DOKUMA SEKTÖRÜNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ VE MALMQUIST TOPLAM FAKTÖR VERİMLİLİĞİ ENDEKSİ / Data Envelopment Analysis And Malmquist Total Factor Productivity Index In The Weaving Sector

Çalışmada BIST’te (Borsa İstanbul’da) kayıtlı olan ve dokuma sektöründe yer alan 17 firmanın etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi (VZA) ile ölçülmesi ve Malmquist Toplam Faktör Verimlilik (MTFV) endeksi ile firmaların etkinliğinin yıllar itibarıyla nasıl değiştiğinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla firmaların 2013 - 2017 yıllarına ait finansal tablolarından ve bilançolarından elde edilen verileri dikkate alınarak, analizler gerçekleştirilmiştir. Analizlerde cari oran, asit-test oranı, kaldıraç oranı, finansman oranı, stok devir hızı ve aktif devir hızı olmak üzere altı adet girdi değişkeni ile toplam aktif kârlılığı ve satışların kârlılığı olmak üzere iki adet çıktı değişkeni kullanılmıştır. Çalışma sonucunda 2013 yılında 8 firmanın, 2014 yılında 6 firmanın, 2015 yılında 4 firmanın, 2016 ve 2017 yıllarında ise 5 firmanın göreli olarak %100 etkinliğe sahip olduğu görülmektedir. Her beş yılda göreli olarak %100 etkinliğe sahip olan tek firma F15’tir.

Anahtar Kelimeler:

Dokuma Sektörü, Etkinlik Ölçümü, Veri Zarflama Analizi, Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi

DATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND MALMQUIST TOTAL FACTOR PRODUCTIVITY INDEX IN THE WEAVING SECTOR / Dokuma Sektöründe Veri Zarflama Analizi Ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi

In this study, it is aimed to measure the activities of 17 firms which are registered in BIST (Borsa İstanbul) by Data Envelopment Analysis (DEA) and to determine how Malmquist Total Factor Productivity (MTFP) index and firms' efficiency change over the years. For this purpose, analyzes have been made by taking into account the data obtained from the financial statements and balance sheets for the years 2013-2017. In the analyzes, two output variables, namely current ratio, acid-test ratio, leverage ratio, financing rate, stock turnover rate and active turnover rate, six input variables and total asset profitability and profitability of sales were used. As a result of the study, it is seen that 8 firms in 2013, 6 firms in 2014, 4 firms in 2015, 5 companies in 2016 and 2017 have a relative 100% efficiency. F15 is the only company that has 100% efficiency in every five years.

Keywords:

Weaving Sector, Effectiveness Measurement, Data Envelopment Analysis, Malmquist Total Factor Productivity Index,

PDF

___

Akyüz,Y., Yıldız, F. Ve Kaya, Z. (2013). Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Endeksi İle Toplam Faktör Verimlilik Ölçümü: BİST’te İşlem Gören Mevduat Bankaları Üzerine Bir Uygulama. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 27(4), 110-130.
Akyüz, K.C., Yıldırım, İ. ve Balaban, Y. (2015). Kağıt Sektöründe Yer Alan Firmaların Veri Zarflama Analizi Yardımıyla Etkinliklerinin Ölçümü. International Journal of Economic and Administrative Studies, 7(14), 23-37.
Alimohammadlou, M. ve Mohammadi, S. (2016). Evaluating the Productivity using Malmquist Index Based on Double Frontiers Data. Social and Behavioral Sciences, 230, 58-66.
Al-Refaie, A., Najdawi, R., Al-Tahat, M. ve Bata, N. (2015). Window Analysis and Malmquist Index for Assessing Efficiency in A Pharmaceutical Industry. Proceedings of the World Congress on Engineering, London.
Altın, H. (2010). Küresel Kriz Ortamında İMKB Sınai Şirketlerine Yönelik Finansal Etkinlik Sınaması: Veri Zarflama Analizi Uygulaması. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(2), 15-30.
Arık, N. ve Seyhan, B. (2016). Top 500’deki Türk Üniversitelerinin Veri Zarflama Analizi İle Etkinlik Ölçümü, Kesit Akademi Dergisi, 2(6), 198-209.
Bakırcı, F. (2006). Sektörel Bazda Bir Etkinlik Ölçümü: VZA İle Bir Analiz. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(2), 199-217.
Benli, Y.K. (2012). Veri Zarflama Analizi (VZA) ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği (TFV): Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama. Ege Akademik Bakış, 12(3), 369-382.
Caves, D.W, Christensen, L.R ve Diewert, W.E (1982). The Economic Theory of Index Numbers and the Measurement of Input, Output and Productivity. Econometrica, 50(6), 1393-1414.
Cenger, H. (2011). İMKB’de İşlem Gören Çimento Şirketlerinin Performanslarının Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3 – 4), 31- 44.
Cook, W.D. ve Zhu, J. (2015). DEA Cross Efficiency. J. Zhu, (Ed.), Data Envelopment Analysis A Handbook of Models and Methods, International Series in Operations Research & Management Science (s. 23-44) içinde. New York: Springer.
Demir, Y. ve Gençtürk, M. (2006). İMKB’de İşlem Gören Yerli ve Yabancı Bankaların Göreli Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi İle Ölçümü. D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 21(2), 49-74.
Eroğlu, Y. ve Seçkiner, S.U. (2017). Rüzgar Çiftliklerinde Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Endeksi Yaklaşımları İle Performans Analizi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 23(1), 45-54.
Färe, R., Grosskopf, S., Lindgren, B. ve Roos,P. (1992). Productivity Changes in Swedish Pharamacies 1980-1989: A Non-Parametric Malmquist Approach. The Journal of Productivity Analysis, 3, 85-101.
Färe, R., Grosskopf, S., Norris, M. ve Zhang, Z. (1994). Productivity Growth, Technical Progress and Efficiency Change in Industrialized Countries. The American Economic Review, 84(1), 66-83.
İTKİB (2016). Dünya’da ve Türkiye’de Dokuma Kumaş Ticareti Üzerine Güncel Bilgiler. İstanbul Tekstil ve Konfeksiyon İhracatçı Birlikleri. Tekstil, Deri, Halı AR&GE Şubesi İTKİB Genel Sekreterliği, Erişim adresi: http://www.ithib.org.tr
Joro, T. ve Korhonen, P.J. (2015). Extension of Data Envelopment Analysis with Preference Information Value Effiency. International Series in Operations Research & Management Science, New York: Springer.
Kalantary, Z. ve Azar, A. (2013). A Robust Data Envelopment Analysis Model for Ranking: A Case of Hospitals of Tehran, R. Banker, A. Emrouznejad, H. Bal, I. Alp, M.A. Cengiz (Ed.), Data Envelopment Analysis and Performance Measurement Proceedings of the 11th International Conference of DEA, 21-28, Samsun, Turkey.
Kayalıdere, K. ve Kargın, S. (2004.) Çimento ve Tekstil Sektöründe Etkinlik Çalışması ve Veri Zarflama Analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(1), 196-219.
Kula, V., Kandemir, T. ve Özdemir, L. (2009). VZA Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Ölçüsü İMKB ye Koteli Çimento Şirketleri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi İİBF Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 9, 187-202.
LaPlante, A.E. ve Paradi, J.C. (2015). Evaluation of Bank Branch Growth Potential Using Data Envelopment Analysis. Omega, 52, 33-41.
Lee, K., Leem, B., Lee, C.W. ve Lee, C. (2011). Malmquist Productivity Index Using DEA frontier in Stata. Stata Journal, 2(2), 1-9.
Lorcu, F. (2010). Malmquist Toplam Faktör Verimlilik Endeksi: Türk Otomotiv Sanayi Uygulaması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 39(2), 276-289.
Özçelik, H. ve Kandemir, B. (2017). Veri Zarflama Analizi ve İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(1), 43-53.
Özden, Ü.H. (2008). Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Türkiye’deki Vakıf Üniversitelerinin Etkinliğinin Ölçülmesi. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 37(2), 167-185.
Paradi, J.C., Rouatt, S. ve Zhu, H. (2011). Two-Stage Evaluation of Bank Branch Efficiency Using Data Envelopment Analysis. Omega, 39, 99-109.
Pessanha, J.F.M., Marinho, A., Laurencel, L.D.C. ve Amaral, M.R.D.S.D (2013). Implementing DEA Models in The R Program, R. Banker, A. Emrouznejad, H. Bal, I. Alp, M.A. Cengiz (Ed.), Data Envelopment Analysis and Performance Measurement Proceedings of the 11th International Conference of DEA, 223-229, Samsun, Turkey.
Raphael, G. (2013). A DEA –Based Malmquist Productivity Index Approach in Assessing Performance of Commercial Banks: Evidence from Tanzania. European Journal of Business and Management, 5(6), 25-35.
Rashidi, S.F., Barati, R. ve Kamali, Z. (2014). Measurement Efficiency by Malmquist Method in Data Envelopment Analysis. Trens in Applied Sciences Research, 9(1), 54-60.
Sarmento, J., Renneboog, L. ve Matos, P.V. (2017). Measuring Highway Efficiency by A DEA Approach and the Malmquist Index. EJTIR, 17(4), 530-551.
Savaş, F. (2015). Veri Zarflama Analizi, B.F. Yıldırım, E. Önder (Ed.), Operasyonel, Yönetsel ve Stratejik Problemlerin Çözümünde Çok Kriterli Karar Verme Yöntemleri 2. Baskı (s. 201-227) içinde. Bursa: Dora Basım Yayım Dağıtım Ltd. Şti.
Senante, M.M., Donoso, G., Garrido, R.S. ve Villegas, A. (2018). Benchmarking The Efficiency of The Chilean Water and Sewerage Companies: A Double-Bootstrap Approach. Environmental Science and Pollution Research, 25(9), 8432-8440.
Seyrek, İ.H. ve Ata, H.A. (2010). Veri Zarflama Analizi ve Veri Madenciliği İle Mevduat Bankalarında Etkinlik Ölçümü. BDDK Bankacılık ve Finansal Piyasalar, 4(2), 67-84.
Shamsijamkhaneh, A., Hadjimolana, S.M., Parchicolaie, B.R. ve Hosseinzadehlotfi, F. (2018). Incorporation of Inefficiency Associated with Link Flows in Efficiency Measurement in Network DEA. Mathematical Problems in Engineering.
Shen, Y., Hermans, E., Ruan, D., Vanhooh, K., Brijs, T. ve Wets, G. (2010). A DEA Based Malmquist Productivity Index Approach in Assessing Road Safety Performance, Proceedings of the 9th International FLINS Conference, Chengdu, World Scientific Proceedings Series on Computer Engineering and Information Science, 4, 923-928.
Sherman, H. D. (1983). Evaluating Operating Efficiency of Service Business with Data Envelopment Analysis – Empirical Study of Bank Branch Operations, Working paper, Sloan School of Management Massachusetts Institute of Technology.
Soba, M., Akcanlı, F. ve Erem, I. (2012). İMKB’ye Kayıtlı Seçilmiş İşletmelere Yönelik Etkinlik Ölçümü ve Performans Değerlendirmesi: Veri Zarflama Analizi ve Topsis Uygulaması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27, 229- 243.
Tetik, S. (2003). İşletme Performansını Belirlemede Veri Zarflama Analizi, Yönetim ve Ekonomi, 10(2), 221- 229.
Tone, K. (2004). Malmquist Productivity Index. W.W. Cooper, L.M Seiford and J. Zhu (Ed.), Handbook on Data Envelopment Analysis (s. 203-227) içinde. Kluwer Academic Publishers.
Tektüfekçi, F. (2010). İMKB’ye Kayıtlı Halka Açık Teknoloji Şirketlerinde Finansal Etkinliğin Veri Zarflama Analizi (VZA) İle Değerlendirilmesi. Organizasyon ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2), 69-77.
Ulucan, A. (2002). İSO 500 Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesinde Veri Zarflama Analizi Yaklaşımı: Farklı Girdi Çıktı Bileşenleri ve Ölçeğe Göre Getiri Yaklaşımları İle Değerlendirmeler. Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 57-2, 185-202.
Ünal, S., Keçek, G. ve Kestane A. (2017). Kârlılık Etkinliği: BİST Kimya Sektörünün Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi İle Analizi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Afro-Avrasya Özel Sayısı, 236-247.
Yakut, E., Harbalıoğlu, M. ve Pekkan, N.Ü. (2015). Turizm Sektöründe BİST’a Kayıtlı İşletmelerin Veri Zarflama Analizi ve Toplam Faktör Verimliliği İle Finansal Performanslarının İncelenmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7/2, 235-257.
Yalama, A. ve Sayım, M. (2008). Veri Zarflama Analizi İle İmalat Sektörünün Performans Değerlendirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 23(1), 89-107.
Yıldız, A. (2007). İmalat Sanayi Şirketlerinin Etkinliklerinin Ölçülmesi. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9/2, 91-103.
Wang, Y.M. ve Lan, Y.X. (2011). Measuring Malmquist Productivity Index: A New Approach Based on Double Frontiers Data Envelopment Analysis. Mathematical and Computer Modelling, 54, 2760-2771.
Yükçü, S. ve Atağan, G. (2009). Etkenlik, Etkililik ve Verimlilik Kavramlarının Yaratığı Karışıklık. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 23(4), 1-13.
Wen, M. (2015). Uncertain Data Envelopment Analysis, Uncertainty and Operations Research, Berlin Heidelberg: Springer.