ÇEVRESEL KUZNETS EĞRİSİ HİPOTEZİNİN TÜRKİYE EKONOMİSİNDE GEÇERLİLİĞİNİN AMPİRİK ANALİZİ

Gelişme sürecinde ekonomilerin çevre üzerindeki etkileri, özellikle 20. ve 21. yüzyılda yaşanan çevresel sorun ve felaketler ile yoğun tartışmaların yaşandığı bir alan haline gelmiştir. Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi ise çevresel kirlenme ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yorumlanmasında sıklıkla kullanılan yöntemler arasındadır. Bu çalışmada, Türkiye ekonomisi için Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin geçerliliği araştırılmaktadır. 1960 – 2015 dönemi yıllık veri seti ile karbondioksit emisyonu, gelir ve enerji tüketimi değişkenleri ARDL eşbütünleşme testi yardımıyla analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre, uzun dönemde Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin öngördüğü şekilde bir ilişki Türkiye ekonomisi için geçerli değildir. Türkiye ekonomisi için “N” şeklinde bir ilişki tespit edilmiştir. Enerji tüketiminin ise karbondioksit emisyonunu uzun dönemde pozitif etkilediği sonucuna ulaşılmıştır. Türkiye’nin enerji portföyünün ilgili sonuçlardaki rolü de incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi, Eşbütünleşme, ARDL Testi, Türkiye

PDF

___

Alam, I. ve Quazi R. (2003). Determinants of Capital Flight: An Econometric Case study of Bangladesh, International Review of Applied Economics, 17 (1), 85-103.
Albayrak, E. N. ve Gökçe, A. (2015) Ekonomik Büyüme ve Çevresel Kirlilik İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisi ve Türkiye Örneği. Social Sciences Research Journal, 4(2), 279-301.
Allard, A., Takman, J., Uddin, Gazi S. ve Ahmed, A. (2018). The N-Shaped Environmental Kuznets Curve: An Empirical Evaluation Using a Panel Quantile Regression Approach. Environmental Science and Pollution Research, 25(6), 5848–5861.
Altıntaş, H. (2013). Türkiye’de Petrol Fiyatları, İhracat ve Reel Döviz Kuru İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı ve Dinamik Nedensellik Analizi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 9(19), 1-30.
Ang, J. S. (2007). CO2 Emissions, Energy Consumption, and Output in France. Energy Policy, 35(10), 4772-4778.
Arı, A. ve Zeren, F. (2011). CO2 Emisyonu ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Analizi. Yönetim ve Ekonomi, 18(2), 37-47.
Atıcı, C. ve Kurt, F. (2007). Türkiye'nin Dış Ticareti ve Çevre Kirliliği: Çevresel Kuznets Eğrisi Yaklaşımı. Tarım Ekonomisi Dergisi, 13(2), 61-69.
Başar, S. ve Temurlenk, M. S. (2007). Çevreye Uyarlanmış Kuznets Eğrisi: Türkiye Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 1-12.
Bilgili, F., Koçak, E. ve Bulut Ü. (2016). The Dynamic Impact of Renewable Energy Consumption on CO2 Emissions: Are Visited Environmental Kuznets Curve Approach. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 54, 838-845.
Castiglione, C., Infante, D. ve Smirnova, J. (2012). Rule of Law and the Environmental Kuznets Curve: Evidence for Carbon Emissions. International Journal of Sustainable Economy, 4(3), 254–269.
Çil Yavuz, N. (2006). Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Ekonomik Büyümeye Etkisinin Testi: Yapısal Kırılma ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 7(2), 162-171.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1979). Distribution of the Estimators for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Journal of the American Statistical Association, 74(366), 427-431.
Dickey, D. A. and Fuller, W. A. (1981). Likelihood Ratio Statistics for Autoregressive Time Series with a Unit Root. Econometrica, 49(4), 1057-1072.
Dinda, S. (2004). Environmental Kuznets Curve Hypothesis: A Survey. Ecological Economics, 49(4), 431-455.
Engle, R. F., & Granger, C. J. G. (1987). Co-Integration and Error Correction: Representation, Estimation, and Testing. Econometrica, 55(2), 251-276.
Johansen, S., ve Juselius, K. (1990). Maximum Likelihood Estimation and Inference on Cointegration - With Applications to the Demand for Money. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 52(2), 169-210.
Erdoğan, İ., Türköz, K. ve Görüş, M. Ş. (2015). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Türkiye Ekonomisi İçin Geçerliliği. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (44), 113-123.
Granger, C. J. G. and Newbold, P. (1974). Spurious Regression in Econometrics. Journal of Econometrics, 2(2), 111-120.
Grossman, G. M. ve Krueger, A. B. (1991). Environmental Impacts of a North American Free Trade Agreement (NBER Working Paper Series, No: 3914). Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Grossman, G. M. ve Krueger, A. B. (1994). Economic Growth and The Environment (NBER Working Paper Series, No: 4634). Cambridge: National Bureau of Economic Research.
Gujarati, D. N. (2004). Basic Econometrics (4. Baskı). London: McGraw Hill.
Gülmez, A. (2015). Türkiye'de Dış Finansman Kaynakları Ekonomik Büyüme İlişkisi: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 139-152.
Güney, A. (2018). Genişletilmiş Çevresel Kuznets Eğrisinin Türkiye İçin Yeniden Değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 32(3), 745-761.
Jayanthakumaran, K. ve Liu, Y. (2012). Openness and the Environmental Kuznets Curve: Evidence from China. Economic Modelling, 29(3), 566-576.
Kuznets, S. (1955). Economic Growth and Income Inequality. The American Economic Review, 45(1), 1-28.
Koçak, E. (2014). Türkiye’de Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezinin Geçerliliği: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 2(3), 62-73.
Lebe, F. (2016). Çevresel Kuznets Eğrisi Hipotezi: Türkiye İçin Eşbütünleşme ve Nedensellik Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 17(2) 2016, 177-194.
Moomaw, W. R. ve Unruh, G. C. (1997). Are Environmental Kuznets Curves Misleading us? The Case of CO2 Emissions. Environment and Development Economics, 2(4), 451-463.
Narayan, P. K. (2005). The Saving and Investment Nexus for China: Evidence from Cointegration Tests, Applied Economics, 37(17), 1979-1990.
Narayan, P. K. ve Smyth, R. (2006). What Determines Migration Flows from Low-Income to High-Income Countries? An Empirical Investigation of Fiji-U.S. Migration 1972-2001, Contemporary Economic Policy, 24(2), 332-342.
Nomikos, N. K. (1999). Risk Management, Price Discovery and Forecasting in the Freight Futures Market. (Yayımlanmamış Doktora Tezi), City University London, Londra.
Panayotou, T. (1993). Empirical Tests and Policy Analysis of Environmental Degradation at Different Stages of Economic Development (World Employment Programme Research Working Paper Series, No: 238) Cenevre: International Labour Organization.
Pesaran, M. H., Shin, Y. ve Smith, R. J. (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, 16(3), 289–326.
Phillips, P. C. B. ve Perron P. (1988). Testing for a Unit Root in Time Series Regression. Biometrika, 75(2), 335-346.
Roca, J. ve Alcántara, V. (2001). Energy Intensity, CO2 Emissions and the Environmental Kuznets Curve. The Spanish Case. Energy Policy, 29(7), 553-556.
Saatçi, M. ve Dumrul, Y. (2011). Çevre Kirliliği ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Çevresel Kuznets Eğrisinin Türk Ekonomisi İçin Yapısal Kırılmalı Eş-Bütünleşme Yöntemiyle Tahmini. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (37), 65-86
Selden, T. M. ve Song D. (1994). Environmental Quality and Development: Is There a Kuznets Curve for Air Pollution Emissions?. Journal of Environmental Economics and Management, 27(2), 147-162.
Sevüktekin, M. ve Çınar, M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: EViews Uygulamalı (5. Baskı). Bursa: Dora.
Shafik, N. ve Bandyopadhya, S. (1992), Economic Growth and Environmental Quality: Time-Series and Cross-Country Evidence (Policy Research Working Paper Series, No: 904) Washington: The World Bank.
Sulaiman, J., Azman, A. ve Saboori, B. (2013). The Potentialof Renewable Energy: Using The Environmental Kuznets Curve Model. American Journal of Environmental Science, 9(2), 103-112.
Torras, M. ve Boyce, J. K. (1998). Income, Inequality, and Pollution: a Reassessment of the Environmental Kuznets Curve. Ecological Economics, 25(2), 147-160.
World Bank. (27.03.2019). World Bank Open Data: Turkey. https://data.worldbank.org/country/turkey, Erişim Tarihi: 15.02.2020.
Yandle, B., Bhattarai, M. ve Vijayaraghavan M. (2004). Environmental Kuznets Curves: A Review of Findings, Methods, and Policy Implications (PERC Research Study, No: 2-1). Montana: Property and Environment Research Center.
Yılancı, V. (2009). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin İşsizlik Histerisinin Sınanması. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 10(2), 324-335.