Yerel Halkın Kültürel Miras Farkındalığı ve Deneyimi: Şanlıurfa Örneği

Bu çalışma, yerel halkın yaşadıkları kentte bulunan kültürel miras unsurlarına ilişkin farkındalık ve deneyim düzeylerini belirlemek amacıyla Aralık 2018- Mart 2019 tarihleri arasında yapılmıştır. Kolayda örnekleme yöntemiyle 401 katılımcıdan veriler elde edilmiştir. Veriler varyans eşitlik varsayımı için Levene testi ve normallik varsayımı için ShapiroWilk testi ile istatistiksel olarak analiz edilmiştir. Ayrıca tek yönlü ANOVA ve bağımsız gruplar t-testi, Kruskal Wallis H testi ve Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Gruplar arası farklılıkları belirlemek için Tukey HSD testinden yararlanılmıştır. Farkındalık ve deneyim düzeylerinin cinsiyet, eğitim durumu, medeni durum, meslek, gelir düzeyleri ve yaş değişkenlerine göre anlamlı farklılık gösterip göstermediği incelenmeye çalışılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, genel olarak yerel halkın yüksek farkındalık düzeyine sahip olduğu fakat düşük deneyimi olduğu görülmüştür. Ayrıca farkındalığın cinsiyet açısından değişkenlik gösterdiği fakat deneyimin tüm demografik değişkenler arasında anlamlı farklılığa sahip olduğu bulgulanmıştır. Tüm paydaşların iş birliği ile düzenlenen çalışmalara özellikle yerel halkın katılımının sağlanması önerilmiştir. Son olarak, farkındalık seviyesini yükseltebilmek amacıyla ilkokul, lise ve üniversite düzeyinde eğitim alan öğrenciler için şehrin miras unsurlarına içeren dersler verilebilir. Gelecek çalışmalar için aynı konunun yerli turistler, ilk/ortaokul öğrencileri örnekleminde ele alınması önerilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Kültürel miras, farkındalık, deneyim, Şanlıurfa

Heritage Awareness and Experience of Residents: An Example of Şanlıurfa

This study was conducted between December 2018 and March 2019 in order to determine the level of awareness and experience of local people regarding the cultural heritage elements in the city where they live. Data were obtained from 401 participants by convenience sampling method. Data were analyzed statistically by Levene test for variance equation assumption and ShapiroWilk test for normality assumption. In addition, one-way ANOVA and independent groups t-test, Kruskal Wallis H test and Mann Whitney U test were used. Tukey HSD test was used to determine the differences between the groups. Whether the awareness and experience levels differ significantly according to gender, education, marital status, occupation, income levels and age variables was tried to be examined. According to the findings, it was observed that local people generally had high awareness level but had low experience. In addition, it was found that awareness varies in terms of gender but experience has a significant difference between all demographic variables. In order to have conscious awareness and experience, It has been proposed to ensure the participation of local people in the studies organized in cooperation with all stakeholders. Finally, in order to raise awareness, primary school, high school and university level education can be given to students with heritage elements of the city. For future studies, it is suggested that the same issue should be considered in the sample of local tourists and primary / secondary school students.

Keywords:

Cultural heritage, awareness, experience, Şanlıurfa,

PDF

___

Ablak, S., Dikmenli, Y., ve Çetin, T. (2014). Üniversite öğrencilerinin Kırşehir’in tarihi ve kültürel turizm değerlerine yönelik farkındalıkları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 171-186.
Akay, S. (2006). Somut olmayan kültürel mirasın tarih araştırmalarında kaynak olma özelliği. Milli Folklor Dergisi, 18(70), 38-58.
Akkuş, G., Karaca, Ş. ve Polat, G. (2015). Miras farkındalığı ve deneyimi̇: üniversite öğrencilerine yönelik keşifsel bir çalışma. Akademik Bakış Dergisi, Temmuz-Ağustos 18(50), 71–81.
Arıkan, İ. (2012). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin kültürel miras ile ilgili başarı düzeyleri ve tutumlarının bazı değişkenlerle incelenmesi (Adıyaman Örneği). Adyaman Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi.
Aşık, G., Özel, S. ve Korzay, M. (2016). İlkokul Öğrencilerinin İstanbul’un Kültürel Mirası Farkındalıklarını Arttırmaya Yönelik Bir Eğitim Programı. Uluslararası Gelecek İçin Öğrenme Alanında Yenilikler Konferansı. 24-26 Ekim.
Ateş, M. (2013). Ortaöğretim öğrencilerinin kentsel turizm algılarının değerlendirilmesi: Edirne ili örneği. Humanitas Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, 1(2), 49-62.
Avcıkurt, C. (2007). Turizm Sosyolojisi; Turist-Yerel Halk Etkileşimi. Ankara: Detay Yayınları
Avcı Akçalı, A. ve Aslan, E. (2007). Yerel tarih ve tarih öğretimindeki rolü. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 80-88.
Basat, E. M. (2013). Somut ve somut olmayan kültürel mirası birlikte koruyabilmek. Millî Folklor, 25(100), 61-71.
Cihangir, M. ve Köksal, S. (2019). Gençliğin kültürel miras algısı: Osmaniye yöresi için ankete dayalı bir değerlendirme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(4), 266-277.
Can, M. (2009). Kültürel Miras ve Müzecilik Çalışma Raporu. Ankara. http://teftis.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/1279,muserrefcanpdf.pdf?1 adresinden erişildi. Erişim tarihi: 16.09.2019
Çetin, T., Karakuş, U. ve Aksoy, B. (2012). Yabancı uyruklu öğrencilerin turizm ve Türkiye’nin turizm değerlerine ilişkin algıları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, Güz 5(3), 180-196.
Çetin, T. ve Gürgil, F. (2014). Üniversite öğrencilerinin Bartın’ın doğal ve kültürel turizm değerlerine yönelik farkındalıkları. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(4), 255- 274.
Çetin, T. (2010). Cumalıkızık köyünde kültürel miras ve turizm algısı. Milli Folklor, 22(87), 181-190.
Çoban, S. (2014). Mardin’de Yaşayan Yetişkinlerin Tarihi ve Kültürel Mirasa İlişkin Bilinçlilik Durumu. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yaşam Boyu Öğrenme ve Yetişkin Eğitimi Anabilim Dalı, Yetişkin Eğitimi Yüksek Lisans Programı, Yüksek Lisans Tezi.
Demirbulat Güdü, Ö., Saatçi, G. ve Avcıkurt, C. (2015). Bursa’nın somut kültürel varlıklarına yönelik öğrencilerin algıları: Harmancık MYO Örneği. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Elektronik Dergisi, 12, 62–86.
Dinç, E., Erdil, M. ve Keçe, M. (2011). Uşak üniversitesi öğrencilerinin tarihi ve kültürel eserler hakkındaki ilgi ve farkındalıklarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4(2), 267-285.
Ekici, M. ve Fedakâr, P. (2013). Ege üniversitesi deneyimleriyle somut olmayan kültürel mirası yaşatarak koruma. Millî Folklor, 25(100), 50-60.
Göğebakan, Y. (2009). Görsel Sanatlar ve Sosyal Bilgiler Derslerinin İlişkilendirilmesinin Kültür Varlıklarını Tanıma ve Sahip Çıkma ile İlgili Kazanımların Gerçekleşmesi ve Öğrencilerin Tutumları Üzerinde Etkileri. Basılmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kalaycı, Ş. (2016). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Ankara: Asil Yayınları.
Karakul, Ö. (2011) A holistic approach to historic environments integrating tangible and intangible values Case Study: İbrahim paşa village in Ürgüp. Doktora Tezi, Ankara: Orta Doğu Teknik Üniversitesi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Dünya Miras listesinde Türkiye. Dünya Miras Listesinde Yer Alan Doğal ve Kültürel Varlıklarımız Erişim Tarihi: 29.03.2019.
Köroğlu, Ö., Ulusoy Y. H. ve Avcıkurt, C. (2018). Kültürel miras kavramına ilişkin algıların metafor analizi yoluyla incelenmesi, Turizm Akademik Dergisi, 5(1), 98-113.
Kurtar, C. ve Somuncu, M. (2013). Kentsel kültürel mirasın korunması ve sürdürülebilirliği. Ankara Hamamönü Örneği. Ankara Araştırmaları Dergisi, 1(2), 35-47.
Mancı, A. R. (2019). Üniversite öğrencilerinin kültürel miras farkındalığı ve deneyimleri: Harran Üniversitesi örneği- Şanlıurfa. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 3(4), 1164-1177.
Okuyucu, A. ve Somuncu, M. (2012). Kültürel mirasın korunması ve turizm amaçlı kullanılmasında yerel halkın algı ve tutumlarının belirlenmesi: Osmaneli ilçe merkezi örneği. Ankara Üniversitesi Çevrebilimleri Dergisi,4 (1), 37-51.
Özdamar, K. (2003). Modern Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Selçuk, M. (1999). Teorik ve pratik açmazlarıyla kültürel miras öğretimini sorgulayan bir deneme. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 39(2), 255–264.
Sidekli, S. ve Karaca, L. (2013). Sosyal bilgiler öğretiminde yerel, kültürel miras öğelerinin kullanımına ilişkin öğretmen adayı görüşleri. Gaziosmanpaşa Bilimsel Araştırma Dergisi, 5, 20-38.
Tören, E., Kozak, N. ve Demiral, G. N. (2012). Eskişehir’in kültürel miras varlıklarının korunmasında kamu kurumlarının rolü. Aksaray Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(2), 69-88.
Uslu, A. ve Kiper, T. (2006). Turizmin kültürel miras üzerine etkileri: Beypazarı/Ankara örneğinde yerel halkın farkındalığı. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 3(3), 305–314.
Unesco (1972). Convention Concerning The Protection of the World Cultural and Natural Heritage. Retrievedfrom http://Whc.Unesco.Org/En/Conventiontext.
Üsküdar, Ş., Çakır, M. ve Temizkan, S. P. (2014). Yerli turistlerin Eskişehir’in kültür turizmine ilişkin algıları. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 2(2), 67-76.
Vatan, A. ve Zengin, B. (2015). Söğüt ilçesinde kültürel miras ve yerel halkın turizme bakış açısı. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(10), 634–650.
Yılmaz Karaca, Ş. ve Şahbudak, E., Akkuş, G. ve Işkın, M. (2017). Kültürel miras farkındalığı: cumhuriyet üniversitesi öğrencilerine yönelik bir uygulama çalışması. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 9(16), 80–101.
Yesilbursa, C. (2013). Altıncı sınıf öğrencilerinin somut kültürel mirasa yönelik görüşleri. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(2), 405-420.