Mehmet ÇINAR, Fikret YETKİN, Selahattin BEKTAŞ

ELEKTRİK TÜKETİMİNİN SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMAYA ETKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNDE AMPİRİK VE DAVRANIŞSAL BİR İNCELEME / The Effect Of Electricity Consumption On Sustainable Development: An Empirical And Behavioural Investigation On Turkey

Sürdürülebilir kalkınma, gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılama olanaklarını ellerinden almadan; şimdiki neslin ihtiyaçlarının karşılanabildiği gelişme süreci olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla ülkede büyüme kavramının yanı sıra kalkınma kavramının da ne kadar önemli olduğu ifade edilmektedir. Bu çalışmanın amacı, elektrik tüketimini diğer çalışmalardan farklı olarak büyüme endeksiyle değil kalkınma endeksiyle olan ilişkisi belirtilmek istenmiştir. Çalışmada, 1970-2017 yılları arası İnsani Kalkınma Endeksi ile kişi başı elektrik tüketim miktarı verileri kullanılmıştır. Türkiye’de kalkınma ile elektrik tüketimi arasındaki ilişki yapısını ortaya konması amaçlanmıştır. Kalkınma değişkeninin durağan, elektrik tüketimin ise durağan-dışı olmasından ötürü ARDL sınır testi ve Toda-Yamamoto nedensellik sınamaları kullanılmıştır. Yapılan Veri, Model ve Ampirik analizinden elde edilen sonuçlara göre; kalkınma ile elektrik tüketimi arasında uzun dönemli bir ilişki olduğu yönündedir. Bu ilişkinin yönünü belirlemek amacıyla kullanılan Toda-Yamamoto nedensellik sınaması, elektrik tüketiminden kalkınmaya doğru bir nedensellik olduğunu göstermektedir.

Anahtar Kelimeler:

Sürdürülebilir Kalkınma, ARDL Testi, Elektrik Tüketimi, Todo-Yamamota testi

THE EFFECT OF ELECTRICITY CONSUMPTION ON SUSTAINABLE DEVELOPMENT: AN EMPIRICAL AND BEHAVIOURAL INVESTIGATION ON TURKEY / Elektrik Tüketiminin Sürdürülebilir Kalkınmaya Etkisi: Türkiye Üzerinde Ampirik Ve Davranışsal Bir İnceleme

Sustainable development is defined ensuring that future generations meet their needs, as the development process in which the needs of the current generation can be met. Therefore, the importance of the concept of development as well as the concept of growth in the country has been expressed. The aim of this study is to explain the relationship between electricity consumption and development index rather than growth index. The study; between 1970 and 2017, Human Development Index and per capita electricity consumption data were used. The relationship between development and the structure of electricity consumption in Turkey has aimed to reveal. Because the development variable is static and electricity consumption is not stable, ARDL boundary test and Toda and Yamamoto causality tests were used. According to the results obtained from the data, model and empirical analysis; There is a long-term relationship between development and electricity consumption. The Toda and Yamamoto causality test used to determine the direction of this relationship shows that there is a causality from electricity consumption to development.

Keywords:

Sustainable Development, Electricity Consumption, ARDL Test, Toda-Yamamoto Test,

PDF

___

Akarca, T. A. and Long, V. T. (1979). Energy And Employment, A Time-Series Analysis of the Causal Relationship. Resources and Energy, (2), 151-162.
Akyıldız, H. (2008). Tartışılan Boyutlarıyla “Homo Economıcus”. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 13(2) 29-40.
Altuntaş, C. ve Türker, D. (2012). Sürdürülebilir Tedarik Zincirleri: Sürdürülebilirlik Raporlarının İçerik Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(3), 39-64.
Arslan, G.E.(2013). Ekonomik Büyüme, Kalkınma Ve Gelir Dağılımı. Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6 (2), 45-52.
Bozlağan, R. (2005). Sürdürülebilir Gelişme Düşüncesinin Tarihsel Arka Planı. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 50, 1011-1028.
Bruntland Report (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future. http://www.sswm.info/sites/default/files/reference_attachments/UN%20WCED%201987%20Brundtland%20Report.pdf adresinden 03.09.2019 tarihinde edinilmiştir.
Ceylan, T., (1995). Sürdürülebilir Kalkınma, Gelişme İktisadı. (Editörler: T., İşgüden, F., Ercan, M., Türkay), (s.203-225), İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
Ciegis, R. vd. (2009). The Concept of Sustainable Development and its Use for Sustainability Scenarios, The Economic Conditions Of Enterprise Functioning, Inzinerine Ekonomika-Engineering Economics, (2), 28-37.
Çetiner, Selim (2012). Sessiz Bahar Ne Diyor(du)?. Tarlasera,18-21.
Economic And Social Council, (2016). Progress towards the Sustainable Development Goals Report of the Secretary-General, E/2016/75.
Eden S. H. Yu and Jai-Young Choi (1985). The Causal Relationship Between Energy And GNP: An Internatıonal Comparison, The Journal of Energy and Development, 10(2), 249-272.
Eren. M. V, vd., (2016). Türkiye’de Yapısal Kırılmalı Testlerle Elektrik Tüketimi Ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişkinin Analizi. Akademik Bakış Dergisi, 56, 275-289.
Ertuğrul. H.M, (2011). Türkiye’de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz. Enerji, Piyasa ve Düzenleme, 2, 49-73.
Eryılmaz, T. (2011). Sürdürülebilir Kalkınma Kavramı Ver Türkiye’de Sürdürülebilir Kalkınma (Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi). https://angora.baskent.edu.tr/acik_arsiv/dosya_oku.php?psn=33211&yn=34&dn=1 adresinden edinilmiştir.
Esty, Daniel vd. (2008). Environmental Performance Index-2008. New Haven: Yale Center for Environmental Law and Policy.
Granger, C.W.J. (1969). Investigating Causal Relations by Econometric Models and Cross-spectral Methods. Econometrica, 37 (3) 424-438.
Harris, J. M. (2000). Basic Principles of Sustainable Development (G-DAE WorkingPaper No. 00-04). TuftsUniversity, June,1-24.
Hopwood, Bill vd. (2005). Sustainable Development:Mapping Different Approaches. Sustainable Development, 13(1),38-52.
Küçüksucu, S. v.d. (2017). Davranışsal İktisat Ekseninde İktisatta Psikolojik Arka Plan, 2 nd International Congress on Political, Economic and Social Studies ICPESS=, 19-22 May 2017.
Manga, M. ve Oransay, G. (2014). Türkiye’de Elektrik Üretim Düzeyini Etkileyen Faktörlerden Elektrik Tüketimi, İstihdam ve Sermaye Üçlüsü, International Conference On Eurasian Economıes.
Masih, A. M.M. Masih, R. (1997). On The Temporal Causal Relationship Between Energy Consumption, Real Income, And Prices: Some New Evidence From Asian-Energy Dependent Nics Based On A Multivariate Cointegration/Vector Error-Correction Approach. Journal of Policy Modeling, 19(4).
Moffat, Ian, (1996). Sustainable Development: Principles, Analysis and Policies, New York: Parthenon Pub. Group.
Murray, D.A. Nan, G.D. 1(992). The Energy And Employment Relationship: A Clarification. Journal Of Energy And Development, 16, 121-131.
Narayan,P. K. Smyth ,R. (2005). Electricity Consumption, Employment And Real Income In Australia Evidence From Multivariate Granger Causality Tests. Energy Policy, 33(9).
Nişancı, M. (2005). Türkiye'de Elektrik Enerjisi Talebi Ve Elektrik Tüketimi İle Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Selçuk Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Sosyal Ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, (9), 107-121,
Onay, A. (2015). Sürdürülebilir Kalkınma, Kurumsal Sürdürülebilirlik ve Sürdürülebilirlik Raporlaması. Bu çalışma IWCEA2015’de bildiri olarak sunulmuştur, Aralık (International Wire And Cable Exhibitors Association) Özel Sayısı, 3, 104-118.
Özalp, A. (2011). Homo Politicus Versus Homo Economicus: Yurttaş/Birey İkiliğini Aşmak. Sosyal Ve Beşeri Bilimler Dergisi 3(2), 23-35.
Özbakır, S. N. (2016). Birleşmiş Milletler Binyıl Kalkınma Hedefleri Ve 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. İzmir Ticaret Odası. http://izto.org.tr/demo_betanix/uploads/cms/yonetim.ieu.edu.tr/6360_1470056885.pdf adresinde 09.09.2019tarihinde edinilmiştir.
Özdemir, V. (2014). Türkiye’de Planlı Kalkınma Deneyimleri, Marmara Üniversitesi, https://dumludag.files.wordpress.com/2013/09/ ozdemir_planlama.pdf adresinden 26.09.2019 tarihinde edinilmiştir.
Pesaran, M. H. vd. (2001). Bounds Testing Approaches To The Analysis Of Level Relationships, Journal Of Applied Econometrics, 16, 289–326.
Sandalcılar A.R. ve Ayran Cihan K. (2018). Türkiye’de İthalatın, İktisadi Büyümenin Ve Elektrik Tüketiminin İhracat Üzerindeki Etkilerinin Analizi. Global Journal of Economics and Business Studies, 7(1), 25-37.
Sarıkaya, M. ve Kara, Z. (2007). Sürdürülebilir Kalkınmada İşletmenin Rolü: Kurumsal Vatandaşlık. Yönetim ve Ekonomi, Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, 14(2), 221-233.
Seki, İ. vd. (2018). TR222 Çanakkale Bölgesi Kümelenme Analizi. Uluslararası Yönetim ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 5(10), 15-27.
Sevüktekin, M. Ve Çınar. M. (2017). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi: EViews Uygulamalı. Bursa: Dora Yayın Kitap.
Sims. C. A. (1972). Money, Income and Causality. The American Economic Review, 62(4), 540-552.
Toda, H.Y. and Yamamoto, T. (1995). Statistical Inference in Vector Autoregressions with possibly Integrated Processes. Journal of Econometrics, 66, 225-250.
TUBİTAK (1998). TÜBİTAK-TTGV Bilim-Teknoloji-Sanayi Tartışmaları Platformu: Enerji Teknolojileri Politikası Çalışma Grubu Raporu, Türkiye Bilimsel ve Teknik Araştırma Kurumu, Ankara.
Turan, Ş. (2014). Küreselleşen Dünyada Sürdürülebilir Kalkınmanın Önemi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), https://tez.yok.gov.tr/ UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp adresinden edinilmiştir.
UNDP (United Nations Development Programme: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) (2017). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri. https://www.undp.org/content/undp/en/home/sustainable-development-goals.html adresinden 16.09.2019 tarihinde edinilmiştir.
UNDP (United Nations Development Programme: Birleşmiş Milletler Kalkınma Programı) (2018). Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri̇ (SKH) ve Toplam Faktör Verimliliği (TFV) http://tfvp.org/wp-content/uploads/2018/10/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilir-Kalk%C4%B1nma-Hedefleri-Uzun-Versiyon.pdf adresinden 01.09.2019 tarihinde edinilmiştir. United Nations (2014). The Millennium Development Goals Report, New York. http://izto.org.tr/demo_betanix/uploads/cms/yonetim.ieu.edu.tr/6360_1470056885.pdf adresinden 15.09.2019 tarihinde edinilmiştir.
Vesal, M. (2014). Economics of Development. University of London International Programmes, London School of Economics and Political Science (LSE). http://www.londoninternational.ac.uk/sites/default/files/programme_resources/lse/lse_pdf/subject_guides/ec3044_ch1-3.pdf adresinden 27.09.2019 tarihinde edinilmiştir.
Yavilioğlu, C. (2002). Kalkınmanın Anlambilimsel Tarihi Ve Kavramsal Kökenleri. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 3(1), 59-77.
Yetkin, F. (2017). Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Sürdürülebilir Kalkınmaya Etkileri, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Rize.
Yetkin, F. Ve Sandalcılar, A.R. (2018). Türkiye’de Bankacılık Sektörünün Sürdürülebilir Kalkınmaya Etkileri. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (7), 43-65.
Yıkmaz, R. F. (2011). Sürdürülebilir Kalkınmanın Ölçülmesi ve Türkiye İçin Yöntem Geliştirilmesi (Uzmanlık Tezi), T.C. Başbakanlık Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı, Ankara, http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr adresinden edinilmiştir.
Yılancı, V. Ve Özcan, B. (2010). Yapısal Kırılmalar Altında Türkiye İçin Savunma Harcamaları İle GSMH Arasındaki İlişkinin Analizi. C.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 11(1), 21-33.
Yıldırım, C. ve Dağdemir, Ö. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme Ve Elektrik Tüketimi İlişkisi. Sakarya İktisat Dergisi, 7(4), 57-76.