HAYVAN MASALLARI (FABL) ÜZERİNDE DENEYSEL BİR ARAŞTIRMA: ÇOCUKLAR DEYİMLERDEN NE ANLIYOR?

Kelimeler, insanların duygu ve düşüncelerini anlatmasında, anlatılanları anlamlandırmada büyük öneme sahiptir. Bu süreci destekleyen birçok edebi unsur vardır. Bunlardan bir tanesi de deyimlerdir. Bu çalışmanın amacı erken çocukluk dönemindeki 5-8 yaş arası çocukların deyimleri anlamlandırabilme becerilerini ölçmektir. Araştırma betimsel nitelikli nitel modeldir. Doküman analizi tekniği ile elde edilen veriler, içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunda 195 fabl ve Uşak İli’ nde ikamet eden 5-8 yaş arası 20 çocuk yer almaktadır. Çalışmada 195 fabl incelenmiş, bu fablların 153’ünde 683 kez deyim kullanıldığı tespit edilmiştir. En çok tekrarlanan ilk 3 deyim ve mecaz anlam içeren 3 deyim olmak üzere 6 deyim seçilmiştir. Deyimlerin yer aldığı fabllar çocuklara okunarak, fabllarda geçen deyimin anlamı üzerine sorular sorulmuştur. Araştırmanın sonucuna göre; yaş artıkça deyimleri anlamlandırma da artmıştır. Gerçek anlamıyla kullanılan deyimleri çocukların çoğu doğru ifade ederken, mecaz anlam taşıyan deyimleri anlamlandırmakta zorluk çekmişlerdir. Çocukların çoğu deyimin anlamını bilmeseler bile fablın konusunu genel anlamda anlamışlardır

Anahtar Kelimeler:

Erken Çocukluk, Deyim, Fabl

An Experimental Research on Fables: What do the children understand from idioms?

Words have a great significance in expressing and interpretation of narrated feeling and thoughts. There are many literary components that support this process. One of them is idiom. The aim of this study is to measure 5-8 year old early childhood children ability of making sense of idioms. This study is qualified qualitative model. Findings that attained from document analysis are subjected to content analysis. In the research group of this study, twenty children between 5-8 year old from Uşak and 195 fables are took part. 195 fables are examined in the study. In 153 fables in them, 683 idioms are determined. 6 idioms which are 3 most repeated idioms and 3 idioms which have metaphor in it are chosen. Fables that have idioms are read to children and asked questions about the meaning of idioms in the fable. According to result of the study, as age increases, interpretation rises as well. While most of the children express idioms that used in real meaning, they have difficulty in stating figurative meaning. Even if most of the children do not know the meaning of the idiom; they get the topic of the fable in general.

Keywords:

Early Childhood, Idioms, Fabl,

PDF

___

Abkarian, G., Jones, A. ve West, G. (1992). “Young children’s idiom comprehension: Trying to get the picture.” Journal of Speech & Hearing Research, 35: 580-587.
Ackerman, Brian P. (1982) “On comprehending idioms: Do children getthe picture?”Journal of Experimental Child Psychology 33,3 s. 439-454.
Aksan, D. (1993). Türkçe’nin Gücü, Ankara, Bilgi Yayıncılık.
Aksan, D. (2000). Türkçenin sözvarlığı Ankara: Engin Yayıncılık.
Alemdar, Y. ve Aytaş, G. (2005). Çocuk edebiyatı, Ankara, Akçağ.
Ayan. S. ve Baş, B. (2015). Çizgi filmler ile ilkokul öğrencilerinin söz varlığı üzerine bir araştırma. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3(4), 84-99.
Bağcı, H. (2010). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Atasözleri Ve Deyimleri Algılama Düzeyi. Türklük Bilimi Araştırmaları, 27(27), 91-110.
Baş, B. (2012). Türk masallarının söz varlığı üzerine bir değerlendirme. Milli Folklor, 24(94).
Bayat, N. ve Çetinkaya, G. (2014). Tanınırlık ve Saydamlık Derecesi Bakımından Deyimlerin Anlaşılabilirliği. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2014(17).
Berk, L. E. ( 2013). Çocuk gelişimi. Çev. Prof. Dr. Ali DÖNMEZ, Ankara : İmge Kitabevi.
Bilkan, A. F. (2001). Masal estetiği. İstanbul: Timaş Yayınları
Boratav, P.N. (1973). 100 soruda Türk halk edebiyatı, İstanbul : Gerçek Yayınevi
Boratav, P.N. (2014). Az gittik, uz gittik. Ankara: İmge Kitabevi.
Canan, İ. (1987). Eğitim, ruhi gelişme ve oyun, çocuk edebiyatı yıllığı, İstanbul, Gökyüzü Yayınları.Cruse, D. (1986). Lexical semantics. Cambridege: Cambridge UniversityPress.
Chanda, I. (2012). Metaphor Translation as a Tool of Intercultural Understanding. CLCWeb: Comparative Literature and Culture, 14(4), 2.
Crutchley, A. (2007). Comprehension of idiom aticverb + particle constructions in 6- to 11-year old children. First Language, 27(3), 203-226.
Çakır, İ. (2011). "How Do Learners Perceive Idioms In Eflclasses? Ekev Academic Review, 15(47), 371-381
Çelgin, G. (1990). Eski Yunan edebiyatı, İstanbul: Remzi Kitabevi
Çocuk, H. E. (2012). Öğretmen adaylarının deyimleri anlamsal açıdan tahmin edebilirlikleri: Mersin Üniversitesi örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2).
Düzenli, F. (2011). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Türkçe Deyimleri Bilme, Anlama ve Yorumlama Düzeyleri Üzerine Bir Araştırma (Afyonkarahisar İl Merkezi Örneği) Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ekiz, D. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri, ankara, Anı Yayıncılık.
Erdal, K. ve Gökmen, A. (2010). Çocuklara Verdiği Dersler Açısından La Fontaine’nin Fablları La Fontaıne Fables In Terms Of Its Gıvıng Moral Lessons To Chıldren. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi &TheJournal of International SocialResearch Volume 3 / 10
Erden, M. ve Akman, Y.(1998). Eğitim psikolojisi gelişim-öğrenme-öğretme ,Ankara, Arkadaş Yayınevi.
Fırat, H. (2012). La Fontaine'in Fabllarında Güçlü-Zayıf İlişkisi. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 1 (32), 115-132.
Göker, O. (2001). Uygulamalı Türkçe bilgileri I, Ankara: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları
Gözaydın, N. (2010). İlköğretimde Soyut ve Somut Kavramların Öğretilmesi. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi, Sayı 702, 1147-1152.
Güleryüz, H.(2002) .Yaratıcı çocuk edebiyatı, Pegema Yayınları, Ankara
İşeri, K. (2010). Üniversite Öğrencilerinin Deyimleri Tahmin Etme Durumları.23. Ulusal Dilbilim Kurultayı, Bildiri Metni, Kıbrıs, Doğu Akdeniz Üniversitesi.
Kandır, A. Ve Diğ. (2012) Dil etkinlikleri, 1. Baskı Efil Yayınevi, Ankara.
Kanık, O. V. (2009), LaFontaine’in masalları, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları,10. Baskı
Kara, A. (2015). Earlyacquisition of figurativecompetence: Comprehension of idiomaticexpressions in Turkishbetween seven andelevenyears of age. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Korkmaz, Z. (1992). Gramer terimleri sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
Kurtulmuş, F. (2000). La Fontaine masalları, 1. Baskı İstanbul, Assos Yayınları.
Lüle Mert, E.. (2010). Türkçenin sözvarlığı açısından Eflatun Cem Güney'in derleyip yazdığı masallar. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 27(2).
Mertol, H., Özcan, D., Yurteri, E., ve Pamukçu, C. (2015). Üstün Zekâlı Öğrencilerin Deyim Algılarının Belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(2).
Mürsel, C. (2009). Deyim ve atasözlerinin öğretiminde karikatürün etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara: Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Nippold, M. A. (1988). Figurative language. M. A. Nippold (Editör), Later language
development: Ages nine through nineteen (179-210). Austin: TX: Pro.Ed.
Nippold, M. A. & Taylor, C. L. (1995). Idiomun Understanding in youth: Further examination of familiarity and transparency. Journal of Speech and Hearing Research, 38(2), 426- 433.
Nippold, M. A. & Taylor, C. L. (2002). Judgments of idiomfamiliarityandtransparency: A comparison of childrenandadolescents. Journal of SpeechandHearingResearch, 45(2), 384-391.
Oğuzkan, F. (2013). Çocuk Edebiyatı 10. Baskı Anı yayıncılık, Ankara.
Oran, G. ve Temizyürek, F. (2016). " La FontanieOrman Mahkemesinde" Adlı Eserin Çocuk Edebiyatı Açısından Uygunluğunun İncelenmesi. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Dergisi: Kuram ve Uygulama, 1(2), 28-45.
Owens, R.E. (2005). Language development: an introduction (6th ed.). New York: NY: Pearson.
Özdemir, E. (1997). Açıklamalı-örnekli deyimler sözlüğü. İstanbul: Remzi Kitabevi.
Özkan, B. ve Gündoğdu, A. E. (2011). Toplumsal Cinsiyet Bağlamında Türkçede Atasözleri ve Deyimler. Electronic TurkishStudies, 6(3).
Palmer, F.R. (2001). Semantik: Yeni bir anlambilim projesi. Çev., Ramazan Ertürk. Ankara: Kitabiyat.
Pektaş, D. Ve Kangal, B. S. (2015). Okul Öncesi Dönem Resimli Çocuk Kitaplarındaki Dil Sanatlarının İncelenmesi. Uluslararası Katılımlı III. Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Kongresi “Erken Müdahale” Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Püsküllüoğlu, A. (1995). Türkçe deyimler sözlüğü. Ankara: Arkadaş Yayınları
Rousseau, J.J. (2015).Emile “Bir çocuk büyüyor” Yay. Haz. Ülkü Akagündüz. Selis Yayınları/ İstanbul
Qualls, C.D. ve Harris, J.L. (1999). “Effects of familiarity on idiom comprehension: African American and European American fifth graders.” Language, Speech, and Hearing Services in Schools, 30: 141-151.
Savaş, M. ( 2010). 6 yaş öğrencilerinin sahip oldukları kelime servetinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şahin, S., Beştaş, M. (2012). Çizgi filmlerde atasözleri ve deyimlerin kullanımı. Sever, S. (Haz.).3. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu:05-07 Ekim-Ankara (s.499- 505). Ankara:Ankara Üniversitesi Yayınları.
Türkan, F.T. (2010). Keloğlan Masalları’nın bilişsel açıdan incelenmesi (6-12 yaş). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Ungan, S. (2015). Fabl Türünün Çocuk Edebiyatındaki Yeri Ve Günümüzde Bu Türden Yararlanma Olanakları. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(14).
Uysal, H. (2015). Çocuk dilinde deyimlerin anlamlandırılması ve öntürlük etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Varışoğlu, B., Şeref, İ., Yılmaz, İ., ve Gedik, M. (2014). Deyim Ve Atasözlerinin Öğretilmesinde Görsel Bir Araç Olarak Karikatürlerin Başarıya Etkisi. Karadeniz Araştırmaları, (41), 226-242.
Yeşil, H. (2000). Çocuk kitaplarındaki atasözü ve deyimlerin önemi. S. Sever (Ed.). I. Ulusal
Çocuk Kitapları Sempozyumu (s. 244–252). Ankara, Ankara Üniversitesi Basımevi.
Yıldırım, M.,& Yavuz, N. (2005). Fabl metinlerinde yönlendirme. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30(2), 41-50.
İnternet Kaynakları:
http://tdk.gov.tr/ adresinden 03. 01. 2017 tarihinde erişim sağlanmıştır.
http://tdk.gov.tr/ adresinden 10.01.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır.
http://tdk.gov.tr/ adresinden 17.03.2017 tarihinde erişim sağlanmıştır.
An Experimental Research on Fables: What do the children understand from idioms?