TÜRKİYE’DE ALTIN FİYATLARINI ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN EKONOMETRİK ANALİZİ / Econometric Analysis of Gold Prices Affecting Factors in Turkey

İnsanoğlu tarafından doğada kullanılmaya başlanan ilk madenlerden biri olan altın, birçok medeniyet tarafından öncelikle mücevher ve süs eşyası olarak, tarihsel süreç içerisinde ise para yerine kullanılmasıyla uluslararası para sisteminin temelini oluşturmaktadır. Parasal sistem içindeki önemini git gide kaybetmesine rağmen altın, günümüzde hala finans ve güvenilir yatırım aracı olarak kullanılmaktadır. Bu çalışmada Türkiye’deki altın fiyatlarını etkileyen faktörleri incelemek amacıyla Ocak 2000-Temmuz 2019 döneminde ARDL Sınır Testi ile uzun dönemli ilişki incelenmiştir. Yapılan literatür taraması kapsamında, altın fiyatlarını etkileyebilecek faktörler olarak Londra piyasası altın ons fiyatı, ABD enflasyon oranı, Dow Jones Sanayi Endeksi, ABD Merkez Bankası faiz oranı ve reel efektif döviz kuru değişkenleri seçilmiştir. Çalışmadan elde edilen sonuçlara göre, değişkenlerin uzun dönemde eş bütünleşik olduğu sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Altın Fiyatları, ARDL Sınır Testi, Altın

ECONOMETRIC ANALYSIS OF GOLD PRICES AFFECTING FACTORS IN TURKEY / Türkiye’de Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin Ekonometrik Analizi

Gold, one of the first mines used in nature by mankind, forms the basis of the international monetary system by many civilizations primarily as jewellery and ornaments, and as a substitute for money in the historical process. Despite gradually losing its importance in the monetary system, gold is still used today as a financial and reliable investment tool. In this study in order to examine the factors that affect the price of gold in Turkey during the period January 2000 to July 2019 Border ARDL long-term relationship with Test was examined. Within the scope of the literature review, the London market gold ounce price, the US inflation rate, the Dow Jones Industrial Index, the US Federal Reserve interest rate and the real effective exchange rate variables have been selected as factors that may affect gold prices. According to the results obtained from the study, it was concluded that the variables are cointegrated in the long run.

Keywords:

Gold Prices, ARDL Boundary Test, Gold,

PDF

___

Abken, A. P. (1980). The Economics of Gold Price Movements. Federal Reserve Bank of Richmond. Web Acsess: https://www.richmondfed.org/ publications/research/economic_review/1980/er660201
Aksu, E. (2008). Altın Piyasasında Fiyat Oluşumu. (Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
Altaş, G. (2010). Altın Piyasaları. TSPAKB Sermaye Piyasasında Gündem, 91, 8-26.
Atay, G. (2013). Dünyada ve Türkiye’de Altın Piyasaları ve Türkiye’de Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Aziz, İ. (1999). Uluslararası Altın Borsaları ve İstanbul Altın Borsası. Ankara: Turhan Kitapevi.
Capie, F. vd. (2005). Gold As A Hedge Against The Dollar. Journal of International Financial Markets, Institutions and Money, 15(4), 343-352.
Cheng, W. H. vd. (2009). Value-at-Risk Forecasts in Gold Market Under Oil Shocks. Middle Eastern Finance and Economics, 4, 48-64.
Ciner, Ç. vd. (2013). Hedges and Safe Havens: An Examination of Stocks, Bonds, Gold, Oil and Exchange Rates. International Review of Financial Analysis, 29, 201-211.
Doğanalp, N. vd. (2016). Türkiye’de Altın Fiyatlarının Belirleyicileri Üzerine Ampirik Bir Uygulama. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(15), 412-424.
Dooley, M.P. vd. (1992). Exchange Rates, Country Preferences and Gold. Applied Financial Economics, 5, 121-129.
Duyar, M. (2010). Altın Arzını Etkileyen Faktörlerin Oluşan Fiyatlar Üzerindeki Etkisi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(14), 214-216.
Elmas, B. ve Polat, M. (2014). Altın Fiyatlarını Etkileyen Talep Yönlü Faktörlerin Tespiti: 1988-2013 Dönemi. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15 (1), 171-187.
Enders, W. (2010). Applied Economectric Time Series, 3. Baskı. New York: John Wiley & Sons Inc.
Ghosh, D. L. vd. (2002). Gold as an Inflation Hedge. University of St. Andrews. Department of Economics. Discussion Paper Series. Web Access: https://pure.strath.ac.uk/ws/portalfiles/portal/80614357/strathprints006926.pdf
Gültekin, Ö. E. ve Hayat, E. A. (2016). Altın Fiyatını Etkileyen Faktörlerin VAR Modeli ile Analizi: 2005-2015. Ege Akademik Bakış, 16(4), 611.
Harmston, S. (1998). Gold as a Store of Value, World Gold Coincil: Research Study. Web Accsess: https://www.spdrgoldshares.com/media/ GLD/file/research_study_22.pdf
Koutsoyiannis, A. (1983). A Short-Run Pricing Model for A Speculative Asser, Tested with Data from The Gold Bullion Market. Applied Economics, 15(5), 563-581.
Küçükaksoy, İ. ve Yalçın, D. (2017). Altın Fiyatlarını Etkileyebilecek Faktörlerin İncelenmesi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 13(2), 1-20.
Kutan, A.M. ve Aksoy, T. (2004). Public İnformation Arrival and Gold Market Returns in Emerging Markets: Evidence from the Istanbul Gold Exchange. Scientific Journal of Administrative Development, 2(1), 13-26.
Menase, M. (2009). Altın Piyasası ve Türkiye’de Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörlerin Analizi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü, İstanbul.
Mert, M. ve Çağlar, A. E. (2019). Eviews ve Gauss Uygulamalı Zaman Serileri Analizi. Ankara:Detay Yayıncılık.
N. Gujarati, D. ve C. Porter, D. (2012). Temel Ekonometri 5. Baskı. (Çev. Ümit Şenesen ve Gülay Günlük Şenesen). İstanbul:Literatür Yayınları.
Özkan, T. ve Kolay, Ç. (2016). Türkiye’de Altın Fiyatlarına Etki Eden Temel Faktörlerin Analizi. International Conference on Eurasian Economies, 573-582, Hungary.
Pekcan, E. (1998). Altın Bankacılığı, Borsası, Rafinerisi ve Türkiye. İstanbul:İstanbul Ticaret Odası.
Poyraz, E. ve Didin, S. (2008). Altın Fiyatlarındaki Değişimin Döviz Kuru, Döviz Rezervi ve Petrol Fiyatlarından Etkilenme Derecelerinin Çoklu Faktör Modeli ile Değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2), 93-104.
Reboredo, J.C. (2013). Is Gold A Hedge or Safe Haven Against Oil Price Movements?’. Resources Policy, 38(2), 130-137.
Sadeghzadeh, K. ve Eren, M. (2012). Altın Fiyatları Değişiminin Altın Madeni Sektörü ve İşleyen Sektördeki Firmaların Hisse Senedi Getirilerine Etkisinin Eşbütünsellik Analizi İle İncelenmesi. 16. Finans Sempozyumu, 171-180, Erzurum.
Sefa, M. (2013). Türkiye’deki Altın Fiyatlarının Ekonometrik Analizi. (Yüksek Lisans Tezi). Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Sjaastad, L. A. (2008). The Price of Gold and The Exchange Rates: Once Again. Resources Policy, 33(2), 118-124.
Sjaastad, L. A. ve Scacciavillani, F. (1996). The Price of Gold and The Exchange Rate. Journal of International Money and Finance, 15(6), 879-897.
Smith, G. (2001). The Price of Gold and Stock Price Indices for The United States. World Gold Council. Web Accsess:,http://www.spdrgoldshares.com/media /GLD/file/Gold&USStockIndicesDEC200120fina.pdf
Smith, G. (2002). The Price of Gold and Stock Price Indices in Europe and Japan. World Gold Council. Web Accsess: http://www.spdrgoldshares.com/media/ GLD/file/GOLD&EUJPStockIndicesFeb2002.pdf
Sujit, K. S. ve Kumar, B. R. (2011). Study on Dynamic Relationship Among Gold Price, Oil Price, Exchange Rate and Stock Market Returns. International Journal of Applied Business and Economic Research, 9(2), 145-165.
Topçu, A. (2010). Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler. Ankara: Sermaye Piyasası Kurulu Araştırma Raporu.
Toraman, C. vd. (2011). Determination of Factors Affecting the Price of Gold: A Study of MGARCH Model. Business and Economics Research Journal, 2(4), 37-50.
Tully, E. ve Lucey, B. M. (2007). A Power GARCH Examination of the Gold Market. Research in International Business and Finance, 21(2), 316-325.
Vural, M. G. (2003). Altın Piyasası ve Altın Fiyatlarını Etkileyen Faktörler. (Uzmanlık Yeterlilik Tezi). Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Piyasalar Genel Müdürlüğü Ankara.
Yamak, R. ve Erdem, H. F. (2017). Uygulamalı Zaman Serisi Analizleri. Trabzon:Celepler Matbaacılık.
Yanık, İ. (2009). Altın Piyasaları: Türkiye Ekonomisinde Yatırım Alternatifi Olarak Altın Kullanımı ve İstanbul Altın Borsası İşlemlerinin Analizi 2. Baskı. İstanbul:İstanbul Altın Borsası Yayınları.
Yurdakul, F. ve Akdaş, S. B. (2020). Türkiye Ekonomisinde Altın ve Petrol Fiyatlarının Makroekonomik Değişkenlerle İlişkisi. Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 22-37.