ALAN DİLİ SÖZ VARLIĞININ GENEL DİLDEKİ İLİŞKİLERİ ÜZERİNE: SPOR TERİMLERİ ÖRNEĞİ

Terimler dil sistemi içinde alan dili olarak adlandırılan alt birimlerin üyeleridir. Her dilde mevcut olan bilim, teknik ve sanat alanındaki kelimeler terim niteliği kazanarak alan dilinin söz varlığını oluşturur. Bu söz varlığının oluşmasında toplumsal algının ve dilin yetkinliğinin etkisi önemli rol oynamaktadır. Nitekim dil içindeki herhangi bir sözlük birim karşımıza terim olarak çıkabilmektedir. Terimlerin kavram alanı kesin ve açık nitelikte olup anlam alanları sınırlıdır. Zaman içinde alan dilinin söz varlığına ait bazı terim birimlerin genel dilde yaygınlaştığı ve birden fazla anlamı karşıladığı görülebilmektedir. Dildeki birimler arasındaki etkileşimlerin bir sonucu olarak ortaya çıkan bu durum genel dilden alan diline ve zamanla alan dilinden genel dile doğru bir yöneliş göstermektedir. Bu yönelişler esnasında alan dilindeki terim birimler terim olma özelliklerini kaybedebildikleri gibi, farklı bir kavramı karşılayan yeni bir terim olarak da görülebilmektedirler. Terimlerin genel dilde yaygınlaşması Türkçede kendini daha çok kalıp söz/deyim haline gelerek göstermektedir

On The Relatıonshıp of Termınologıcal Language and the Standard Language: Usıng the Example of Sport Terminology

Terms are members of a sub-category of the language system called terminology. The words of natural languages related to different fields such as science, technology and art etc. acquire term characteristics and constitute the vocabulary of the terminology. For the constitution of this special vocabulary, social perception and the language competence play a decisive role. Thereby any lexical item in the language may appear as a term. Concept area of the terms is exact and clear and their meaning area is restricted. It is also possible, that some lexical items of terminology are used in the standard language prevalently by and by and correspond to more than one meaning. This case, which occurs as a result of the interactions between units of the language, shows tendencies from standard language to terminological language, and sometimes it also shows tendencies from terminological language to the standard language (by and by). During these movements, units of terminological area may lose the characteristic of being term, and they can also be used as a new term to imply a different concept. The spreading of the terms in the standard language appears in Turkish rather by becoming clichés and idioamatic expressions

PDF

___

Aksan Doğan (2006), Türkçenin Sözvarlığı, Ankara, Engin Yayınevi, 4. Baskı.
Bussmann, Hadumod (2002), Lexikon der Sprachwissenschaft, Stuttgart.
Karaağaç Günay (2012), Türkçenin Dil Bilgisi, Ankara, Akçağ Yayınevi.
Korkmaz, Zeynep (2001), “Bilim Dili ve Türkçe”, www.tdk.gov.tr, Türk Dil Kurumunda Sunulan Konferans metni, s. 1- Pakalın Mehmet Zeki (1993), Osmanlı Tarih Deyimleri ve Terimleri Sözlüğü, İstanbul, C.II.
Şahin Hatice (2006/1), “Terimlerin Genel Dile Yansımasına Dair Bazı Gözlemler”, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kayseri, S. 20, s.123-129.
Vardar Berke (2005), “Terimbilim ve Yeni Sözcükleme”, Çev: Mustafa Durak, Terimden Anlama, İstanbul, Multilingual Yayınları, s.17-25.
Zülfikar Hamza (1991), Terim Sorunları ve Terim Yapma Yolları, Ankara, TDK Yayınları, s.20.
Alpman Cemal (1969), Cimnastik Terimleri Sözlüğü, Ankara, TDK Yayınları, http://www.tdkterim.gov.tr/?kategori=bakdetay&sozid=CIM Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü, TDK online sözlük veritabanı.
http://tdkterim.gov.tr/atasoz/ Ayaktopu Terimleri Sözlüğü (1974), Ankara, TDK Yayınları.
http://www.tdkterim.gov.tr/?kategori=bakdetay&sozid=AYK Büyük Türkçe Sözlük, TDK online sözlük veritabanı. http://tdkterim.gov.tr/bts/
Erdem Sinan (1968), Uçantop, Alantopu, Masatopu Terimleri Sözlüğü, Ankara, TDK Yayınları.
http://www.tdkterim.gov.tr/?kategori=bakdetay&sozid=UCA Güncel Türkçe Sözlük, TDK online sözlük veritabanı.
http://www.tdk.org.tr/index.php?option=com_gts&view=gts Harmandalı İhsan (1974), Güreş Terimleri Sözlüğü, Ankara, TDK Yayınları.
http://www.tdkterim.gov.tr/?kategori=bakdetay&sozid=GRS Işıtman Nihat (1968), Yumrukoyunu Terimleri Sözlüğü, Ankara, TDK Yayınları.
http://www.tdkterim.gov.tr/?kategori=bakdetay&sozid=YUM