TARIM ÜRÜNLERİ-GIDA FİYAT ARTIŞLARI VE ENFLASYON ARASINDAKİ İLİŞKİNİN İNCELENMESİ

İktisadi karar birimlerini etkilemesi bakımından enflasyonu ortaya çıkaran ekonomik faktörlerin ve etkilerinin belirlenmesi oldukça önemlidir. Ülkemizde son dönemlerde ortalama gıda ve tarım ürünleri fiyatlarının genel enflasyon üzerinde artması, enflasyonu yukarı yönde hareket ettiren başlıca etmenler arasında görülmektedir. Enflasyon sepetinin ağırlık olarak yaklaşık beşte birini gıda grubunun oluşturması gıda fiyat hareketlerini önemli kılmaktadır. Buradan yola çıkarak çalışmada tarım ürünleri ve gıda fiyat artışlarının enflasyon üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada 2003:01-2017:04 dönemini kapsayan enflasyon ve gıda ürünleri tüketici fiyat endeksi, döviz kuru, petrol fiyatları ve tarım ürünleri üretici fiyat endeksi verilerinden yararlanılmıştır. Değişkenler arasındaki uzun dönem ilişkinin belirlenmesinde Pesaran, Shin ve Smith (2001)’in sınır testi yaklaşımı uygulanmıştır. Tahmin edilen ARDL modeli sonuçlarına göre değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin mevcut olduğu ve gıda fiyatlarındaki %1’lik artışın tüketici fiyat endeksini %0.79 oranında arttırdığı görülmüştür. Enflasyonla mücadelede gıda fiyat artışlarını önlemek ve bu yönde politikalar geliştirmek ülkemizde uzun süreli kalıcı fiyat istikrarının sağlanmasında büyük önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Gıda fiyatları, enflasyon

INVESTIGATION OF THE RELATIONSHIP BETWEEN AGRICULTURAL PRODUCTS-FOOD PRICE INCREASES AND INFLATION

It is very important to determine the economic factors and their effects that cause inflation since these factors have influence on economic decision units. The increase in average food and agricultural products prices over the past few years in our country is considered to be one of the main factors driving inflation upwards. One fifth of the inflation basket of goods is composed of foodstuffs. Therefore, food price movements are of prime importance. In this study, the effects of agricultural products and food price increases on inflation have been determined. The study utilized inflation and food product consumer price index, exchange rate, oil prices and agricultural product price index data for the period of 2003:01-2017: 04. Pesaran, Shin and Smith (2001) bounds test approach was applied in determining the long-term relationship between variables. According to the predicted ARDL model results, there is a long-run relationship between the variables and 1% increase in food prices has increased the consumer price index by 0.79%. Preventing food price increases in the fight against inflation and developing policies in this direction is of great importance in ensuring long lasting price stability in our country.

Keywords:

Food prices inflation, bounds test,

PDF

___

Abdioğlu, Z. ve Yamak, R. (2016). Türk İmalat Sanayinde Sektörler Bazında Verimlilik Çıktı İlişkisi: Verdoorn Yasası, Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 2(2), 81-91.
Alston, J.M., Smith, V.H., A, Acquaye ve A., Hosseini, (1999). Least-cost Cheap Food Policies: Some Implications of International Food Aid, Agriculturel Economics, 20, 191-201.
Başaran, H., (2017). Tarım Ürünleri Gıda Fiyat Değişimleri ve Enflasyon Etkisi, https://www.gidahatti.com/tarim-urunleri-gida-fiyat-degisimleri-ve-enflasyon-etkisi-77036/ Erişim Tarihi: 25.09.2017.
Başkaya Y.S., Gürgür, T. ve Öğünç, F. (2008). Küresel Isınma, Küreselleşme ve Gıda Krizi Türkiye’de İşlenmiş Gıda Fiyatları Üzerine Ampirik Bir Çalışma, Central Bank Review, 2, 1-32.
Çıplak, U. ve Yücel, M.E., (2004). İthalatta Koruma Önlemleri ile Tarım Ve Gıda Fiyatları, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Araştırma Genel Müdürlüğü Çalışma Tebliği No:04/01, Ankara.
Del Ninno, C. ve Doros, P.A. (2001). Averting a Food Crisis:Private İmports and Public Targeted Distrubtion in Bangladesh After the 1998 Flood, Agricultural Economics, 25, 337-46.
Domaç, İ. ve . Yücel, E.M. (2003). What Tirggers Inflation in Emerging Economies?, TCMB Çalışma Tebliği, 67.
Erdal, G., Esengün ,K. Ve Erdal, H. (2008). Türkiye’de Tarım ve Gıda Ürünleri Fiyatlarındaki Belirsizliğin Enflasyon Üzerindeki Etkileri, KMU İİBF Dergisi, 10(15). IMF, 2008. World Economic.
Jayne, T.S. ve Jones, S. (1997). Food Marketing and Pricing Policy in Eastern and Southern Africa: A Survey, World Development 25:(9), 1505-27.
Kıymaz, T ve Saçlı, Y. (2008). Tarım ve Gıda Ürünleri Fiyatlarında Yaşanan Sorunlar ve Öneriler. Devlet Planma Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) İktisadi Faktörler ve Koordinasyon Genel Müdürlüğü Tarım Dairesi, 2767, Ankara.
Lamb, R.L. (2000). Food Crops, Export and Short Run Policy Response of Agriculture in Africa, Agriculturel Economics, 22, 271-98.
Mitchell, D. (2008). A Note on Rising Food Prices, The World Bank Developmnet Prospects Group Policy Research Working Paper, 4668.
Mohanty, M.S. ve Klau, M. (2001). What Determines Inflation in Emerging Market Countries?, BIS Papers, Modellin Aspects of Inflation Orocess and Monetary Transmission Mechanism in Emerging Market Countries, 8.
Pesaran, M., Shin, H. Y. ve Smith, R. J. (2001), Bounds Testing Approaches to Analysis of Level Relationships, Journal of Applied Economietrics, Vol. 16(3); 289-326.
TCMB, (2016) Elektronik Veri Dağıtım Sistemi (EVDS).
TİMMER, C.P. (2000). The Macro Dimensions of Food Security Economic Growth, Equitable Distrubution and Food Price Stability, Food Policy, 25, 283-95.
TUİK(2013), İstatistiki Göstergeler 1923-2013, https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=84&locale=tr Erişim Tarihi: 01.09.2017.
Zıwot, E., ve Andrews, D. WK. (1992). Further Evidence on The great Crash, The Oil Price Shock, and The Unit Root Hypothesis, Journal of Business and Economic Statistic, Vol. 10;251-270.