Since his existence, man mostly have seeked 'the best', 'the most beautiful', come up with novel ideas established on such notions as utopia, ideal, excellence, target and developed various belief systems although they have always contaminated the good or improved the evil. Muslim thinkers wrote many moral and advisory works so that humanity remain as pure as he was created in the best way and become the perfect human being. Sa‘dî's Gulistan is one of such works from the Persian literature. Written by Sa‘dî, in the name of Sa'd II the sucessor of Ebûbekr bin Sa‘d bin Zengî in Persian in 1258, Gülistân has always been a benefitted work in almost all world literatures as well as the Turkish literature. Comprising an introduction and eight sections, the work is concluded with a conclusion part. Containing short stories concerning nature of rulers, morality of the ons devoted their lives to Islam, superiority of conviction, benefits of silencei love and youth, senesence and discipline is one of the best examples of advisory works. Being used as a textbookdesgned to teach Persian literature at Islamic colleges till the beginning of the 20th century and a moral work, Gulistan tells about many issues as to the ideal person. In this study, all the sections telling what kind of a peorson a ruler and his subjects, the poor, the rich, the young, the old, a neighbour, a companion, an enemy, a father, a mother and a child, namely a human being should be have been analyzed and the value system Islam and eastern societies have built on the ideal of a perfect human being has been suggested for today's world.

nsanoğlu yaratıldığı günden bu yana, her iyiye biraz kötü, her kötüye biraz iyi bulaştırsa bile, ekseriyetle “en iyi”yi ve “en güzel”i aramış, “ütopya, ülkü, mefkûre, mükemmel, ideal” mefhumları üzerinden çeşitli fikirler geliştirmiş, muhtelif inanç sistemleri ortaya koymuştur. İslam mütefekkirleri ise “ahsen - i takvîm” üzere yaratılan insanın dünyada temiz kalması, kemal bulması, yani kâmil olması için yol haritası mahiyetinde ahlaki eserler kaleme almış, nasihatnameler yazmışlardır. Bu eserlerden biri de, İran edebiyatının meşhur müelliflerinden Sa‘dî - i Şirâzî’nin, Gülistân adlı eseridir. Sa‘dî’nin Salgurlu Beyi Ebûbekr bin Sa‘d bin Zengî’nin veliahtı II. Sa’d adına 656/1258’de Farsça olarak kaleme aldığı Gülistân, başta Türk edebiyatı olmak üzere, dünya edebiyatlarında da ziyadesiyle ilgi gören ve istifade edilen bir eser olmuştur. Dîbâce, sekiz bâb ve hâtime bölümleri ile tertip edilen Gülistân, “Padişahların Tabiatı, Dervişlerin Ahlakı, Kanaatin Üstünlüğü, Susmanın Faydaları, Aşk ve G ençlik, Hastalık ve İhtiyarlık, Terbiyenin Tesiri, Sohbet Adabı” konularına dair ahlaki hikâyelerden ve nasihatlerden oluşmaktadır. 20. yüzyılın başlarına kadar İslâm ülkelerinin medreselerinde Fars dili ve edebiyatı öğretimi için bir ders ve ahlak kitabı olarak kullanılan eser, eskilerin deyimiyle “kâmil”, yenilerin deyimiyle “ideal” insana dair pek çok hususu konu edinmiştir. Bu çalışmada, Gülistân’ın hikâyeleri ve hikmetleri üzerinden yöneticinin, yönetilenlerin, fakirin, zenginin, gencin, ihtiyarın, dos tun, düşmanın, annenin, babanın, evladın, hâsılı “ideal bir insan”ın nasıl olması gerektiğini öğütleyen ifadeler incelenmiş, İslamiyet’in ve doğu toplumlarının “kâmil insan” hedefi üzerine kurdukları değerler sistemi, günümüz dünyasının istifadesine sunulm uştur