TÜRKİYE’DE EĞİTİM – ÇEVRE İLİŞKİSİNİN EKONOMETRİK ANALİZİ: ARDL SINIR TESTİ YAKLAŞIMI

Bu çalışmada Türkiye’de 1980-2018 yıllarını kapsayan dönemde eğitimin çevre kalitesi (yada çevresel bozulma) üzerinde kısa ve uzun dönemde etkili olup olmadığı araştırılmıştır. Toda Yamomoto nedensellik testi ve ARDL Sınır testinin uygulandığı çalışmada, eğitim göstergesi olarak orta öğretim brüt okullaşma oranı (SCH) ve kamu eğitim harcamalarının GSYH içindeki oranı (EDU) kullanılırken çevre göstergesi olarak kişi başına düşen ekolojik ayak izi (ECOL) değişken olarak kullanılmıştır. Çalışmanın orijinalliği, Türkiye için eğitimin çevresel kalite üzerindeki etkisini araştıran ilk ampirik çalışma olmasıdır. Test sonuçlarına göre kısa dönemde okullaşma oranı ile ekolojik ayak izi arasında nedensellik ilişkisi bulunmuş, diğer değişkenler arasında ilişki bulunamamıştır. Uzun dönemde eşbütünleşme testi sonucuna göre ise beklentinin aksine, eğitim harcamaları ve okullaşma oranı ile ekolojik ayak izi arasında pozitif bir ilişki bulunmuştur. Buna göre Türkiye’de eğitim harcamalarında meydana gelen %1’lik bir değişme ekolojik ayak izini aynı yönde % 0.164 değiştirmekte; okullaşma oranında meydana gelen %1’lik değişme ise ekolojik ayak izini aynı yönde %0.011 değiştirmektedir. Bu durum Türkiye gibi gelişmekte olan bir ülkede eğitim – çevre paradoksu olarak adlandırılabilir.

___

  • Aydın, M. (2020). Askeri Harcamalar, Ekonomik Büyüme ve Çevre Kirliliği Arasındaki İlişki: Türkiye İçin Yapısal Kırılmalı Nedensellik Testinden Kanıtlar. Ekonomi, Politika & Finans Araştırmaları Dergisi, 5(2): 261-275.
  • Becker, R., Enders, W. & Lee, J. (2006). A stationarity test in the presence of an unknown number of smooth breaks. Journal of Time Series Analysis, 27(3), 381-409. https://doi.org/10.1111/j.1467-9892.2006.00478.x
  • Enders, W. & Lee, J. (2012). A unit root test using a Fourier series to approximate smooth breaks. Oxford Bulletin of Economics and Statistics, 74(4), 574-599. https://doi.org/10.1111/j.1468-0084.2011.00662.x
  • Pesaran, M.H., Shin, Y., Smith, R.J., 2001. Bounds testing approaches to the analysis of level relationships. Journal of Applied Econometrics 16, 289 – 326.
  • Toda, H.Y. ve Yamamoto T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with Possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66(1-2), 225-250.
  • Yılancı, V. & Özcan B. (2010). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları İle GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 21-33.