ENERJİ TÜKETİMİ İLE FİNANSAL AÇIKLIK, TİCARİ AÇIKLIK VE FİNANSAL GELİŞME ARASINDAKİ İLİŞKİNİN KARŞILAŞTIRMALI ANALİZİ: TÜRKİYE VE İTALYA ÖRNEĞİ

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de ve İtalya’da 1970-2016 dönemi için enerji tüketimi ile finansal açıklık, ticari açıklık ve finansal gelişme arasındaki ilişkiyi ortaya koymaktır. Bu kapsamda, bağımlı değişken olarak kişi başına düşen enerji tüketimi, bağımsız değişken olarak da kişi başına düşen özel sektöre sağlanan yurtiçi krediler, ticari açıklık oranı ve finansal açıklık oranı kullanılmıştır. Çalışmada enerji tüketimiyle söz konusu makroekonomik değişkenler arasında eşbütünleşme ilişkisinin varlığı ARDL Sınır testi yaklaşımı ile incelenmiş, her iki ülke için de değişkenler arasında uzun dönemli ilişkinin var olduğu tespit edilmiştir. Uzun dönemli ilişkinin varlığı nedeniyle, analize hata düzeltme modeliyle devam edilmiştir. Hata düzeltme modeli sonucuna göre, Türkiye için ticari açıklık oranının, İtalya için ise finansal açıklık oranının enerji tüketimi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu saptanmıştır. Çalışmada her iki ülke için de finansal gelişme oranının enerji tüketimi üzerinde pozitif ve anlamlı bir etkisi olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Enerji Tüketimi, Finansal Açıklık, Ticari Açıklık, Finansal Gelişme

THE RELATIONSHIPS BETWEEN ENERGY CONSUMPTION AND FINANCIAL OPENNESS, TRADE OPENNESS AND FINANCIAL DEVELOPMENT IN TURKEY

The aim of this study is put forward the relationship between energy consumption and financial openness, trade openness and financial development for the period 1970-2016 of Turkey and Italy. In this context energy consumption per capita used as dependent variable and domestic private credit per capita, trade openness and financial openness used as independent variables. In the study the cointegration relationship between energy consumption and given macroeconomic variables is analyzed by ARDL Border Test and founded a long-term relationship between variables for both countries. Study continued with error correction model because of the long term relationship. According to the error correction model results, there is a significant and positive effect on the energy consumption of trade openness rate for Turkey and financial openness rate for Italy. Besides this, findings show that there is a positive and significant relationship of financial development over the energy consumption.

Keywords:

Energy Consumption, Financial Openness, Trade Openness, Financial Development.,

PDF

___

Abdioğlu, Z. ve Terzi, H. (2009). Enflasyon Ve Bütçe Açıkları İlişkisi: Tanzi Ve Patinkin Etkisi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(2), 195-211.
Akbulut Bekâr, S. ve Terzi, H. The Relationship Between CO2 Emissions And Trade Openness In Turkey. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(1): 83-98.
Aktaş, C. (2009). Türkiye’nin İhracat, İthalat ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Nedensellik Analizi. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18(2), 35 – 47.
Altunç, Ö.F. (2008). Türkiye’de Finansal Gelişme ve İktisadi Büyüme Arasındaki Nedenselliğin Ampirik Bir Analizi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 3(2), 113-127.
Arısoy, İ. (2005). Wagner ve Keynes Hipotezleri Çerçevesinde Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 63-80.
Balcılar, M. ; Bal, N. ; Algan, N ve Demiral, M. (2014), “Türkiye’nin İhracat Performansı: İhracat Hacminin Temel Belirleyicilerinin İncelenmesi (1995-2012)”, Ege Akademik Bakış, 14(3),ss.451-462.
Başarır, Ç. ve Erçakar, M.E. (2017). Finansal Gelişme ve Enerji Tüketimi Arasındaki İlişki: Seçilmiş OECD Ülkeleri Üzerine Panel Eşbütünleşme Analizi. Bilgi Ekonomisi ve Yönetimi Dergisi, 12(1), 39-50.
Demirhan, E. (2005). Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 60(4), 75-88.
Destek, M. A. (2015). Energy Consumption, Economic Growth, Financial Development and Trade Openness in Turkey: Maki Cointegration Test. Bulletin of Energy Economics, 3(4), 162-168.
Genç, M. C. ve Tandoğan, D. (2015). Türkiye’de Bilgi ve İletişim Teknolojileri ve Toplam Faktör Verimliliği İlişkisi: Toda-Yamamoto Nedensellik Yaklaşımı, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Mayıs 2015, 13(2): 272-282.
Harris, R., Sollis, R., (2003). Applied Time Series Modelling and Forecasting. Wiley, West Sussex.
Hossain, S. (2012). An Econometric Analysis for CO2 Emissions, Energy Consumption, Economic Growth, Foreign Trade and Urbanization of Japan”, Low Carbon Economy, November, 2012, 3, 92-105.
International Monetary Fund (2018). Turkey: Balance of Payments Analytic Presentation by Country. http://data.imf.org/regular.aspx?key=61468205, (Erişim Tarihi: 25.01.2018).
Islam, F., Shahbaz, M. ve Rahman, M.M. (2013). Trade Openness, Financial Development Energy Use and Economic Growth in Australia: Evidence on Long Run Relation with Structural Breaks. Munich Personal RePEc Archive, 1-36, http://mpra.ub.uni-muenchen.de/52546/, (24.01.2018).
Karagözoğlu, G. (2012). Küresel Piyasa Koşullarında Türk Sermaye Piyasası İle Uluslararası Sermaye Piyasaları Arasındaki Eşbütünleşme: İMKB Örneği, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
Karakaya, H. (2017). Enerji Verimliliği Kapsamında Türkiye’nin Enerji Tüketimi İle Ekonomik Büyümesi Arasındaki Nedensellik İlişkisinin Değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 26-38.
Kaya, E. (2015). Türkiye İçin İhracat ve Finansal Dışa Açıklık İlişkisi. Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(14), 627-643.
Keskingöz, H. ve İnançlı, S. (2016). Türkiye’de Finansal Gelişme ve Enerji Tüketimi Arasında Nedensellik İlişkisi: 1960-2011 Dönemi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11 (3), 101-114.
Kıran, B. ve Güriş, B.(2011). Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11(2), 69-80.
Koengkan, M. (2017). Is globalization influencing primary energy consumption? The case of Latin American and Caribbean countries. Cadernos UniFOA, Volta Redonda, 33, 59-69.
Kohler, M. (2013), CO2 Emissions, Energy Consumption, Income and Foreign Trade: A South African Perspective. Economic Research Southern Africa, 1-19. Korkmaz, T., Çevik, E. İ. & Birkan, E. (2010). Finansal Dışa Açıklığın Ekonomik Büyüme ve Finansal Krizler Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Journal of Yasar University, 17(5), 2821‐2831.
Korkmaz, Ö. ve Develi, A.(2012). Türkiye’de Birincil Enerji Kullanımı, Üretimi ve Gayri Safi Yurt İçi Hâsıla (GSYİH) Arasındaki İlişki. Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 27 (2), 1-25.
Korkmaz, Ö. ve Bilgin, T. (2017). Askeri Harcamalar İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri’nin Karşılaştırılmalı Analizi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 9(18), 289-316.
Örgün, B. O. ve Pala, A. (2017). Enerji Tüketimi, Dışa Açıklık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: 28 Avrupa Birliği Ülkesi İçin Panel Granger Nedensellik Analizi. Finansal, Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, 54(623), 9-20.
Özel, H.A. (2012). Küreselleşme Sürecinde Ticari ve Finansal Açıklığın Ekonomik Büyüme Üzerine Etkisi: Türkiye Örneği. Yönetim Bilimleri Dergisi, 10(19), 1-30. Pata, U.K. ve Terzi, H. (2016). The Relationship Between Aggregated–Disaggregated Energy Consumption and Economic Growth in Turkey. Business and Economics Research Journal, DOI Number: 10.20409/berj.2016422335, 7(4): 1-15.
Perron, P. (1989). The Great Crash, The Oil Price Shock and the Unit Root Hypothesis. Econometrica, 57, 1361-1401.
Perron, P. (1997). Further Evidence on Breaking Trend Functions in Macroeconomic Variables. Journal of Econometrics, 80, 355-385.
Pesaran, M.H. ve B. Pesaran (1999). An Autoregressive Distributed Lag Modelling Approach to Cointegration Analysis, in (ed) S. Storm, Econometrics and Economic Theory in the 20th Century. The Ragnar Frisch Centennial Syposium, Chapter 11, Cambridge Univ. Press, Cambridge.
Pesaran, M.H., Shin, Y. & Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis Of Level Relationships, Journal Of Applied Econometrics, 16: 289-326. Phillips, P.C.B. ve Perron, P. (1988). Testing For a unit root in time series regres¬sion. Biometrika. 75(2), 335-346.
Rafindadi, A. A. (2016). Does The Need For Economic Growth Influence Energy Consumption And CO2 Emissions in Nigeria? Evidence From The Innovation Accounting Test. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 62, 1209–1225.
Rasoulinezhad, E. ve Saboori, B. (2018). Panel Estimation For Renewable And Non-renewable Energy Consumption, Economic Growth, CO2 Emissions, The Composite Trade Intensity, And Financial Openness Of The Commonwealth Of Independent States, Environmental Science and Pollution Research, https://doi.org/10.1007/s11356-018-1827-3, 1-17.
Sbia, R., Shahbaz, M. ve Hamdi, H. (2014). A Contribution of Foreign Direct Investment, Clean Energy, Trade Openness, Carbon Emissions and Economic Growth to Energy Demand in UAE. Economic Modelling, 36, 191–197.
Sevüktekin, M. ve M. Nargeleçekenler (2010), “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi”, Nobel Yayınevi, 3.Baskı, Ankara.
Shahbaz, M., Hye, Q. M. A., Tiwari, A. K., & Leitão, N. C. (2013). Economic Growth, Energy Consumption, Financial Development, International Trade And CO2 Emissions In Indonesia. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 25, 109–121.
Şimşek, M. ve Kadılar, C. (2010). Türkiye’de Beşeri Sermaye, İhracat Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Nedensellik Analizi. C.Ü. İktisadi Ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 115-140.
T.C. Enerji Tabii ve Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü (2018). 1972-2016 Yıllar arası Enerji Dengesi Tabloları. http://www.eigm.gov.tr/tr-TR/Denge-Tablolari/Denge-Tablolari?page=1., (Erişim Tarihi: 20.01.2018).
T.C. Merkez Bankası İstatistik Genel Müdürlüğü Ödemeler Dengesi Müdürlüğü (2017). Ödemeler Dengesi İstatistikleri. Kasım, 2017, http://www.tcmb.gov.tr/wps/wcm/connect/30cdfd52-aa34-40ce-8b57 4ef53e322ce4/odemelerdengesi.pdf?MOD=AJPERES, (Erişim Tarihi: 22.01.2018).
Toda, H.,Y. & Yamamoto T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes, Journal of Econometrics, March-April 1995, 66(1-2): 225-250.
World Bank (2018). World Development Indicators. http://data.worldbank.org/data-catalog/world-development-indicators, (Erişim Tarihi: 20.01.2018).
Yapraklı, S. (2007). Ticari ve Finansal Dışa Açıklık İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Ekonometri ve İstatistik Dergisi, 5, 67-89.