ÖZEL SAĞLIK HİZMETLERİ SUNAN KURUMLARDA REKLAM YASAKLARI VE HUKUKİ YÖNDEN İNCELENMESİ

Günümüzde sağlıkta dönüşüm programları ile birlikte dünyada ve ülkemizde özel sağlık kurumları yaygınlaşmıştır. İstihdam ettikleri doktor ve personel yatırımları da artmıştır. Özellikle modern tıbbi cihazların teşhis ve tedavilerde kullanılması hizmetlerini de tüketicilere iletmek maksadıyla bu kurumların reklam isteği ortaya çıkmıştır. Öte yandan 1928 yılında yayımlanan Tababet ve Şuabatı San'atlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun ve sonradan yayımlanan mevzuatlarda reklam yasakları yürürlüğe girmiştir. Özel sağlık kuruluşları, ticari bir işletme olarak Türk Ticaret Kanununa göre kurulduklarını belirterek reklam yasağının kaldırılmasını talep etmektedirler. Çalışmamızda sağlık reklamları konusundaki literatür taranarak kanun ve yönetmelikler incelenmiştir. Sağlıkla ilgili tüm tarafların görüşlerine yer verilmeye çalışılarak sağlık reklamları ile ilgili sorunun çözümüne katkı sağlanması amaçlanmıştır. Tüketiciler sağlıkla ilgili bilgi edinmek için özellikle dijital iletişim kanallarına yönelerek, aradıkları bilgilere sağlık kurumlarının reklamları ya da hekimlerin açıklamaları vasıtasıyla ulaşmaya çalışmaktadırlar. Sağlık kurumları da daha çok tüketiciye ulaşmak için verdikleri hizmetin halka tanıtılmasını istemektedirler. Yasalar, sağlık meslek örgütleri, bu tür reklamların etik kurallara aykırı olduğunu belirtmektedir. Haksız rekabete yol açabileceği gibi nedenlerle reklam yasağının devam etmesini savunmaktadırlar. Sağlık okuryazarlığı artmış, bu kapsamda sağlık reklamları ile ilgili denetimler sıkılaştırılmıştır. Reklamlarda kurallara uymayanlara caydırıcı cezalar verilmektedir. Sağlık reklamlarında yasaklar sınırlandırılarak kısmen yumuşatılması sağlanabilir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık Reklamları, Reklam Yasakları, Reklam Düzenlemeleri

PDF

___

Açıkel, E. ve Çelikol, M. (2014). Dijitoloji Kitabı İstanbul, Medaicat Kitapları, s.23.
Akten, E. (2008), (2021, 4 Mayıs). Erişim Adresi: www.adissad.org/saglik-hukukunda-hastanelerin-reklam-yasagi
Alarçin, E. (2020), (2021, 1 Haziran). Erişim Adresi: auzefkitap.istanbul.edu.tr/kitap/saglikkurumlariisletmeciligi_ao/saglikhiz.pazarlamasi.pdf s:16-17
Amerika’da sağlıkta reklam (2021), (2021, 1 Haziran) Erişim Adresi 1:www.smallbusiness.chron.com/advertising-pharmaceutical-industry-74991.html Erişim Adresi 2: www.healthcaresuccess.com/blog/healthcare-marketing/marketing-ethics-in-healthcare.html
Ankara Barosu, (2021), (2021, 5 Mayıs). Erişim Adresi: www.ankarabarosu.org.tr/siteler/2012yayin/2011sonrasikitap/tuketici-kitap-web.pdf
Ayakta Teşhis ve Tedavi Kuruluşları Yönetmeliği, (2020), (2021, 2 Haziran). Erişim Adresi: www.tumsad.org/sayfalar/haber/06_02_2020_ayakta_teshis_ve_tedavi_yapilan_ozel_saglik_kuruluslari_hakkinda_yonetmelikte_degisiklik
Aygün, E. (2007). Sağlık Sektöründe Reklam (Yüksek Lisans Tezi), Yök Tez Merkezi veri tabanından erişildi(191888)
Bayat, A. (2016).Tıp Tarihi, Üçer Matbaacılık, 3. Baskı, İstanbul s:15-85
Çelik,T. (2018), Sağlık Alanında Bilgiye Ulaşma Aracı Olarak İnternetin Rolü (İnönü Üniversitesi Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma) (Yüksek Lisans Tezi), Yök Tez Merkezi veri tabanından erişildi (514253)
Danıştay 10. Daire, (2005), (2021, 2 Haziran). Erişim Adresi : www. resmigazete.gov.tr/eskiler/2005/06/20050626-6.htm
Deontoloji Nizamnamesi, (2005), (2021, 2 Haziran). Erişim Adresi : www.agriism.saglik.gov.tr/TR,69196/tibbi-deontoloji-nizamnamesi.html
Diş Hekimleri Kanunu,(2015), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.tdb.org.tr/tdb/v2/ekler/Mevzuat/mevzuat_2015.pdf
Diş sağlığı kuruluşları yönetmeliği,(2015), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.adissad.org/agis-ve-dis-sagligi-yonetmeliginde-yapilan-degisiklik
Dişhekimleri denetim, (2021), (2021, 3 Haziran). www.tdb.org.tr/mevzuat_goster.php?Id=39
Dişhekimleri klavuz, (2014), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.ido.org.tr/mevzuat_tur_goster.php?Id=10
Döviz Kazandırıcı Hizmet Genelgesi, (2015), (2021, 3 Haziran).Erişim Adresi : www.deik.org.tr/duyurular-doviz-kazandirici-hizmet-ticaretinin-desteklenmesi-hakkinda-karar-ve-doviz-kazandirici-hizmet-sektorleri-markalasma-destekleri-hakkinda-karar-2-haziran-2015
Ejder,N. (2014). Hukuki Boyutlarıyla Sağlıkta Reklam (Yüksek Lisans Tezi), Yök Tez Merkezi veri tabanından erişildi (379112).
Ekiyor, A. ve Tengilimoğlu, D. (2014). Sağlıkta Reklam Serbest Olmalı mı? Tüketici Görüşleri, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi 16/2 s: 45-71
ERDEM, R (2017). Hastanelerin Tarihsel Gelişimi, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı:27, s.7-21 )
Eren, N. ve Tanrıtanır, N. (1998). Cumhuriyet ve Sağlık Kitabı Ankara; TTB Yayınları, s:12-19
Etik Kurallar, (2018), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.tdb.org.tr/mevzuat_goster.php?Id=210
Genelge,(2011), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.saglik.gov.tr/TR,11043/bilgilendirme-ve-tanitim-faliyetleri-konulu-201159-sayili-genelge.html
Giritlioğlu ,H.(2021), (2021, 4 Haziran)Erişim Adresi: www.ttb.org.tr/makale_goster.php?Guid=95b4cbc4-cb75-11e7-9277-41cb35a9b17b)
Gürdin, B. (2017). Sosyal Ve Beşeri Bilimleri Dergisi Online, Sayı:2, s.17-30
Hacıoğlu N. (2000), Turizm Pazarlaması, Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayınları, Yayın no:160
Hastaneler denetim, (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi : www.ozelhastaneler.org.tr/wp-content/uploads/2019/08/SEV%C4%B0L-SER%C4%B0N-%C3%96ZEL-SA%C4%9ELIK-KURULU%C5%9ELARI-MEVZUATI-VE-DENET%C4%B0M%C4%B0.pdf
Herkese Sağlık, (2015). (2021, 2 Haziran)Erişim Adresi : www.sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/Yayin/124
İletişim Nedir, (2016), (2021, 3 Mayıs 26). Erişim adresi : www.iletisim.nedir.org/#:~:text=En%20g%C3%BCncel%20ve%20geni%C5%9F%20tan%C4%B1m,i%C5%9Faret%20eden%20en%20g%C3%BCncel%20tan%C4%B1md%C4%B1r.
İnanç, H. (2007), (2021, 3 15 Mayıs ). Erişim Adresi: www.hayatiinanc.com/damlalar/muhibbi-kanuni-sultan-suleyman/
İstiroti, M.(2017). Sağlık Hizmetleri Pazarlamasında Bütünleşik yaklaşım Pusula, Akademisyen Kitabevi s:115
İş ve görev yönetmeliği, (2014), (2021, 3 Haziran)Erişim Adresi: www.mevzuattakip.com.tr/mevzuat/saglik-meslek-mensuplari-ile-saglik-hizmetlerinde-calisan-diger-meslek-mensuplarinin-is-ve-gorev-tanimlarina-dair-yonetmelik
Kavuncubaşı, Ş. ve Yıldırım, S. (2012), Hastane ve Sağlık Kurumları Yönetimi, Siyasal Yayınevi, 3. Baskı, Ankara s:45
Lokalklick, (2020), (2021, 4 Haziran). Erişim Adresi : www.lokalklick.eu/2020/06/10/kampagne-zur-rueckkehr-in-die-krankenhaeuser/
Meschke, A. ve Netzer J. (2014), (2021, 3 Haziran).Erişim adresi: www.thieme.de/de/radiologie/werbung-was-ist-erlaubt-61207.htm
Mesleki Etik Bildirge, (2020), (2021, 3 Haziran). Erişim adresi: www.tard.org.tr/assets/pdf/EtikBildirgeler2020.pdf
Ne demek?, (2021), (2021, 3 Haziran).Erişim Adresi: www.nedemek.org/Tababet+ve+%C5%9Fuabat+nedir
Özdoğan, G.(2020), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.tdb.org.tr/menu_goster.php?Id=34
Özel Hastaneler Yönetmeliği, (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.istanbulsaglik.gov.tr/w/mev/mev_yon/ozel_hast_ist_ted.pdf
Özgener, Ş. ve Küçük, F. (2008), Hastanelerde Modern Yönetim Felsefesinin Verimliliğe Etkisi: Gevher Nesibe Hastanesinde Bir Uygulama, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 20, s; 543-560.
Özmen, U.(2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.uzaktancrmegitimi.com/543/musteri-kimdir
Radyo ve Televizyon yayınları,(2001) Erişim Adresi :www.tbmm.gov.tr/kanunlar/k4676.html
Reklam Kurulu denetim, (2020), (2021, 3 Haziran). Erişim adresi: www.ticaret.gov.tr/data/5d1c99da13b87615344cd4a3/6502_kanun_uygulama_yonetmelik_nisan_2020.pdf
Reklam nedir?, (1999). (2021, 5 Mayıs). Türk Dil Kurumu, Erişim adresi : www.sozluk.gov.tr,
Reklam Özdenetim Kurulu, (2014), (2021, 3 Haziran). Erişim adresi: www.rok.org.tr/reklam-mevzuati/
Sağlık Bakanlığı Tüm Mevzuat, (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi 1: www.saglik.gov.tr/TR,10358/kanunlar.html, Erişim Adresi 2: www.saglik.gov.tr/TR,10413/yonetmelikler.html
Sağlık iletişim sempozyumu ,(2020), (2021, 6 Haziran). Erişim adresi: www.trthaber.com/haber/saglik/istanbulda-6-saglik-iletisimi-sempozyumu-basladi-534310.html
Sağlık İstatistiği, (2019) (2021, 5 Haziran). Erişim Adresi: www.dosyasb.saglik.gov.tr/Eklenti/40564,saglik-istatistikleri-yilligi-2019pdf.pdf?0
Sağlık terimleri sözlüğü, (2011), (2021, 5 Mayıs). Erişim adresi: www.sbu.saglik.gov.tr/Ekutuphane/kitaplar/Sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%20Te%C5%9Fviki%20S%C3%B6zl%C3%BCk.pdf
Sağlık turizmi yönetmeliği,(2020), (2021, 3 Haziran) Erişim Adresi: www.shgmturizmdb.saglik.gov.tr/TR-84076/uluslararasi-saglik-turizmi-ve-turistin-sagligi-hakkinda-yonetmelik.html
Sığırcı, İ.(2017), Göstergebilim Uygulamaları, 2.Baskı, İstanbul; Seçkin Yayıncılık s:115-124
Şahbaz, İ. (2009). TBB Dergisi Sayı 86 s:405
Tababet Kanunu,(2020), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi : www.saglik.gov.tr/TR,10385/sayisi1219--rg-tarihi04041928--rg-sayisi863-tababet-ve-suabati-sanatlarinin-tarzi-icrasina-dair-kanun.html
Tabipler Birliği Kanunu, (2021, 3 Haziran) Erişim Adresi: www.teftis.saglik.gov.tr/TR,7813/turk-tabipleri-birligi-kanunu.html
Tabipler denetim, (2009), (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi : www.ttb.org.tr/makale_goster.php?Guid=10352f84-b306-11e7-965b-3e055bbc9cd9
Ticari reklam ve haksız ticari uygulamalar, (2015, 10 Ocak). Resmi Gazete Sayı: 29232 Erişim adresi: www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2015/01/20150110-5.htm
Tüketicinin korunması hakkında kanun, 2013, (2021, 3 Haziran). Erişim Adresi: www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.6502.pdf
Yıldız, G. (2018), Anı Kitabı Erişim adresi: www.researchgate.net/publication/331831880_SAGLIK_ILETISIMI/link/5c8f4b00a6fdcc38175a7650/download s:1-20