Müzik Sanatında Kültürel Etkileşim ve Gelenek (Erzurum İli Örneği)

Müzik sanatında kültürel etkileşimin, onu oluşturan unsurlar açısından incelendiğinde (dil, din, tarih, edebiyat) oldukça geniş yelpazesi olan bir konu başlığı olduğu görülmektedir. Dünya kültürlerinin ve müziklerinin birbirleriyle olan bağıntılarını, ilişkilerini incelemek için detaylı bir çalışma gerekmektedir. Ülkemiz coğrafyasının genel itibari ile sosyolojik yapısını incelediğimizde, halk bilimi (folklor)’ nin tarihçesinin 8. Yüzyılda, Orta Asya sahasına kadar ulaştığını görebiliriz. Türkiye'nin kültürel yapısı, Türk tarihinin derinliklerinden gelen çok zengin ve çeşitli kültürlerin birikiminden oluşmuştur. Türkiye, coğrafi konumu gereği doğu, batı, Ortadoğu, Akdeniz, İslam kültürü gibi farklı kültürlerin merkezindedir. Toplumun tamamında ya da tamamına yakın bir kısmı tarafından benimsenmiş, geniş kitlelere aynı duyguyu yaşatan, aynı hissiyatı veren olaylar ve olgular, toplumun sosyal ve ekonomik giriftlerinde belli bir yayılma süreci sonunda ortaya çıkmıştır. Kültür bir toplumun bağışıklık sistemine benzetilebilir. Manevi sağlığına zararlı olan etkilerden toplumu korur ve sadece o topluma has olan kültürel değerlerini bir model şekline getirerek sabitleştirir. Bir toplumun kendi gelenek ve göreneğe bağlılık derecesi başka kültürlerle olan etkileşimin sonucunda ortaya çıkar. Doğusunda Ağrı, Iğdır; Batısında Erzincan, kuzeyinde Artvin, Rize; Güneyinde de Muş illerine sınırları bulunan Erzurum, yüzölçümü bakımından Türkiye’nin dördüncü büyük vilayetidir. Konumu itibariyle de tarihte hem ipek yolu güzergâhında ticari faaliyetlerin yoğun olarak sürdürüldüğü bir ticaret merkezi olması, hem de İran, Azerbaycan ve Nahcivan’a yakın olması münasebeti ile kültürel öğelerin taşınması, geliştirilmesi ve kalıcı olarak varlığını sürdürmesi hususunda önemli bir ilimizdir. Bu çalışmada, Erzurum kültürünün yaşatılması ve gelecek kuşaklara aktarılmasında emeği geçmiş ve âşıklık geleneğinin başlıca temsilcileri olmuş âşıklarımızı, bu âşıklarımızın ürettikleri eserler aktarılmıştır.
Anahtar Kelimeler:

Erzurum, kültür, gelenek, aşık

Cultural Interaction and Tradition in Art Music (Erzurum City Sample)

On analyzing art music in terms of the elements (language, religion, history, literature) that form it, it is seen that it is a wide range of subject matter. A detailed study is needed to study the connections of world cultures and music with each other. When analyzing the sociological structure of our country’s geography in general, we can see that the history of folklore reached out Central Asia in 8th century. The cultural structure of Turkey has been formed with the accumulation of various and rich cultures. Turkey, because of its geographical location, is in the center of different cultures such as east, west, Middle East, Mediterranean and Islamic cultures. The events and facts that are adopted by all of the society or almost all of the society, make large masses feel the same feelings, have occurred as a result of a specific expansion process in the social and economic structure. Culture can be considered as the immune system of a society. It protects the society from the effects which are hazardous to its spiritual health and it sets its unique cultural values by forming them as a model. The commitment level of a society to its own traditions occurs as a result of its interaction with other cultures. Erzurum, with its borders to Ağrı, Iğdır in the east, Erzincan in the west, Artvin, Rize in the north, Muş in the south, is the fourth big city of Turkey in terms of its surface area. Erzurum is one of our important cities in terms of its location on transmission, development and maintaining cultural elements as it has been a trade center in which trade activities have been maintained on Silk Road route and it is close to İran, Azerbaijan, Nakhichevan.Minstrels, who have been the primary representatives of minstrelsy tradition and who have hand in keeping Erzurum culture alive and transmitting it to the next generations, and their works have been stated.

___

  • Boratav, P.N. (1973). 100 Soruda Türk Halk Edebiyatı, Ankara: Fono Matbaacılık
  • Emnalar, A. (1998). Tüm yönleriyle Türk Halk Müziği ve Nazariyatı, İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi
  • Günay, E. (2011). Müzik Sosyolojisi-Sosyolojiden Müzik Kültürüne Bir Bakış, İstanbul: Bağlam Yayıncılık
  • Güzel, A., Torun, A. (2003). Türk Halk Edebiyatı El Kitabı, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayıncılık
  • Hoebel, E. A. (1958). Anthropology: The Study of Man, New York: Mc Graw-Hill Book Company
  • Kaplan A. (2013). Kültürel Müzikoloji, İstanbul: Bağlam Yayıncılık
  • Murdock, G. P. (1965). Culture and Society, Pittsburgh: University of Pittsburgh Press
  • Sakaoğlu, S. (1982). Doğu Anadolu’da Âşık Toplamaları, Türk Folkloru, Sayı: 36
  • Sezen, L. (2007). Erzurum Folkloru, Erzurum: Eser Ofset Matbaacılık
  • Şengül, C. (2007). Kültürün Yaygınlaşmasında Müziğin Yeri ve Önemi, Erzurum: Mega Ofset Matbaacılık
  • Tavkul, U. (2009). Kafkasya’da Kültürel Etkileşim, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları
  • Tezcan, M. (1987). Erzurum Kültürü ve Kişiliği, Tarihi akış içinde Erzurum Sempozyumu, S. No: 275
  • Türkmen, E.F. (2010). Halk Müziğindeki Değişimler Ve Halk Müziği Eğitimine Etkileri,
  • Kuramsal Eğitimbilim, S. No: 53-68
  • Yardımcı, M. (2013). Türk Halk Edebiyatında Nesir ve Nazım Nesir Karışık Türler, İzmir:
  • Kanyılmaz Matbaacılık https://tr.wikipedia.org/wiki/Gelenek