Tuğçe GÜZELYURT

7121

Okul Öncesi Dönemde Cinsel Eğitim ve İstismar: Çocuk Kitaplarına Yönelik Bir İnceleme

Cinsel eğitim, bilgi edinme, tutum geliştirme, değerler, kişiler arası iletişim ve mahremiyet konularını kapsayan bir eğitimdir. Cinsel istismar ise, çocuğun tam olarak anlayamadığı, gelişimsel yönden hazır olmadığı ve onaylama yetisinin olmadığı, toplumsal norm ve yasalara uygun olmayan cinsel aktivitelere zorlanmasıdır. Cinsel eğitim ve istismardan korunmaya yönelik bilgilerin çocuklara nasıl sunulması gerektiği geçmişten günümüze kadar tartışılan bir konu olmuştur. Okul öncesi dönemde cinsel eğitimin içeriği; çocukların cinsel içerikli soruları, bedenini tanıması ve istismara karşı korunması şeklinde gruplandırılmaktadır. Cinsel eğitim çocuğun algı düzeyine uygun yöntemler ve görsel materyaller ile desteklenmelidir. Bu materyallerden biri de resimli çocuk kitaplarıdır. Çocuklar için anlaşılması zor olan cinsel eğitim ve istismar gibi konular çocuk kitapları aracılığıyla somutlaştırılarak sunulmaktadır. Resimli çocuk kitapları bu yönüyle ailelerin cinsel eğitim vermesinde en önemli yardımcılardan biridir. Bu nedenle çocuk kitaplarının yanlış öğrenmelere neden olmaması için, doğru ve çocukların gelişim özelliklerine uygun içeriğe sahip olması gerekmektedir. Bu görüşler doğrultusunda okul öncesi döneme yönelik cinsel eğitim ve istismar içerikli resimli çocuk kitaplarının alanyazına uygunluğunu incelemek amacıyla nitel araştırma yöntemlerinden betimsel modele başvurulmuştur. Araştırmanın çalışma grubunu amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme yöntemi ile belirlenmiş 33 resimli çocuk kitabı oluşturmaktadır. Araştırmada tüm evrene ulaşılmaya çalışılmıştır. Resimli çocuk kitapları nitel araştırma yöntemlerinden doküman inceleme yöntemi ile incelenmiştir. Betimsel analiz ve içerik analizi tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma bulguları, frekans ve yüzde olarak ifade edilip alanyazına uygunluğu belirlenmiştir. Araştırmanın sonucunda, çalışma grubuna alınan resimli çocuk kitaplarının çoğunluğunun çeviri olduğu ve bu nedenle kültürel farklılıklar içerdiği sonucuna ulaşılmıştır. Bunlara ek olarak cinsel eğitim ve istismardan korunma içerikli kitapların Türkiye’de 2008 yılı ve sonrasında çevrilmeye başlanmış olması konunun öneminin geç fark edildiğini düşündürmektedir. Konunun önemi fark edilmiş olmasına rağmen incelenen kitapların cinsel eğitimi ve istismardan korunmayı kapsamlı ve aşamalı olarak anlatma yönünden yeterli olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Cinsel eğitimi ve istismarı kapsayan resimli çocuk kitaplarının hem nicelik hem de nitelik yönünden yetersiz olduğu düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler:

okul öncesi dönem, çocuk edebiyatı, Resimli Çocuk Kitabı, Cinsel Eğitim, İstismar

Sexual Education and Abuse in Pre-School Period: An Examination of Children's Books

Sexual education is an instruction that includes the delivery of information, attitude development, values, interpersonal communication and privacy issues. Sexual abuse is an illegal violation of social norms in which a child is forced into sexual activities that the child does not fully comprehend, is not ready for in developmental terms and does not have the capacity to approve. How the information about sexual education and protection from abuse should be presented to children has been a controversial topic from the past to the present. In the pre-school period the content of sexual education is classified as questions presented by children with a sexual content, learning about their bodies and protection from abuse. Sexual education should be supported by methods and visual materials appropriate to the level of perception of the child. One of these materials is illustrated children's books. Topics such as sexual education and abuse that are difficult for children to understand are presented in concrete form through children's books. From this aspect children's books are one of the most important aids for parents in delivering sexual education. Therefore, children's books need to have a correct content that is appropriate to their developmental characteristics so that they do not lead to wrong learning. With a view on this aspect, a descriptive model has been used as a qualitative research method to examine the appropriateness of the literature of children's books containing sexual education and abuse related to pre-school education. The study group of the study is comprised of 33 illustrated children’s books which have been determined with the criterion sampling from among purposeful sampling methods. The study attempted to cover the whole universe. A document review was carried out during the collection of the data. The obtained data were analyzed by descriptive analysis technique and content analysis technique. The study findings were expressed in terms of frequency and percentage and the appropriateness of the literature was determined. As a result of the study, it was concluded that the majority of the illustrated children's books covered in the study group were translations, and thus contained cultural differences. Furthermore, the fact that the translation of books regarding sexual education and protection from abuse started in 2008 and afterwards in Turkey suggests that the importance of the issue has been considered only lately. Despite the fact that the subject matter has been recognized, it has been concluded that the books examined are not sufficient to describe sexual education and abuse in a comprehensive and gradually. Illustrated children's books, including sexual education and abuse are considered to be inadequate both in terms of quality and quantity.
Keywords:

Pre-School Period, Children's Literature, Illustrated Children's Book, Abuse, Sexual Education,

PDF

___

  • Akbaş, T. (2002). Çocuklara yönelik cinsel tacizler ve koruyucu eğitim. Çukurova Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 19(2), 1–8.
  • Acer, D., & Artan, İ. (2000). Üç ve dört yaş grubu çocukların annelerine yöneltmiş oldukları cinsellikle ilgili sorular ve annelerin verdikleri cevapların incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 191- 204.
  • Alkan Ersoy, Ö. (2015). Cinsel gelişim ile ilgili temel kavramlar ve okul öncesi dönemde cinsel eğitim. İsmihan Artan (Ed.), Cinsel gelişim ve eğitim içinde (s. 16-17). Ankara: Hedef.
  • Balter, A. S., Van Rhijn, T., & Davies, A. (2016). The development of sexuality in childhood in early learning settings: An exploration of Ontario Early Childhood Educators’ perceptions. Canadian Journal of Human Sexuality, 25(1), 30-40.
  • Bulut, A. (2007). Çocuklukta cinsel eğitim. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 2(2), 53-57.
  • Bulut, S. (2016). Çocuk cinsel istismarı hakkında bir derleme. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 3(28), 139-156.
  • Bulut Bedük, Ş. (2016). Cinsel eğitimde aileye-öğretmenlere düşen görevler ve sık karşılaşılan sorunlar ile olası cevap önerileri. S. Yağan Güder (Ed.), Erken çocuklukta cinsel eğitim ve toplumsal cinsiyet içinde (s. 29). Ankara: Eğiten Kitap.
  • Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
  • Çalışandemir, F., Bencik, S., & Artan, İ. (2010). Çocukların cinsel eğitimi: geçmişten günümüze bir bakış. Eğitim ve Bilim, 33(150), 20-21.
  • Çokar, M., & Ortaylı, N. (2003). Öğretmen ve öğretmen adayları için cinsel sağlık eğitimi. M. Çokar ve H. Nalbant (Ed.), Üreme Sağlığı içinde (s. 90-152). İstanbul: Uygun Matbaası.
  • Deniz, Ü. (2012). Okul öncesi dönemde cinsel kimlik gelişimi ve cinsel eğitim. Neriman Aral (Ed.), Aile ve çocuk içinde (s. 5-6). Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Deniz, Ü., & Gözütok, A. (2017). Okul öncesi dönem çocuk kitaplarının cinsel gelişim ve cinsel eğitim açısından incelenmesi. Journal of International Social Research, 10(49), 424-431.
  • Dereobalı, N., Karadağ, S. Ç., & Sönmez, S. (2013). Okulöncesi eğitim öğretmenlerinin çocuk istismari ihmali şiddet ve eğitimcilerin rolü konusundaki görüşleri. Ege Eğitim Dergisi, 14(1), 50-66.
  • Dönmez, Y. E., Soylu, N., Özcan, Ö. Ö., Yüksel, T., Demir, A. Ç., Bayhan, P. Ç., & Miniksar, D. Y. (2014). Cinsel istismar mağduru çocuk ve ergen olgularımızın sosyodemografik ve klinik özellikleri. Journal of Turgut Ozal Medical Center, 21(1), 44-48.
  • Eliküçük, A., & Sönmez, S. (2011). 6 yaş çocuklarının cinsel gelişim ve eğitimiyle ilgili ebeveyn görüşlerinin incelenmesi. Sosyal Politika Çalışmaları Dergisi, 7(25), 45-62.
  • Erol, D. (2007). Okul öncesi eğitim kurumlarında görev yapan öğretmenlerin çocuklardaki fiziksel istismar belirtilerine ilişkin farkındalıklar: Eskişehir ili örneği. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
  • Ersoy, Ö. (2014). Cinsel gelişimle ilgili temel kavramlar ve okul öncesi dönemde cinsel eğitim. İ. Artan (Ed.), Cinsel gelişim ve eğitim (s. 10-28). Ankara: Hedef Yayınları.
  • Göçgeldi, E., Tüzün, H., Türker, T., & Şimsek, I. (2007), Okul öncesi dönem çocuğu olan anne ve babaların çocuklara cinsel eğitim konusundaki yaklaşımlarının incelenmesi. Sürekli Tıp Eğitim Dergisi, 16(9), 134-142.
  • Gültekin, G., Ruban, C., Akduman, B., & Korkusuz, İ. (2006). Çocuk ve cinsel istismar. Adli Psikiyatri Dergisi, 3, 9-14.
  • Güzelyurt, T., & Özkan, Ö. (2018). Ailede yaşanan değişimler: çocuk kitaplarına yönelik bir inceleme. Çocuk, Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 1(1), 1-19. Retrieved from http://dergipark.gov.tr/ceded/issue/39023/457282.
  • İşler, S. (2017). Okul Öncesi Dönem Çocuğu Olan Ebeveynlerin Cinsel Gelişime ve Cinsel Eğitime Yönelik Bilgi Düzeylerinin ve Tutumlarının İncelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Eastern Mediterranean University, EMU.
  • Kadıoğlu Polat, D., & Üstün Budak, A. M. (2016). Cinsel eğitimin tanımı-önemi-Türkiye’de ve Dünya’da cinsel eğitim uygulamaları. S. Yağan Güder (Ed.), Erken çocuklukta cinsel eğitim ve toplumsal cinsiyet içinde (s. 1-16). Ankara: Eğiten Kitap.
  • Kairys, S. W., Alexander, R. C., Block, R. W., Everett, V. D., Hymel, K. P., Johnson, C. F., & Bays, J. A. (1999). Guidelines for the evaluation of sexual abuse of children: Subject Review. Pediatrics, 103(1), 186-191.
  • Kardeş, S., & Karaman, N. G. (2018). Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Çocuğun Cinsel Eğitimine İlişkin Görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1554-1570.
  • Katz, C., & Hamama, L. (2013). Draw me everything that happened to you. exploring children's drawings of sexual abuse. Children & Youth Services Review, 35(5), 877-882.
  • Kır, E. (2013). Çocuklara Yönelik Cinsel Taciz ve İstismara Karşı Önleyici Eğitim Çalışmaları. İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, 71(1), 785-800.
  • King, W. R., & He, J. (2005). Understanding the role and methods of meta-analysis in IS research. Communications of the Association for Information Systems, 16, 665-686.
  • Konur, H. (2006). Dört –altı yaşları arasında çocuğu olan anne-babalara verilen “Cinsel Eğitim Programı” nın cinsel gelişim ve cinsel eğitim konusundaki bilgilerine etkisinin incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Larsson, I., & Svedin, C. G. (2001). Sexual behaviour in Swedish preschool children, as observed by their parents. Acta Paediatrica, 90(4), 436-444.
  • Mert, O., Albayrak, F., & Serin N. (2013). Çeviri çocuk kitaplarının kültür aktarımı açısından incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 1(3), 58-73
  • San Bayhan, P., & Artan, İ. (2005). Çocuk gelişimi ve eğitimi. İstanbul: Morpa Kültür Yayınları.
  • Sargın, N., & Tor, H. (2004). Türk ve batı kültürlerinde 3-6 yaş çocukları için yazılmış masallarda işlenen cinsel öğeler üzerine bir araştırma. Selçuk Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16, 317-323.
  • Sevim, J. (2017). Anne bu ne? (9. Baskı). İstanbul: Remzi Kitabevi.
  • SIECUS (Sexuality Information and Education Council of the United States). (2004). Guidelines for Comprehensive Sexuality Education:.USA: FultonPress.
  • Tuğrul, B., & Artan, İ. (2001). Çocukların cinsel eğitimi ile ilgili anne görüşlerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20(20), 141-149.
  • Tuzcuoğlu, N., & Tuzcuoğlu, S. (2004). Çocuğun cinsel eğitimi-Anne ben nasıl doğdum?. İstanbul: Morpa Yayınları.
  • Ulukol, B. (2014). Çocuk istismarına ve ihmaline yaklaşım. O. Derman (Ed.), Cinsel istismar içinde (s. 49-56). Ankara: Akademisyen Tıp Kitapevi.
  • Ünüvardır, H. (2012). 3-6 yaş çocuğunun cinsel eğitimi hakkında veli ve öğretmenlerin bilinçlilik ve tutumlarının incelenmesi. (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi).
  • Yakındoğu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, KKTC.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2006). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin yayıncılık. 140-143.
  • World Association for Sexual Health. Declaration of Sexual Rights. (2004). Erişim tarihi: 14. Mart 2018, http://www.worldsexology.org/resources/declaration-of-sexual-rights/ s. 2-3.
Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi (ÇEDAR)-Cover
  • ISSN: 2636-767X
  • Başlangıç: 2017
  • Yayıncı: Esma DUMANLI KADIZADE
Arşiv
Sayıdaki Diğer Makaleler

Miyase Sertbarut'un Çocuk Kitaplarında Fantastik Kurgu

Abdurrahim TUNÇ, Erhan AKIN

Zeynep Cemali'nin Romanlarındaki Atasözü ve Deyimlerin İncelenmesi

Sevgen ÖZBAŞI

Ignacz Kunos’un Derleyip Yayımladığı Masallarda Yer Alan Grotesk Ögeler

Erhan ŞEN

Anaokulu Öğrencilerinin Masal ve Çizgi Film Tercihlerinin İncelenmesi

Nesrin DUMAN, Tuğba DENİZ, İbrahim Ziyad KUŞEN

Okul Öncesi Dönemde Cinsel Eğitim ve İstismar: Çocuk Kitaplarına Yönelik Bir İnceleme

Tuğçe GÜZELYURT