ÇAĞDAŞ SANATTA KÜRESEL BİR FAKTÖR “KÜRATÖR”

20. yüzyılda küresel kapitalist sistemle gelen sosyo-ekonomik faktörlerin, çağdaş sanatın güncel eğilimleri doğrultusunda “sanat ve toplum” ilişkilerine yansıtılma biçimi, “küratörlüğün” ulusal ve uluslararası anlamda yeni bir meslek olarak algılanmasına neden olmuştur. Plastik sanatlarda 1980’li yıllardan itibaren ortaya çıkmaya başlayan küratörlü sergilerin temelinde; çağdaş sanatla ilgili projelerin ilke olarak çok daha büyük mali bütçelerle, “kurumsal” açıdan düzenlenme amacı bulunmaktadır. Çağdaş sanatla ilgili organizasyonların kurumsal desteklerle finanse edilmesi bir yana, bu uygulamaların gerçekleştirilme biçimi, sanat çevrelerinde içerik açısından birçok tartışmaya zemin hazırlamıştır. Makalede; “küratoryal organizasyonların küresel kapitalizmle kurduğu ilişkiler araştırılarak, küratöryal yapımcılığının” asıl kaynağı olan müze ortamından hareket edilip, ilerleyen kısımlarda konunun güncel önemi açısından sanat ortamında var-olan eleştirel yaklaşımlar sunulmaya çalışılacaktır. Ayrıca konuyla ilgili tespit edilen sorunların sosyo-kültürel ve sosyo-politik boyutları üzerinde durularak, küratörlüğün içinde bulunduğu durumla ilgili, objektif bir sonuca varılmaya çalışılacaktır. Anahtar Kelimeler : Çağdaş Sanat, Küreselleşme, Kapitalizm, Sergi Yapımcılığı, Küratör.

A GLOBAL FACTOR IN CONTEMPORARY ART “CURATOR”

The manner of reflection of the socio-economic factors coming along with the global capitalist system on “art and society” relationships in line with the current trends of contemporary art in 20th century resulted in the perception of “curatorship” as a new profession both nationally and internationally. The purpose of organizing contemporary art related projects “institutionally” with higher financial budgets as a principle underlies expositions having curators that have started to emerge as of 1980s in plastic arts. Except for the fact that contemporary art related organizations are sponsored with institutional supports, the way of actualization of these practices has paved the way for quite a few discussions in terms of content in art circles. In this essay, the starting point shall be museum environment which constitutes the fundamental basis of curatorial production by researching the relationships that curatorial organizations establish with the global capitalism. In the onward sections, critical approaches existing in the art environment shall be attempted to be presented from the point of this subject’s current significance. Furthermore, socio-cultural and socio-political dimensions of the problems ascertained regarding the subject shall be emphasized and an objective conclusion shall be attempted to be reached concerning the situation curatorship is in. Keywords: Contemporary art, Globalism, Capitalism, Curatör, Crıtic

___

  • Acar, Barış, ”Küratörün Ölümü”, Evrensel Kültür, sayı 170, Şubat 2006, İstanbul, s. 58-60.
  • Altuğ, Evrim “Bir Küratörün İş Gezisinden Notlar” Milliyet Sanat Dergisi, Haziran 2005, İstanbul, s. 64-65.
  • Antmen, Ahu “Tartışılan Küratörlük mü ? “, Milliyet Sanat Dergisi, İstanbul, Haziran 2005, s. 36-37.
  • Çalıkoğlu, Levent “Yeni Can Sıkıntımız Küratörlük” RH Sanat Dergisi, sayı 6, İstanbul, Mart 2005, s.12-19.
  • Gürel, Nur Haşim, AB'nin Doğusunda Sanat Eleştirisi ve Küratörlük, Edt. Madra, Beral, Om Yayınevi, AICA Türkiye, İstanbul, 2004
  • Lukacs, George, Aesthetik, çev. Cemal Ahmet, Payel Yayınları 49, 2. basım, İstanbul, 1985, s.
  • Morgan, Jessica, Bienal Politikaları, 12. Uluslararası İstanbul Bienali Tanıtım Kitapçığı, İKSV, İstanbul, 2011
  • Mukaddes, Cavit, Bir Bienal 10. Uluslararası İstanbul Bienali, “Kahraman, Ekrem, Küresel Savaş Çağında Uluslararası İstanbul Bienali BOP Projesi Kapsamındaki Küreselleşmeci Küratörler, Kevser Abla ”Gecegezenler” ya da Uyurgezer.. Güncel Sanatçılar Ahalisi…” Çekirdek Sanat Yayınları, 1.basım, sanat dizisi 03, İstanbul, 2007
  • Örer, Bige, 13. İstanbul Bienali Tanıtım Kitapçığı, İKSV, İstanbul, 2013
  • Reed, Vanessa, AB'nin Doğusunda Sanat Eleştirisi ve Küratörlük, Edt. Madra, Beral, Om Yayınevi, AICA Türkiye, İstanbul, 2004
  • Tanyeli, Yavuz, “Karşı gibi; Küratör Fenomenolojisi”, Türkiye’nin Plastik Sanatlar Dergisi, sayı, İstanbul, Mart 2005, s. 12-19.
  • Schubert, Kasten, The Curator’s Egg, One Of Press London 2000, çev. Smith, Rana, yayın no-1, İstanbul Sanat Vakfı Müzesi Vakfı, 2004 İnternet Erişimler:
  • Şenatalar Burhan, “Küreselleşme”, erişim, http//.www.sodev.org.tr /okullar/sdo/dersnotlari /kuresellesme.htm, 26 Ekim 2013, s. 03:00
  • Şenatalar, Burhan, Küreselleşme, erişim, http//.www.sodev.org.tr /okullar/sdo/ders_notlari /kuresellesme.htm, 26 Ekim 2013, s.3:00