Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Kavram Haritası Destekli Çevre Eğitimi Hakkındaki Görüşleri

Bu çalışmanın amacı, kavram haritaları destekli çevre bilimi dersini alan fen bilgisi öğretmen adaylarının görüşlerini belirlemektir. Kavram haritaları, kavramları doğru ve anlamlı bir şekilde birbirine bağlayan öğretim materyalleridir. Kavram haritaları yalnızca öğrencilerin fen kavramlarını anlamlı bir şekilde öğrenmesinde değil, aynı zamanda öğretmenlerin öğrencilere kavramları öğretmesinde de yardımcı olmaktadır. Araştırma 2018-2019 eğitim-öğretim yılı bahar döneminde bir devlet üniversitesinin fen bilgisi öğretmenliği 3. sınıfta öğrenim gören 5 öğretmen adayı ile yapılmıştır. Çalışma nitel araştırmanın bir deseni olan olgu bilim yöntemi ile yürütülmüştür. Örneklem seçiminde amaçlı örneklem yöntemlerinden olan ölçüt örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu çalışma kapsamında çevre bilimi konularından olan yenilenebilir enerji kaynakları kavram haritaları ile desteklenerek anlatıldıktan sonra öğretmen adaylarının görüşleri alınmıştır. Veriler yarı yapılandırılmış mülakatlar yoluyla elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler incelendiğinde, kavram haritası destekli çevre bilimi hakkında öğretmen adayları olumlu düşüncelerinin olduğunu ifade etmişler, ileride meslek hayatlarında kavram haritalarını kullanacaklarını belirtmişlerdir. Ayrıca derse yönelik motivasyonlarının artmasıyla birlikte bilişsel ve duygusal becerilerinde, özellikle psikomotor becerilerinde gelişmeler olduğunu bildirmişlerdir.

Anahtar Kelimeler:

çevre eğitimi, kavram haritaları, fen bilgisi öğretmen adayları

Views of Science Teacher Candidates About Concept Map Supported Environmental Education

The aim of this study is to determine the views of science teacher candidates who took the environmental science course supported by concept maps. Concept maps are teaching materials that connect concepts accurately and meaningfully. Concept maps not only help students learn science concepts in a meaningful way, but also help teachers teach students concepts. The research was conducted with 5 science teacher candidates studying in the 3rd grade of science teaching at a state university in the spring semester of 2018-2019 academic year. The study was carried out with the phenomenology method, which is a pattern of qualitative research. The criterion sampling method, which is one of the purposeful sampling methods, was used in the selection of the sample. Within the scope of this study, after explaining the renewable energy resources, which are one of the environmental science subjects, supported by concept maps, the opinions of the teacher candidates were taken. Data were obtained through semi-structured interviews. When the data obtained from the research were examined, teacher candidates stated that they had positive thoughts about environmental science supported by concept maps, and they stated that they would use concept maps in their professional life in the future. In addition, they reported that with the increase in their motivation for the lesson, there were improvements in their cognitive and emotional skills, especially their psychomotor skills.

Keywords:

Environmental education, concept map, science teacher candidates,

PDF

___

Reference 1 Aydoğan, Y., & Özdemir, B. (2020). Ortaokul öğrencilerinin konuşma becerilerinin geliştirilmesinde kavram haritalarının etkisi. Academy Journal of Educational Sciences, 4, 11-21. doi: 10.31805/acjes.672364.
Refernce 2 Aydoğdu, M., & Kesercioğlu, T. (2005). İlköğretimde fen ve teknoloji öğretimi. Ankara, Türkiye: Anı Yayıncılık.
Reference 3 Aykanat, F., Doğru, M., & Kalender, S. (2005). Bilgisayar destekli kavram haritaları yöntemiyle fen öğretiminin öğrenci başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13, 391-400.
Reference 4 Akkayüz, E. (2003). İlköğretim 4 ve 6. sınıf öğrencilerinin kavram haritası hazırlama düzeyleri. (Yüksek Lisans Tezi), Çukurova Üniversitesi, Adana.
Reference 5 Baker, C., Wuest, J., & Stern, P.N. (1992). Method slurring: the grounded theory/phenomenology example. Journal of Advanced Nursing, 17, 1355-1360. doi: 10.1111/j.1365-2648.1992.tb01859.x
Reference 6 Belet, Ş.D., & Yaşar, Ş. (2007). Öğrenme stratejilerinin okuduğunu anlama ve yazma becerileri ile Türkçe dersine ilişkin tutumlara etkisi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 3, 6986. http.//eku.comu.edu.tr/index/3/1/sdbelet syasar.pdf.
Reference 7 Bulut, Ö.L., Oluk, N.T., & Ekmekçi, G. (2021). Kimya öğretmen adaylarının çözeltiler ve çözünme konularındaki kavram yanılgılarının kavram haritaları ile belirlenmesi. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 41, 1359-1407.
Reference 8 Candan, A., Türkmen, L., & Çardak, O. (2006). Kavram haritalamanın ilköğretim öğrencilerinin hareket ve kuvvet kavramını anlamalarına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 3, 66-75.
Reference 9 Cavanagh, S. (1997). Content Analysis: Concepts, Methods and Applications. Nurse Researcher, 4, 5-16. doi: 10.7748/nr.4.3.5.s2.
Reference 10 Cho, H., Kahle, J. B., & Norland, F. H. (1985). Investigation of high school biology textbooks as sources of misconceptions and difficulties in genetics and some suggestions for teaching genetics. Science Education, 69, 707–719.doi:10.1002/SCE.3730690512.
Refrence 11 Creswell, J. W., & Plano Clark, V. L. (2011). Designing and conducting mixed methods research (2. Baskı). London: Sage Publications Ltd.
Refernce 12 Çelik, M.E., ve Yıldırım, G. (2022). Sosyal bilgiler 5.,6 ve 7. Sınıf ders kitaplarının kavram haritaları açısından incelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10, 208-221. doi: 10.46778/goputeb.969291.
Reference 13 Çolak, R. (2010). Kavram haritalarının sosyal bilgiler eğitimi çerçevesinde tarihsel kavramların öğretiminde kullanılması: kavram haritası ile yapılan öğretim ile tutum, başarı ve kalıcılık arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Reference 14 Çoruhlu, T. Ş., Nas, S. E., & Çepni, S. (2009). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin alternatif ölçme-değerlendirme tekniklerini kullanmada karşılaştıkları problemler: Trabzon örneği. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 122-141. http://efdergi.yyu.edu.tr.
Reference 15 Demirci ,T., & Memiş, E.K. (2021). Examining the Views of Preservice Science Teachers on Creating Concept Maps. Science Education International, 32, 264-272.doi: 10.33828/sei.v32.i3.10.
Reference 16 Gezer, K., & Köse, S. (1999). Fen bilgisi öğretim ve eğitiminin durumu ve bu süreçte laboratuvarın yeri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6, 160–164.
Reference 17 Girgin, Y. (2012). İlköğretim 8. Sınıf türkçe ders kitaplarındaki metinlerde kavram haritası kullanımının öğrencilerin okuduğunu anlama becerileri üzerine etkisi. (Yayımlanmamış doktora tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
Reference 18 Gündüz, M. 2015. Assessment of teachers opinions about the usage of concept maps. Turkish Studies, 10, 513-528. doi:10.7827/TurkishStudies.7597.
Reference 19 Güneş, H.M., Çelikler, D., & Güneş. T. (2005). Sinir sisteminin daha iyi anlaşılması için kavram haritası tekniğinin kullanılması. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Dergisi, 20, 70-76. https//hdl.handle.net/20.500.12712/7224.
Reference 20 Gürdal, A. (1998). İlköğretimde hareket konusu. Yaşadıkça Eğitim Dergisi, 57, 23-28.
Reference 21 Haugwitz, M., Nesbit, J.C., & Sandmann, A. (2010). Cognitive ability and the instructional efficacy of collaborative concept mapping. Learning and Individual Differences, 20, 536–543. doi:10.1016/j.lindif.2010.04.004.
Reference 22 Hay, D.B., & Kinchin, I. M. (2006). Using concept maps to reveal conceptual typologies. Education and Training, 48, 127-142. doi: 10.1108/00400910610651764.
Reference 23 Heinze-Fry, J., & Novak, D. (1990). Concept mapping brings long-term movement toward meaningful learning. Science Education, 74, 461–472. doi: 10.1002/SCE.3730740406.
Reference 24 Hill, L.H. (2008). Concept mapping to encourage meaningful student learning. Adult Learning, 16, 7-13.
Reference 25 Holsti, O.R. (1969). Content Analysis for the Social Sciences and Humanities. Reading, MA: Addison-Wesley.
Reference 26 Hough, S., O’Rode, N., Terman, N., & Weissglass, J. (2007). Using concept maps to assess change in teachers’ understandings of algebra: A respectful approach. Journal of Mathematics Teacher Education, 10, 23-41. doi: 10.1007/s10857-007-9025-0.
Reference 27 İnel, D., Everekli, E., Deniş, H., & Balım A.G. (2011). Fen öğretmen adaylarının kavram haritalarına ilişkin görüşleri. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 4, 239-266.
Reference 28 İngeç, K. (2008). Kavram haritalarının değerlendirme aracı olarak fizik eğitiminde kullanılması Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 195-206.
Reference 29 Jasper, M. A. (1994). Issues in phenomenology for researchers of nursing. Journal of Advanced Nursing, 19, 309- 314.doi: 10.1111/j.1365-2648.1994.tb01085.x.
Reference 30 Kabaca, T. (2002). Ortaöğretim matematik eğitiminde kavram haritalanması tekniğinin kullanımı. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Reference 31 Kaldırım, A., & Tavşanlı, Ö. F. (2020). Grafik örgütleyicilerin Türkçe eğitiminde kullanımını konu edinen araştırmaların incelenmesi: Bir tematik analiz. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 839-873.doi:10.19171/uefad.728921.
Reference 32 Kansızoğlu, H.B. (2017). The comparison of vocabulary teaching methods in terms of their effect on vocabulary development: A meta-analytic review. International Online Journal of Educational Sciences, 9, 821-841. doi: 10.15345/iojes.2017.03.017.
Reference 33 Karataş, Z. (2012). Eğitim fakültesi öğrencilerinin empatik becerileri ve benlik saygısı düzeylerinin incelenmesi. Mehmet Akif Ersoy niversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 97 – 114.
Reference 34 Kazancı, M., Atılboz, N.G., Bora, N.D., & Altın, M. (2003). Kavram haritalama yönteminin lise 3. sınıf öğrencilerinin genetik konularını öğrenme başarısı üzerine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 135-141.
Reference 35 Kim, P., & Olaciregui, C. (2008). The effects of a concept map-based information display in an electronic portfolio system on information processing and retention in a fifth-grade science class covering the earth’s atmosphere. British Journal of Educational Technology, 39, 700-714.doi: 10.1111/j. 1467-8535.2007.00763.x.
Reference 36 Kinchin, I. M. (2000). Concept mapping in biology. Journal of Biological Education, 34, 61-68. doi: 10.1080/00219266.2000.9655687.
Reference 37 Kolbe, R. H., & Burnett, M. S. (1991). Content-analysis research: An examination of applications with directives for improving research reliability and objectivity. Journal of Consumer Research, 18, 243–250. doi: 10.1086/209256.
Reference 38 Korkmaz, H. (2004). Fen ve teknoloji eğitiminde alternatif değerlendirme yaklaşımları. Ankara: Yeryüzü yayınevi.
Reference 39 Kurnaz, M.A., & Pektaş, M. (2013). Fen ve teknoloji öğretmenlerinin ölçme-değerlendirmede kavram haritası kullanım durumları. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9, 1-10.
Reference 40 Marshall, C., & Rossman, G. B. (2014). Designing qualitative research. New York, USA: Sage publications.
Reference 41 Marutirao, G. A., & Patankar P. S. (2016). Effect of Concept Maps on Academic Achievement in the Subject Biology among the Higher Secondary Level School Students. Online International Interdisciplinary Research Journal, VI, 79-85.
REference 42 Miller, G. A. (2003). The cognitive revolution: A historical perspective. Trends in Cognitive Sciences, 7, 141–144.doi: 10.1016/S1364-6613(03)00029-9.
Reference 43 Novak, J. D. (1998). Learning, creating, and using knowledge: Concept maps as facilitative tools in schools and corporations. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates, Inc.
REference 44 Novak, J.D., & Gowin, D.B. (1984). Learning How to Learn. Cambridge, England: Cambridge University Press.
REference 45 Özmen, H., & Karamustafaoğlu, O. (2019). Eğitimde Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
Reference 46 Rao, M. P. (2004, December). Effect of concept-mapping in science on science achievement, cognitive skills and attitude of students. International Conference to Review Research on Science, Technology and Mathematics Education (epiSTEME-1), Dona Paula, Goa.
Reference 47 Rice, D. C., Ryan, J. M., & Samson, S. M. (1998). Using concept maps to assess student learning in the science classroom: Must different methods compete?. Journal of Research in Science Teaching, 35, 1103-1127. doi: 10.1002/(SICI)1098-2736(199812).
Reference 48 Rose, P., Beeby, J., & Parker, D. (1995). Academic rigour in the lived experience of researchers using phenomenological methods in nursing. Journal of Advanced Nursing. 21, 1123-1129. doi:10.1046/j.1365-2648.1995.21061123.x.
Reference 49 Sakiyo, J., & Waziri, K. (2015). Concept mapping strategy: An effective tool for improving students’ academic achievement in biology. Journal of Education in Science Environment and Health, 1, 56-62. doi: 10.21891/jeseh.06591.
Reference 50 Sarıgül, Z. (2009). Çoktan seçmeli, yapılandırılmış grid ve kavram haritası tekniklerinin öğrenci başarısını ölçme açısından etkinliğinin incelenmesi ve öğrencilerin bu tekniklerle ilgili görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisanas tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
Reference 51 Sket, B., & Glazar, S. A. (2005). Using concept maps in teaching organic chemical reactions. Acta Chimica Slovenica, 52, 471-477.
Reference 52 Sökmen, N., & Bayram, H. (2000, Eylül). 5., 8. ve 9. sınıf öğrencilerinin saf madde, karışım, homojen ve heterojen karışım kavramlarını anlama seviyeleri ve kavram yanılgıları. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, Ankara.
Reference 53 Şahin, F. (2002). Kavram haritalarını değerlendirma aracı olarak kullanılması ile ilgili bir araştırma. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 17 – 32.
Reference 54 Şaşmaz, Ö.F., Ormancı, Ü., & Evrekli, E. (2011). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının alternatif ölçme-değerlendirme yaklaşımlarına yönelik öz-yeterlik düzeyleri ve görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11, 1675-1698.
Reference 55 Şen, A. İ., & Özgün-Koca, S. A. (2002, Eylül), Kavram haritalarının öğrenci tutumlarını belirlemede kullanılması: Matematik ve Fizik öğretmen adaylarının konu alanı hakkındaki düşünceleri. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Ankara.
Reference 56 Tekin, N., İnci, T., Aslan O. &Yağız, D. (2013). Fen ve teknoloji öğretmen adaylarının kavram haritalarına yönelik tutumları ve kavram haritası hazırlayabilme becerilerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 38, 133-148. doi: 10.15285/EBD.2013385571.
Reference 57 Tuna, F. (2013). The impact of concept maps on students’ academic achievement in geography education and students’ perceptions of implementation. Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 13, 182-197. https://hdl.handle.net/11672/3576.
Reference 58 Utku, N., Karakuyu, Y., Marulcu, İ., & Doğan, M. (2011). İlköğretim fen ve teknoloji dersi fizik ünitelerinde kavram harıtalarının kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 81, 323-332.
Reference 59 Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (Güncellenmiş 12. Baskı). Ankara:Seçkin Yayıncılık.
Reference 60 Zorpuzan, R. (2019). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kavram haritalarının kelime öğretimi üzerine etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi), Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.