KIBRIS TÜRK MİLLİ MÜCADELESİNDE ERENKÖY DİRENİŞİ: BİR SÖZLÜ TARİH ÇALIŞMASI

1960 yılında kurulan Kıbrıs Cumhuriyeti Rum tarafının anayasayı sürekli ihlal etmesi neticesiyle uzun ömürlü ve sağlıklı bir devlet biçimi olamamıştır. Kıbrıs Türkünü yok etmek için uygulamaya konulan "AKRİTAS Planına" karşı Kıbrıs Türkünün direnişine destek vermek için İstanbul ve Ankara da yükseköğrenimini sürdüren Kıbrıslı öğrenciler örgütlenerek Kıbrıs'a dönmüşlerdir. Kıbrıs milli mücadelesi tarihinde Erenköy direnişi olarak geçen bu tarihsel süreçte Kıbrıs Türkünün en eğitimli üyeleri yurt savunmasında büyük bir başarı örneği vermişlerdir. Bu çalışmada sözlü tarih yöntemi kullanılarak Erenköy direnişine katılmış Kıbrıslı öğrencilerin yaşadıkları yardımıyla Erenköy direnişinin Kıbrıs milli mücadelesindeki yeri ve önemi araştırılmıştır. Sözlü tarih yönteminde geçmişe tanık olmuş veya katılmış olanlardan, bu geçmiş hakkında bilgi, yani olaylar, insanlar, kararlar ve süreçler hakkında yazılı belgelerde ve kayıtlarda bulunmayan veriler toplanmaktadır. Çalışma kapsamında Erenköy Direnişine katılmış kişilerle; direnişe katılmaları direniş süreci ve sonrasında eğitimleri tamamlamak için Türkiye'ye dönüş aşamasında yaşananları ortaya koymaya yönelik derinlemesine görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen sözel kayıtlar analizi edilerek direniş sürecine katılanların belleklerindeki iz düşümleri toplumsal belleğin bir uğrağı olarak incelenmiştir.

Erenköy Resistance in Cyprus Turkish National Struggle: An Oral History Study

The Cyprus Republic, founded in 1960 could not be a proper and healthy way of government due to the continuous violation of the constitution by the Greek Cypriots. Cypriot Turkish students who were studying higher education in İstanbul and Ankara organized to support the resistance of Cypriot Turks against the AKRİTAS plan. This has been called Erenköy resistance in the history of Cyprus national independence of war, the most educated Cyprus Turks made a successful defence of nation. In this study, by using the oral history method, with the help of the Cyprus Turkish students which joined the Erenköy resistance, the importance of Erenköy resistance in the national independence war is investigated. By using the oral history method, the data are collected from the people who witnessed or joined the resistance in the past, which is not recorded in the written documents about incidents, people, decisions and processes. Within the concept of this study, the in-depth interviews were conducted with the people who joined the Erenköy resistance about their process of joining the resistance and returning back to Turkey for their education after the resistance. By analyzing the oral records obtained, the projections in their memories of those who participated in the resistance process were examined as a source of social memory.

___

Albayrak, Mehmet (2005). Bir Erenköy Mücahidinin Anıları. Ankara. Böke, Kaan (2009). "Çoklu Metot Kullanımı" İç: Böke K. (ed) Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntemleri, İstanbul: Alfa Yay.
Camgöz, Erdal (2009). "Erenköy Direnişi ve Ağustos Savaşları" İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT' nin Yeri" Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 17-45.
Denzin, Norman (1978). The Research Act. New York: McGraw-Hill. Emircan, Mehmet Salih (2011) Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nde Tören Bayram ve Anma Günleri. Lefkoşa: Türk Mücahitler Derneği Yayınları.
Gibbons, Harry (2003). Kıbrıs'ta Soykırım. Lefkoşa: Near East Publishing.
Hasgüler, Mehmet (2003). "Soğuk Savaştan Günümüze Kıbrıs Sorunu". İç: Neşecan Balkan Sungur Savran (ed.), Sürekli Kriz Politikaları: Türkiye'de Sınıf, İdeoloji ve Devlet. İstanbul: Metis Yay s. 209-228.
Iggers, Georg (2000). Yirminci Yüzyılda Tarih Yazımı: Bilimsel Nesnellikten Post-Modernizme. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Jick, Todd D. (1979). "Mixing Qualitative and Quantative Methods: Triangulation in Action". Administrative Science Quarterly, S. 24, s. 602-611.
Kırmızı, İlter (2009). "TMT Anıları ve Türkiye'den Gelen İlk Silahlar" İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT' nin Yeri" Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 51-54.
Köktürk, Gökhan (2006). "1980 Sonrası Süreçte Türk Sosyolojisinin Temel Konuları Üzerine Bir Sözlü Tarih Uygulaması". Hacettepe Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları, S. 8, s.155-165.
Arslan Mengüç (2006). Anılarda Erenköy: Bir Direnişin Anılarla Romanı. Ankara: ATO Yayınları.
Metin, Celal (2002). "Sözlü Tarih ve Türkiye'deki Gelişimi", Türk Kültürü, Yıl: XL, S. 469, s. 288-298.
Özkaloğlu, Turgut (2009)."TMT'nin Kuruluşu" İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT' nin Yeri". Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 75-76.
Özter, Lütfi (2004). Ulusal Mücadelede Denktaş. Ankara: Özyurt Matbaacılık.
Sever, Mustafa (2008). "Toplumsal Bellek ve Geleneksel Eylem Bağlamında Bir Sözlü Tarih Metninin Değerlendirilmesi". Milli Folklor, S. 77, s. 61-68.
Şahin, Özlem (2009). "Geçmiş, Tarih ve Sözlü Tarih". Mülkiye C: XXVIII S: 244, s. 111-126.
Tansu, İsmail (2009). "TMT'nin Kuruluşunun Siyasi Boyutları". İç: Kıbrıs Türk Milli Mücadelesi Ve Bu Mücadelede TMT'nin Yeri" Uluslararası Sempozyumu Sunumlar Kitabı Cilt II, Lefkoşa, KKTC, s. 59-62.
Thompson, Paul (1999). Geçmişin Sesi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Thompson, Paul (2007). Sözlü Tarih Kılavuzu. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
TÜSTAV (2002). "Sözlü Tarih Nedir?", http://www.tustav.org/SozluTarih/soz-lutarihhtm. (Erişim Tarihi: 04.05.2015)