OSMANLI'NIN TARIMSAL MİRASI VE ERKEN CUMHURİYET DÖNEMİNDE KIRSAL KESİMİN KALKINMASINA YÖNELİK ÇALIŞMALAR (BURSA ÖRNEĞİNDE)

Araştırmamızın konusu olan tarım genel anlamda ülkelerin kalkınması ve özellikle açlık dönemleri yaşanmaması için tarih içinde hep birincil önem taşımıştır. Sağlıklı bir tarımsal yapı, sağlıklı bir kent ve sağlıklı bir sanayi yapısını ortaya koymaktadır. Tarım sektörünü ele alırken diğer sektörlerle ilişkisi ve etkileşimi açısından bütünsel bir yaklaşımla konu ele alınmalı ve değerlendirmeler rasyonel bir anlayışa dayandırılmalıdır. Tarım sektörü ve sorunları sınırlı ve dar bir çerçevede tek başına değerlendirildiğinde; ekonomik olmayan, verimliliğe ve rasyonaliteye dayanmayan bir anlayış, kalkınmanın önünde engel oluşturmaktadır. Erken Cumhuriyet döneminde nüfusun % 80'ini oluşturan kırsal kesimin kalkınması için bir taraftan ferde ilkokul eğitimi veya okuma yazma bilgisi sağlanırken ayrıca ferdin toplumsal statüsünün yükselmesine dikkat edilmiştir. Genelinde Türkiye ve özelinde Bursa köylüsüne hizmet veren devlet kuruluşları oluşturulduğu gibi tarımsal hayatı ilgilendiren bir takım hukuki düzenlemeler de yapıldı.

Studies Concerning Agricultural Heritage of Ottomans and the Development of the Rural Section in the Early Republic Period (The Case of Bursa)

Agriculture, the subject of our research, in general, had always been of primary importance in history for the development of the countries and in particular for the avoidance of periods of famine. A sturdy agricultural structure reveals a sturdy city and sturdy industrial structure. While discussing about the agricultural sector, its relation and interaction with other sectors should be addressed with a holistic approach and assessments should be based on a rational understanding. When the agricultural sector and problems thereof are assessed singly in a limited and narrow frame, an uneconomic perspective not based on effectiveness and rationality poses a challenge before the development. Agricultural production being done on closed (isolated) lands in the last years of the Ottomans leaded the country, more than 80% of the population of which inhabited in rural areas, become incapable to nourish its own urban areas and even the adjacent agricultural areas. As a matter of fact, cereal products such as wheat etc. needs of İstanbul were incessantly met from foreign countries. Anatolia, at the beginning of the war of independence, was an agricultural country with people engaged in the agricultural sector however with hardly any active role in the entire economy. For the development of the rural section which constituted around 80% of the population in the Early Republic period, while on one hand individuals were provided with primary school education or literacy information, on the other hand attention was paid to improve the social status of the individual as well. Public institutions were formed to serve villagers generally in Turkey and specifically in Bursa. Within this context, one of the initial actions of the Early Republic Government was to promulgate an act concerning the administration of villages in Turkey.

___

1927 Bursa Vilayeti Salnamesi.
Accounts&Papers, Report by Mr. Sandison, British Consul at Broussa, on the Trade of Consulate.
Arı, Kemal (2008). "Tarihsel Süreçte Mübadele ve Bursa". Bursa'nın Zenginliği Göçmenler, Ed: Zeynep Dörtok Abacı, Bursa: Osmangazi Belediyesi Yayınları.
Atatürk'ün Söylev ve Demeçleri II, 1906-1938 Açıklamalı Dizin İle (2006). Atatürk Araştırma Merkezi.
Boratav, Korkut (2008). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2007. Ankara: İmge Kitabevi.
Bursa Coğrafyası (2009). Haz: M. Fatih Birgül ve Levent Ali Çanaklı, Yeşil Şehir Kitaplığı, Bursa İl Özel İdaresi Yayınları.
Çetin, Türkan (1999). "Modern Türkiye Yaratma Projesinin Orijinal Bir Boyutu: Örnek Köyler". 75 Yılda Köylerden Şehirlere, Ed: Oya Baydar, İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
DİE (1927). Türkiye Milli Geliri. Yayım No: 374 ve 420, Ankara.
DİE (1929). 28 Teşrinievvel 1927 Umumi Nüfus Tahriri, Fasikül III, Usuller, Kanun ve Talimatnameler, Neticelerin Tahlili. Ankara.
DİE (1937). 20 İlkteşrin 1935 Genel Nüfus Sayımı, Bursa Vilayeti, Kat'i ve Mufassal Neticeler.
DİE (1939). Tarım İstatistikleri 1934-37. Ankara.
Dostoğlu, Neslihan (2015). "Türk Japon Dokuma Fabrikasının Yer Seçimi ve Bursa Şehircilik Tarihi İçideki Anlamı". Türk-Japon Fabrikası Bursa'ya Dokunan Tarih, Yay. Haz: Banu Demirağ, İstanbul: Ege Yayınları.
DPT (2000). Sekizinci Beş yıllık Kalkınma Planı Tarımsal Politikalar ve Yapısal Düzenlemeler Özel İhtisas Komisyonu Raporu. (Rapor No: DPT: 2516), Ankara.
Ergün, Semra Günay ve Kaan Erkan Uğurlu (2006). "1935 Yılından Günümüze Türkiye'de Tütün Ekimi ve Üretiminde Bölgesel Değişimler ile Alternatif Ürün Projesinin Etkileri". http://tucaum.ankara.edu.tr/wpcontent/uploads/sites/280/2015/08/semp4_12.pdf.
Girardelli, Miyuki Aoki (2015). "Türk Japon Fabrikası ve İşletilmesi, Kont Otani'nin Türkiye'deki Etkinlikleri., Türk-Japon Fabrikası Bursa'ya Dokunan Tarih, Yay. Haz: Banu Demirağ, İstanbul: Ege Yayınları.
Kaplanoğlu, Raif (2006). Meşrutiyet'ten Cumhuriyet'e Bursa 1876- 1926, İstanbul: Avrasya Etnografya Yayınları.
Kazgan, Gülten (1966). Tarım Ekonomisi ve İktisadi Gelişme. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları.
---------- (2009). Tanzimat'tan 21. Yüzyıla Türkiye Ekonomisi. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Osmanlı Dönemi Tarım İstatistikleri 1909,1913 ve 1914 (2011). Haz: Tevfik Güran, Tarihi İstatistikler Dizisi, C. 3.
Özdemir, Nuray (2013). "Cumhuriyet Dönemi'nde Türkiye'de Yol Vergisi". http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/18/1779/18795.pdf.
Pamuk, Şevket (2007). Osmanlı'dan Cumhuriyete Küreselleşme İktisat Politikaları ve Büyüme-Seçme Eserler II. İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
Sabır, Hasan (2006). "Atatürk'ün Ekonomi Anlayışı". Sayıştay Dergisi, S. 62, Temmuz-Eylül.
Sadi, Hamid (1932). İktisadi Türkiye. İstanbul: Yüksek İktisat ve Ticaret Mektebi Yayınları.
Şahin, Hüseyin (1938). Türkiye Ekonomisi. Bursa
Şahinkaya, Serdar (2009). Gazi Mustafa Kemal ve Cumhuriyet Ekonomisinin İnşası. Ankara.
Şahinöz, Ahmet (2011). Neolitikten Günümüze Tarım Ekonomi ve Politikaları. Ankara: Turan Kitabevi.
Şerif, Ahmet (1977). Anadolu'da Tanin. İstanbul: Kavram Yayınları.
Tecer, Meral (2006). "Atatürk Döneminde (1923-1938) Ekonomik Örgütlenme". Amme İdaresi Dergisi, C. 39, S. 4.
Tekeli, İlhan ve Selim İlkin (2010). Cumhuriyetin Harcı Köktenci Modernitenin Ekonomik Politikasının Gelişimi, 2. Kitap, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Tezel, Yahya S. (2015). Cumhuriyet Döneminin İktisadi Tarihi (1923- 1950). İstanbul: İş Bankası Yayınları.
Timur, Taner (2008). Türk Devrimi ve Sonrası, Ankara: İmge Kitabevi.
Tokgöz, Erdinç (1999). Türkiye'nin İktisadi Gelişme Tarihi (1914- 1999). Ankara.
Toprak, Zafer (1988). "Türkiye Tarımı ve Yapısal Gelişmeler 1900- 1950". Türkiye'de Tarımsal Yapılar (1923-2000), Der: Şevket Pamuk, Zafer Toprak, Ankara: Yurt Yayınları.
Toprak, Zafer (1995). Milli İktisat-Milli Burjuvazi, Türkiye'de Ekonomi ve Toplum (1908-1950), İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Türk, İsmail (1982). "Atatürk ve Türk Mali Sistemi". Atatürk Dönemi Ekonomi Politikası ve Türkiye'nin Ekonomik Gelişmesi Semineri, Ankara.
Yiğit, Ali Ata (2012). "Türkiye'nin Tarıma Dayalı Sanayi Politikası", Doğuş Üniversitesi Dergisi, C. 13, S. 2.
Yüceer, Saime (2001). Bursa'nın İşgal ve Kurtuluş Süreci (8 Temmuz 1920-11 Eylül 1922). Bursa: Uludağ Üniversitesi Yayınları.