Hayat Ağacı ve Kutsal Ağaçlar: Türk ve Çin Mitolojisi Üzerine Bir Karşılaştırma

Bu tebliğin konusu Türk Mitolojisi ve Çin Mitolojisinde ortak mitolojik değerlerden biri olan Hayat Ağacı ve kutsal ağaçlardır. Dünyanın ilk anlarından itibaren ağaçlar, insanlarda çok önemli bir yere sahip olmuştur. Her iki toplum da Hayat Ağacının dünyanın merkezinde olduğunu düşünmüşlerdir. O yüzden Hayat Ağacına, dünyanın merkezi anlamı yüklenmiştir. Ağaçların mevsime göre değişmesi, meyveler vermesi, yeraltında köklerinin; yeryüzünde de dallarının olması insanları her açıdan düşündürmüştür. Kimi toplumlar ağaçtan geldiklerini düşünerek onu yaratıcı olarak görmüş, kimi toplumlar ise yeraltı ve yeryüzüne ulaşması nedeniyle onun tanrıya ulaşmada bir aracı olduğunu düşünmüştür. Tarih boyunca insanlar birçok ağaç türüne kutsal anlamlar yükleyerek o ağaçları kutsal ağaç olarak kabullenmişlerdir. Bu bildiride ağaçların insanlardaki önemine değinilecek. Türk ve Çin Mitolojilerindeki Hayat Ağacı ve kutsal ağaçlar ele alınarak özellikleri anlatılacak. Ağaçların kutsal sayılma nedenlerinin üzerinde durularak efsanelerinden ve ağaçlara yüklenen anlamlardan bahsedilecek. İki toplumun da ağaca yaklaşımı ele alınarak ağaçların hangi durumlarda ön plana çıktığı örneklendirilecektir.

Anahtar Kelimeler:

Hayat Ağacı, Dünya Ağacı, Yaşam Ağacı, Kutsal Ağaçlar, Ağaç Kültü, Ağaç

Tree of Life and Sacred Trees: A Comparison of Turkish and Chinese Mythology

The subject of this paper is the Tree of Life and the sacred trees, one of the common mythological values in Turkish Mythology and Chinese Mythology. From the first moments of the world, trees are very important place to humans. Both communities thought that the Tree of Life was at the center of the world. For thıs reason, the tree of life has been elevated to mean the center of the world. Trees change according to season, giving fruits, roots of underground; The fact that there are branches on earth has made people think in every aspect. Some societies thought they came from the tree of life and saw it as the creator while some societies thought the tree of life was an instrument to reach God because it reached the ground and the earth. Throughout history, people have accepted different species of trees as holy trees by loading sacred meanings to these trees. In this paper the importance of trees to people are being mentioned. Particularly, Turkish and Chinese mythologies of the Tree of Life and holy trees are discussed. The reason while trees are considered to be sacred and their legendary meanings are also discussed. The approach of the two communities to the tree will be discussed and the situations in which the trees come to the forefront will be exemplified.

Keywords:

Tree of Life, World Tree, Sacred Trees, Tree Cult, Tree,

PDF

___

Baijiahao Baidu. (2019, Nisan 25). https://baijiahao.baidu.com/s?id=1621436357370890577&wfr=spider&for=pc&isFailFlag=1&_refluxos=a2. adresinden alındıBaike Baidu. (2019, Mayıs 30). https://baike.baidu.com/item/%E8%8F%A9%E6%8F%90%E6%A0%91/284802#reference-[2]-14091-wrap. adresinden alındıBaike Baidu. (2019, Mayıs 30). https://baike.baidu.com/item/%E4%B8%8D%E6%AD%BB%E6%A0%91. adresinden alındıBaş, S. (1974). Elazığ Folkloru. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Bitirme Tezi.Bell, O. (1982). Urartularda Hayat Ağacı İnancı. Anadolu Araştırmaları.Dirlik, Ü. Ş. (1997). Fethiye'de Halk İnançları. Denizli: Genç Reklam.Erbek, G. (1986). Dokuma, İşleme ve Örgülerdeki Koç Boynuzu Örgesi. Antika Dergisi, 10.Ergun, P. (2004). Türk Kültüründe Ağaç Kültü. Ankara: Atatürk Kültür Merkezi Başkanlığı Yayınları.Günay, U. (1975). Elazığ Masalları. Ankara: Akçağ Yayınları.Hasluck, F. (1973). Christianity and Islam under The Sultans. New York.Kandarakova, Y. (1994). Legendı Severnogo Altaya. Gorno-Altaysk.Kanyukov, V. (1971). Ot Folklora k Pismennosti. Çeboksarı.Kaptan, Ş. T. (1993). Gönül Sultanları Denizli’de (Türbeler – Yatırlar). Denizli: Basım Ajans.Karakurt, D. (tarih yok). Türk Söylence Sözlüğü.Katanov, N. F. (1891). Poyedzka K. Karagasov v 1890 Godu. St. Petersburg: Zapisky İmperatorskogo Russkogo Geografiçeskogo Obşçestva Po Otdeleniyu Etnografii.Kayhan, Y. K. (1980). Afyon Folklorundan Örnekler. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Bitirme Tezi.Kayhan, Y. K. (1980). Afyon Folklorundan Örnekler. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Bitirme Tezi.Masenova, G. (1997). Kazaklar Arasındaki Kültler. Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi, 172-180.Masenova, G. (1997). Kazaklar Arasındaki Kültler. Konya: Selçuk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Bitirme Tezi.Miyahlova, V. (1891). Obryad i Obıçai Çuvaş. Petersburg: Zapiskiy İmparatorskogo Ruskogo Geografiçeskogo Objestva Po Otdoleniyu Etnografii.Ögel, B. (1995). Türk Mitolojisi II. İstanbul: Türk Tarih Kurumu Yayınları.Özen, K. (1996). Sivas Divriği Yöresinde Eski Türk İnançlarına Bağlı Adak Yerleri. Sivas: Kişisel Yayın.Öztürk, Ö. (2016). Dünya Mitolojisi. Ankara: Nika Yayınları.Sarı, Z. (1994). Hatay'da Efsane ve Menkıbeleri. Antakya: Hatay Gazetesi Ofset Tesisleri.Tarih Haber. (2019, Mayıs 15). http://www.tarihhaber.net/uzak-dogunun-bilgelik-agaci-banyan/. adresinden alındıTurkish Cri. (2019, Mayıs 30). http://turkish.cri.cn/794/2011/04/28/1s132827.htm. adresinden alındıTurkish Cri. (2019, Mayıs 30). http://turkish.cri.cn/chinaabc/chapter16/chapter160107.htm. adresinden alındıVerbitskli, V. İ. (1893). Altayskie Inorodtsı. Moskova.Yıldırım, H. (2000). Ayıı Üöreğe (Tanrı Öğretisi) Metni Esasında Saha Türkçesinde İsim. Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimkler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 416.