Mustafa Ruhi Şirin’in Çocukları Uçuran Masallar Dizisinde Mekân Algısı

İnsanoğlunun yaşam biçimlerinin, kültürel birikimlerinin, yaşam algısının aktarıldığı geleneksel bir anlatı olarak masallar; olağanüstülükleri ve düşsel ögeleriyle geçmişten günümüze kültürel değerlerin aktarıcısıdır. Halk edebiyatının temel türlerinden biri olan masallar, eğlendirici ve ilgi uyandırıcı özellikleriyle çocuk edebiyatı alanı için faydalanılması gereken önemli bir türdür. Çocuksu duyarlılığı en iyi yansıtan tür olarak masallar, çocuk okurun hayal dünyasını zenginleştirirken içerdiği sembolik unsurlarla düş dünyasından gerçek dünyaya sürekli olarak göndermeler yapmaktadır. Masal aracılığıyla çocuk okur, gerçeğin hayal dünyasına indirgenmiş halini deneyimleme imkânı bulmaktadır. Bu bağlamda gerçekle ilişkilendirme eğilimi, çocuk edebiyatı alanı için masal türünü değerli kılmaktadır. Düşsel ögeler taşıması bakımından belirsizliğin hâkim olduğu masal mekânları ise, işlevsel olarak iletilerin aktarılmasını sağlayan bir araç konumundadır. Çalışma kapsamında Mustafa Ruhi Şirin’in Çocukları Uçuran Masallar Dizisi (Guguklu Saatin Kumrusu, Martıcık ile Tilki, Aslan Kuş, Kuş Ağacı) doküman incelemesi yöntemiyle çözümlenerek çeşitli sonuçlara ulaşılmıştır. Çalışmanın amacı, masal bütünü içersinde yer verilen mekânsal unsurların işlevsel yönünü irdelemektir. Masallardaki mekânsal ilişkilerin çocuk okurun mekânsal algı gelişimine ne derecede katkıda bulunduğu ve mekânsal ilişkiler ile verilmek istenen iletilerin niteliği çocuk edebiyatı çerçevesinde değerlendirilmiştir. 

___

  • Acıpayamlı, O. (1978). Halkbilim terimleri sözlüğü, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.Boratav, P.N. (1992). 100 Soruda Türk halk edebiyatı (6. Baskı). İstanbul: Gerçek Yayınevi.Dilidüzgün, S. (2018). Çağdaş çocuk yazını: Yazın eğitimine atılan ilk adım. Morpa Kültür Yayınları.Karatay, H. (2007). Dil edinimi ve değer öğretimi sürecinde masalın önemi ve işlevi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi 5(3), 463-475.Özdemir, E. (1992). Yazınsal Türler. İstanbul: Bilgi Yayınları.Sönmez, H. (2012). Rıfat Ilgaz’ın “Çocuklarım” şiirinde zaman-mekân unsurları ve çocuk ilişkisi üzerinde bir inceleme.Şirin, M.R. (2007). Masal Atlası (2. Baskı). Ankara: Kök Yayıncılık.Türk Ansiklopedisi, (1964). Ankara: Milli Eğitim Basımevi, cilt:12, 317.Yavuz, M. H. (1997). Masallar: eğitimsel işlevleri ve dil öğretimine katkıları. Ürün Yayınları.YILMAZ, G. (2010). Çocukta mekân algısının gelişiminde masalın etkisi/önemi (Doctoral dissertation, DEÜ Fen Bilimleri Enstitüsü).Şirin, M. R. (2015). Guguklu Saatin Kumrusu. İstanbul: Nar Yayınları.Şirin, M. R. (2015). Martcık ile Tilki. İstanbul: Nar Yayınları.Şirin, M. R. (2015). Aslan Kuş. İstanbul: Nar Yayınları.Şirin, M. R. (2015). Kuş Ağacı. İstanbul: Nar Yayınları.