GENÇLERİN GÖSTERİŞ TÜKETİMİ EĞİLİMLERİ ÜZERİNE BİR ALAN ARAŞTIRMASI: KONYA ÖRNEĞİ

Tüketici harcamalarının ve toplumların ekonomik gücünün artmasıyla birlikte, bu gelişmelerin tüketici kültürü üzerindeki etkilerini incelemek giderek önem kazanmaktadır. Bireylerin toplum içindeki statüleri, tükettikleri nesnelerle ölçülmektedir. Bireylerin imajı, tükettikleri nesnelerle tanımlanmaktadır. Günümüzde insanlar tükettikleri ile kimliklerini ve kişiliklerini tanımlamaktadırlar. Hazcı bir kültür hem işletmeler hem de toplum tarafından zihinlere sürekli aşılanmaktadır. Tüketiciler, sosyal statülerini dikkat çekici bir şekilde sergilemek için bulunması zor olan malları satın almaya eğilimlidirler. Benzersiz olduklarını belirtmek isteyen tüketiciler, statülerini göstermek için gösterişli ürünler tüketerek kendilerini ifade etmeye çalışırlar. Veblen'in Aylak Sınıfı Teorisinde ele aldığı “gösteriş tüketimi”, tüketimin diğer insanlar tarafından beğeni kazanması ve takdir görmesi üzerine kurulmuş olup hala neo-klasik tüketim kuramının güçlü bir eleştirisini temsil etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı Konya ilinde devlet ve vakıf üniversitelerinde öğrenim gören öğrencilerin tüketim anlayışlarını Veblen’in gösteriş tüketimi kavramı altında incelemektir. Çalışmada, üniversite öğrencilerinin gösteriş tüketim eğilimleri sosyo-kültürel ve demografik özelliklerine göre ortaya çıkarılmaya çalışılmıştır. Çalışmada veri toplama aracı olarak anket kullanılmıştır. Çalışmanın örneklemini ise Konya ilinde devlet ve vakıf üniversitelerinde öğrenim gören öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde kolayda örneklem yöntemi uygulanmıştır. Araştırma sonunda; öğrencilerden üst gelir grubunda olanların, aile aynında olmayanların ve aylık geliri 1200-1500 TL olanların diğerlerine göre gösteriş tüketimine daha eğilimli oldukları görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Gösteriş Tüketimi, Aylak Sınıfı, Sosyal Sınıf

PDF

___

Kaynakça Açıkalın, S., & Erdoğan, L. (2004). Veblen'ci Gösteriş Amaçlı Tüketim . Sosyal Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 4(7), 1-18.
Baudrillard, J. (2010). Tüketim Toplumu,. (H. D. Keskin, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Bauman, Z. (l997). Özgürlük,. (V. Erenus, Çev.) İstanbul: Sarmal Yayınları.
Bocock, R. (1997). Tüketim, (Çev : İrem Kutluk) . Ankara: Dost Kitabevi.
Cemalcılar, İ. (1999). Pazarlama Kavramlar - Kararlar. İstanbul: Beta Basım Yayım.
Chauhudri, H. R., Mazumdar, S., & Ghoshal, A. (2011). Conspicuous consumption orientation: Conceptualisation, scale development and validation. Journal of Consumer Behaviour, 10(4), 216-224.
Çelik, S. (2009). Hazsal ve Faydacı Tüketim. İstanbul : Derin Yayınları.
Dağtaş, B., & Dağtaş, E. (2009). Medya,Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları. Ankara: Ütopya.
Dönmezer, S. (1994). Toplumbilim. İstanbul: Beta Yayınevi.
Duesenberry, J. (1949). Income, Saving and Theory of Consumer Behaviour. Cambridge: Harvard Business Press.
Edgel, S. (1998). Sınıf. (D. Özyiğit, Çev.) Ankara: Dost Kitabevi.
Edgell, S. (1999). Veblen's Theory of Conspicuous Consumption After 100 Years. History of Economic Ideas, 7(3), 99-125.
Erkilet, A. (2012). Mahremiyetin Dönüşümü:Değer, Taklit ve Gösteriş Tüketimi Bağlamında “İslami” Moda Dergileri. Birey ve Toplum, 2(4), 27-39.
Featherstone, M. (2013). Postmodernizm ve Tüketim Kültürü. (M. Küçük, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınevi.
Karalar, R. (2006). Tüketici Davranışları. Eskişehir: Web-Ofset.
Karl, M. (2000). 1844 El Yazmaları (M. Belge, Çev.) . İstanbul : Birikim Yayınları.
Kıray, M. (2005). Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma . İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Kotler, P. (2000). Pazarlama Yönetimi. (N. Muallimoğlu, Çev.) İstanbul: Beta Yayınları.
Laroque, P. (1969). Sosyal Sınıflar. (Y. Gürbüz, Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi.
Mason, R. (1984). Conspicuous Consumption:A Literature Review. European Journal of Marketing, 18(3), 26-39.
Odabaşı, Y. (2006). Tüketim Kültürü Yetinen Toplumdan Tüketen Topluma. İstanbul: Sistem Yayıncılık.
Orçan, M. (2008). Osmanlı’dan Günümüze Modern Türk Tüketim Kültürü. Ankara: Harf Eğitim Yayıncılığı.
Özer, A., & Dovganiuc, O. (2013). Gösteriş Amaçlı Ürünlerin Satın Almasında Ülke Orijini ve Tüketici Etnosentrizminin Etkisi. Pazarlama ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 6, 61-80.
Podoshen, J. S., Li, L., & Zhang, J. (2011). Materialism and conspicuous consumption in China: a cross-cultural examination. International Journal of Consumer Studies, 35(1), 17-25.
Richins, M. (1994). Special possessions and the expression of material values. Journal of Consumer Research, 19, 303-316.
Sabuncuoğlu İnanç, A. (2015). Sosyal Medyanın Bir Gösteriş Tüketimi Mecrası Olarak Kullanımı. A. ÖZGÜR, & A. İŞMAN içinde, İletişim Çalışmaları 2015 (s. 369-379). Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
Sağer, T., & İmik, Ü. (2008). Müziksel Beğenide Sosyal Statünün Rolü. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(24), 273-292.
Tankut Tuğcu, Ş. (2003). Tüketim Kültüründe Satın Alma Davranışının Oluşması. Selçuk İletişim, 3(1), 143-149.
Tellan, D. (2009). Medya,Tüketim Kültürü ve Yaşam Tarzları. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Tomlinson, J. (1999). Kültürel Emperyalizm. (E. Zeybekoğlu, Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Trigg, A. B. (2001). Veblen, Bourdiee and Conspicuous Consumption. Journal of Economics Issues, 35(1), 99-115.
Uras, M. (2002). Eğitimin Toplumsal Temelleri, Eğitim Üzerine. Ankara: Ütopya Yayınevi.
Varnalı, K. (2013). Digital Kabilelerin İzinde. İstanbul: Mediacat Yayıncılık.
Veblen, T. (2005). Aylak Sınıfın Teorisi. (Z. Gültekin, & C. Atay, Çev.) İstanbul: Babil Yayınları.
Wagner, P. (1996). Modernliğin Sosyolojisi (Ç. M. Küçük). İstanbul : Sarmal yayınları.
Yanıklar, C. (2006). Tüketimin Sosyolojisi (1. Basım b.). İstanbul: Birey Yayıncılık.
Zorlu, A. (2006). Tüketim Sosyolojisi. Ankara.