huzur Evlerinde Digital Bahar Projesi. Erişim Adresi: https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/huzurevlerinde-dijital-bahar-projesi-basladi-/2185347.%20Erişim%20tarihi%201.4.2021, Erişim Tarihi: 01.04.2021.
Aile ve Sosyal Çalışma Bakanlığı. Erişim Adresi: https://www.ailevecalisma.gov.tr/media/45354/yasli-nufus-demografik-degisimi-2020.pdf. Erişim Tarihi: 20.03.2021.
Baran, A. G. Kalınkara, V. Aral, N. Baran, G. Akın, G. & Özkan, Y. (2005). Yaşlı ve Aile ilişkileri: Ankara Örneği. Ankara: T.C. Başbakanlık Aile ve Sosyal Araştırmalar Genel Müdürlüğü.
Baran, A. G. Koçak, K. Ş. & Serdar, T. E. (2017). Yaşlıların Dijital Teknolojileri Kullanım Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, 45.
Balay Tuncer, B. (2020). Toplumsal Değişme ve Halkla İlişkiler Kadının Değişimi Üzerine Bir Araştırma. Ankara: Hiperyayın.
Bauman, Z. (2013). Akışkan Gözetim. (Çev.). E. Yılmaz. İstanbul: Ayrıntı.
Becerikli, S. Y. (2013). Kuşaklararası İletişim Açısından Yeni İletişim Teknolojilerinin Kullanımı: İleri Yaş Grubu Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi 44, 19-31.
Birsen, H. (2018). Silver Surfers- And New Media: Experiences, Thoughts and Observations of Elder People about Internet. European Journal of Social Sciences 1(3), 85-97.
Cangöz, B. (2009). Yaşlılıkta Bilişsel ve Psikolojik Değişim. Geriatri: Multidisipliner Yaklaşım içinde (s. 99-104). Ankara: Türk Eczacılar Birliği.
Couldry, N. (2013). Digital Divide or Discursive Design? On the Emerging Ethics of Information Space. Erişim Adresi: http://eprints.lse.ac.uk/17654/1/Couldry_Digital_divide_discursive_2003.pdf. Erişim Tarihi:20.2.2021.
Dağlı, Y. (2018). Orta Yaş ve Yaşlı Bireylerin Yaşlılık Dönemine İlişkin Algılarının ve Yaşam Boyu Öğrenme İhtiyaçlarının Değerlendirilmesi. (Yayınlanmamış doktora tezi). A.Ü. Sosyal Bil. Ens., Ankara.
Di Maggio, P. & Hargittai, E. (2001). From the “Digital Divide” to “Digital Inequality”: Studying Internet Use an a Penetraiton Increasce. Working Paper 15, Center for Arts and Cultural Policy Studies. Princeton: Princeton University. Erişim Adresi: https//www.princeton.edu/arts-pol/workappWP15%20Di Maggio%2BHargittai.pdf. Erişim Tarihi: 10.02.2020.
Dijilopedi. Erişim Adresi: https://dijilopedi.com/2020-turkiye-internet-kullanimi-ve-sosyal-medya-istatistikleri/Erişim Tarihi: 03.03.2021.
Duyar İ. (2008). Gerontolojinin Temelleri. (Ed). R. Mas, A. T. Işık, M. A., T. Karan Beğer, Ş. Akman, T. Ünal. Geriatri içinde. Ankara: TGV, 9-19.
Düzgün, G. & Satır, D. G. (2018). Yaşlılarda İnternet Kullanımı Sıklığı ve Nedenleri. 2. Uluslararası 11. İzmir İleri Yaş Sempozyumu, 21-22 Mart 2018.
Elmas, Ç. (2018). Dijital Mecrada Eşitlik ve Kuşakları Anlamak: Quid Pro Quo? Ö. Arun (Ed.). Yaşlanmayı Aşmak içinde (s. 137-169). Ankara: Phoneix.
Eriksen T. H. (2009). Küçük Yerler Derin Mevzular. 1. Bs. İstanbul: Avesta.
Feenberg A. (1992). From Information to Communication: The French Experience with Videotex. In: Lea, M. (Ed.): Contexts of Computer-Mediated Communication, London: Harvester-Wheatsheaf, 168-187.
Feenberg A., (2005). Heidegger and Marcuse: The Catastrophe and Redemption of History. Newyork-London: Routledge.
Feenberg A. (2010). Teknoloji ve Toplum, Yıkıcı Bir Direniş ve Yeniden Yapılanma. İstanbul: Kalkedon.
Hablemitoğlu, Ş. & Özmete, E. (2010). Yaşlı Refahı - Yaşlılar İçin Sosyal Hizmet. Ankara: Kilit.
Gök, İ. (2008). Yaşlıların Toplumsal Yaşama Katılımı: Bolu İli Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Abant İzzet Baysal Üniv. Sosyal Bilimler Ens., Bolu.
Gezgin, U. B. & Yaman, A. (2020). Destekli Yaşlanma: Yaşlılık Bilimi, Şeylerin İnterneti ve Psikolojik Yapay Zekânın Buluşması. Erişim Adresi: https://ekitap.alternatifbilisim.org/dijital_kultur_dijital_esitsizlikler_veyaslanma/. Erişim tarihi: 15.2.2021.
Taşan, R. (2018). Kullanımlar ve Doyumlar Perspektifinden Yaşlıların Sosyal Medya Kullanımı Motivasyonları: Tazelenme Üniversitesi Örneği. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi, Sosyal Bilm. Enstitüsü, Antalya.
Tsatsou, P. (2016). Sayılan Uçurumların Yeniden Değerlendirilmesi-Uçurumlar ve Uçurum Araştırmalarına Dair Yenilikler. (Çev.). Sömnez, B. Yeni Medya Kullanıcının Yükselişi içinde. (s. 396-417). H. Hülür & C. Yaşın. (Ed.) Ankara: Ütopya.
Tufan, İ. (2003). Modernleşen Türkiye’de Yaşlılık ve Yaşlanmak, Yaşlanmanın Sosyolojisi. İstanbul: Anahtar.
Tufan, İ. (2014). Türkiye’de Yaşlılığın Yapısal Değişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi.
Turper, D. (2018). Web Siteleri İçin Orta Yaş ve Üzeri Kullanıcılara Yönelik Arayüz Tasarımları. (Yayınlanmamış Sanatta Yeterlilik Tezi). Marmara Üniversitesi, Güzel Sanatlar Ens., İstanbul.
Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants. On the Horizon 9(5), 1-6. Erişim Adresi: http://www.marcprensky.com/writing/Prensky%20- %20Digital%20Natives,%20Digital%20Immigrants%20%20Part1. pdf. Erişim tarihi: 20.1.2021.
Ronald Rice, Primary Issues in Internet Use. In Leah Lievrouw and Sonia Livingstone, editors, Handbook of New Media, pp. 105-129. Sage, London and Thousand Oaks, CA, 2002. Quote at page 106.
Özsoy, D. (2020). Dijital Bölünme Düzeylerine Dair Literatür Analizi. Dijital Kültür, Dijital Eşitsizlikler ve Yaşlanma. Ankara: Alternatif Bilişim Derneği, 11-25.
Ünalan, P. C. (2012). Aktif Yaşlanma: Bilişsel ve Sosyal Boyut. The Journal of Turkish Family Physician 3(1), 13-17.
Şüküroğlu, V. K. (2021). Sosyal Etki Kuramı Bağlamında Post Modern Tüketicinin Sosyolojik Dönüşümüne Dönük Bir Değerlendirme. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi 5(1), 150-172.
Van Dijk, J. (2008). Ağ Toplumu. (Çev.). Ö. Sakin. İstanbul: Kafka Yayınları.
Van Dijk, J. (2020). Closing the Digital Divide the Role of Digital Technologies on Social Development, Well-Being of All and the Approach of the Covid-19 Pandemic. Researchgate. Erişim Adresi: https://www.researchgate.net/publication/343555101. Erişim, Erişim Tarihi: 20.3.2021.
Van Dijk, J. A. G. M. (2002). A Framework for Digital Divide Research. Electronic Journal of Communication 12(1), 2.
Van Dijk, J. & Hacker, K. (2003). The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon. The Information Society 19(4), 315-326.
Van Dijk, J. A. (2005). The Deepening Divide: Inequality in the Information Society. Sage Publications.
Van Dijk, J. A. (2013). A Theory of the Digital Divide. In the Digital Divide. (ss. 49-72). Routledge.
Van Dijk, J. & Hacker, K. (2003). The Digital Divide as a Complex and Dynamic Phenomenon. The Information Society 19(4), 315-326.
TÜİK. (2019). İstatistiklerle Yaşlılar, 2018. Erişim Adresi: https://biruni.tuik.gov.tr/yayin/views/visitorPages/yayinGoruntuleme.zul?yayin_no=474. Erişim Tarihi: 20.03.2021.
TÜİK. (2020). Hane Halkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması. http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1028. Erişim Tarihi:15.3.2021, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2020-33679 Erişim Tarihi: 03.03.2021.