SANAT MÜZELERİNDE SAĞIR VE İŞİTME ENGELLİ BİREYLERE DÖNÜK SOSYAL ERİŞİM PROGRAMLARI “AMERİKA BİRLEŞİK DEVLETLERİ ÖRNEĞİ”
Görevlerinden biri; toplumun tüm üyelerini eğitmek olan müzeler, sergilerini halkın erişimine açmakla ve farklı topluluklara mensup izleyicilerin bu etkinliklerine sürekli katılımını sağlamakla yükümlüdür. Bu düşünceye bağlı olarak, müze yöneticileri engelli bireyleri de göz önünde bulundurarak hizmetlerini engellilere yönelik olarak geliştirmektedir. Çağdaş müzeler “Engellilere Eşitlik Politikası”ndan hareketle engelli müze izleyicilerini de gözeterek, müzenin fiziksel olanaklarını, müze teknolojilerini ve sergi tasarımlarını bu kişilerin kullanımını kolaylaştıracak biçimde tasarlamaktadır. Gelişmiş ülkelerde toplumun her kesiminden insanın müze ve sanat ile etkileşimini sağlayan farklı sosyal hizmet çalışmaları gerçekleştirilmektedir. Sanat müzelerinde çalışanlar da dâhil olmak üzere toplumun, sağır ve işitme engelli topluluğunun ihtiyaçlarının farkında olmaları, bu topluluğun sanat müzesiyle tanışması ve müze ile uzun süreli bir ilişki kurması hedeflenmektedir. Sağır ve işitme engelli toplum örgütleri ve müzelerle geliştirilen işbirlikleri kapsamında engelli bireylerin ihtiyaçları ve beklentileri doğrultusunda sanat müzelerine eşit erişim sağlamayı önceleyen pek çok çalışma yapılmaktadır. Bu kapsamda müzeler, İşitme engelli ziyaretçiler ile iletişim kurabilmek için işaret dili bilen müze personeli, müze web içerikleri, işitme becerisini artırıcı taşınabilir ses sistemi, konuşmaları "alt yazı" şeklinde yansıtan düzenekler, işaret dili panoları, işaret dilinde özel oturumlar, tematik çalışmalar ve destek programlarını kullanmaktadır. Bu hizmetlerin tamamı engellilere ve refakatçilerine ücretsiz olarak sunulmaktadır. Sağır ve işitme engelli bireylerin sanat konusunda konuşabilecekleri ve düşüncelerini paylaşacakları özel destek programları hazırlayan bu müzelerin Türkiye’deki sanat müzelerine de etkinlikleriyle örnek olacağı düşünülmektedir. “Herkes için sanat” felsefesini önceleyen bu çabalar, sağır ve işitme engelli topluluğun sanat ve kültür yaşantısında yeni bir sayfa açacak, böylece bu bireylerle müzeler arasındaki önemli engellerden birini yıkacaktır. Bir derleme çalışması olarak desenlenen bu çalışmanın amacı, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki sanat müzelerinde uygulanmakta olan sağır ve işitme engelli bireylere yönelik hizmetlerin tümünü betimsel analiz yöntemi ile incelemek ve buradan hareketle Türkiye’de bu alanda yapılacak çalışmalara ışık tutmaktır.
Anahtar Kelimeler:
Sanat Müzeleri, Sağır ve İşitme Engelli Bireyler, Eşit Erişim, Sosyal Erişim Programları
___
- Bursa Belediyesi. (2015). Müzelerde engeller kalkıyor. (Basın Bülteni). Erişim adresi: https://www.bursa.bel.tr/muzelerde-engeller-kalkiyor/haber/20726/
- Döner Sermaye İşletmesi Merkez Müdürlüğü.(2018). Müze ve örenyerlerine girişlerde uygulanacak usul ve esaslar hakkında yönerge (09/11/2018 tarih ve 415 sayılı Yönetim Kurulu Kararı). Erişim adresi: http://dosim.kulturturizm.gov.tr/muze-ve-orenyerleri-giris-yonergesi
- Erbay, N. Ö. (2017). Müzeler ve engelli ziyaretçilere yönelik eğitim projeleri. Milli Eğitim Dergisi, 46(214), 345-358.
- Graham, H. (2013). Museums and how to know about access. New Formations, 79(79), 64-82.Erişim adresi:https://search.proquest.com/docview/1468416345/fulltextPDF/4AA9B4A76E044D05PQ/1?accountid=15310
- Guggenheim Museum. (2015a). Guggenheim Museum releases free new app for ipad (Press releases). Erişim adresi: https://www.guggenheim.org/press-release/guggenheim-museum-releases-free-new-app-for-ipad
- Guggenheim Museum. (2015b). Guggenheim programs make art accessible to all (Press releases). Erişim adresi: https://www.guggenheim.org/news/guggenheim-programs-make-art-accessible-to-all
- Guggenheim Museum. (2019). About us. Erişim adresi: https://www.guggenheim.org/about-us Guggenheim Museum. (2019). Accessibility. Erişim adresi:https://www.guggenheim.org/accessibility
- International Council of Museums (2007). Museum definition. Erişim adresi: http://icom.museum/the-vision/museum-definition/
- İstanbul Modern. (2006). Venedik – İstanbul (Basın Bülteni). Erişim adresi: https://www.istanbulmodern.org/tr/basin/basin-bultenleri/venedik-istanbul_451.html
- İstanbul Modern. (2018). Sanatçı ve zamanı sanal tur (Sergiler). Erişim adresi: https://www.istanbulmodern.org/tr/sergiler/sanatci-ve-zamani-sanal-tur_2249.html
- Jumma, N. S. (2009). Hearing through deaf eyes: a study of deaf culture and the acces [s] ibility needs of the deaf community in art museums (Doctoral dissertation, School of the Art Institute of Chicago).
- Milli Eğitim Bakanlığı. (2017). İstanbul Modern´de resim ve müze atölye çalışması. Erişim adresi: http://mimarsinanisitmeengelliler.meb.k12.tr/icerikler/istanbul-modernde-resim-ve-muze-atolye-calismasi_4076794.html
- Metropolitan Museum. (2015). Metropolitan Museum celebrates 25th anniversary of americans with disabilities act by hosting special events to honor creativity and accessibility (Press Releases). Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/press/news/2015/ada-programming
- Metropolitan Museum. (2019a). For visitors who are deaf. Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/events/programs/access/visitors-who-are-deaf
- Metropolitan Museum. (2019b). About the Met. Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/about-the-met
- Metropolitan Museum. (2019c). For visitors with hearing loss. Erişim adresi: https://www.metmuseum.org/events/programs/access/visitors-with-hearing-loss
- Mohn, T. (2013, 26 Oct.). Welcoming art lovers with disabilities. The New York Times. Erişim adresi: https://www.nytimes.com/2013/10/27/arts/artsspecial/welcoming-art-lovers-with-disabilities.html
- Museum of Modern Art. (2019a). Individuals who are deaf or hard of hearing. Erişim adresi:https://www.moma.org/visit/accessibility/hearing
- Museum of Modern Art. (2019b). Access programs. Erişim adresi:https://www.moma.org/calendar/groups/39
- Museum of Modern Art. (2019b). Interpreting MoMA. Erişim adresi:https://www.moma.org/calendar/programs/32#top
- Museum of Modern Art. (2019c). Museum resources. Erişim adresi:https://www.moma.org/visit/accessibility/resources#art-discussion-video-training-resources
- Museum of Modern Art. (1980). Moma initiates program in 10 nyc museums for deaf and hearing impaired museum visitors (No:4 Press Releases). Erişim adresi: https://www.moma.org/momaorg/shared/pdfs/docs/press_archives/5800/releases/MOMA_1980_0003_4.pdf
- Pera Müzesi. (2018a). Pera engelsiz (geçmiş öğrenme programları). Erişim adresi: https://www.peramuzesi.org.tr/Egitim-Programi/Pera-Engelsiz/232
- Pera Müzesi. (2018b). Sağır.kahve.sohbet (geçmiş öğrenme programları). Erişim adresi: https://www.peramuzesi.org.tr/At%C3%B6lye/Sagir-Kahve-Sohbet/477
- Pera Müzesi. (2017a). İşaret diliyle rehberli tur (geçmiş öğrenme programları). Erişim adresi: https://www.peramuzesi.org.tr/At%C3%B6lye/Isaret-Diliyle-Rehberli-Tur/340
- Pera Müzesi. (2017b). Pera engelsiz (geçmiş öğrenme programları). Erişim adresi: https://www.peramuzesi.org.tr/Egitim-Programi/Pera-Engelsiz/189
- Uçar, A. (2014). Sanat eğitiminde müzelerin eğitimsel rolleri ve işlevleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 107-117
- Walters, D. (2009). Approaches in museums towards disability in the United Kingdom and the United States. Museum management and curatorship, 24(1), 29-46.Erişim adresi:https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/09647770902731759?scroll=top&needAccess=true
- Whitney Museum of American Art. (2010a). Education blog Whitney signs has its final tour of the biennial. Erişim adresi: https://whitney.org/Education/EducationBlog/WhitneySignsHasItsFinalTourOfBiennial
- Whitney Museum of American Art. (2010b). Education blog captions in your hand. Erişim adresi: https://whitney.org/Education/EducationBlog/CaptionsInYourHand
- Whitney Museum of American Art. (2011a). Education blog the vlog project wins 2011 International Jodi Commendation. Erişim adresi: https://whitney.org/Education/EducationBlog/JodiCommendation
- Whitney Museum of American Art. (2011b). Vlogging about art: the Whitney video blog project. Erişim:https://whitney.org/WhitneyStories/VloggingAboutArtTheWhitneyVlogProject
- Whitney Museum of American Art. (2016). Insider focus: access and ınclusive experience at the Whitney. Erişim adresi: https://whitney.org/Events/InsiderFocusInclusiveExperience
- Whitney Museum of American Art. (2019a). History of the Whitney Founding. Erişim adresi: https://www.whitney.org/about/history
- Whitney Museum of American Art. (2019b). Community and access. Erişim adresi: https://www.whitney.org/Visit/Groups/CommunityAccess
- Wright,P.(1989).The quality of visitors' experiences in art museums. (Yay. haz.). P. Vergo, The new museology içinde (s.119-148). London: Reaktion Book
- ISSN: 2687-4083
- Başlangıç: 2018
- Yayıncı: Yakın Doğu Üniversitesi
Sayıdaki Diğer Makaleler
FOTOĞRAF SANATINDA FOTOGRAFİK MALZEMENİN GÖRSEL BİR DİL OLARAK KULLANIMI
KÄTHE KOLLWITZ’İN “YOKSULLUK” ADLI YAPITININ ÇÖZÜMLENMESİ
İLK ÇAĞLARDAN GÜNÜMÜZE TEMPERA RESİM TEKNİĞİ
İLETİŞİMİN DÖNGÜSEL SÜRECİ BAĞLAMINDA SÖZLÜ İLETİŞİM
AKILLI TELEFON ORTAMINDA RESİMLİ ÇOCUK KİTAPLARI (Efe Misafirlikte, Zeynep ile Zeytin)