Ortaöğretim Öğrencilerinin Göç Türlerine İlişkin Bilişsel Yapılarının İncelenmesi

1. Giriş Göç, ekonomik, toplumsal, siyasi sebeplerle bireylerin veya toplulukların yer değiştirme hareketidir (Tümertekin ve Özgüç, 2015). Literatürde göçün tüm boyutlarıyla daha iyi açıklanabilmesi için pek çok sınıflandırma sistemi yapılmıştır. Bunlar içinde en yaygın olanı “mikro, mezzo (orta) ve makro düzey” teorilerdir (Faist, 2000, s. 13). Mikro düzey göç teorileri, göçü bireyin özgürlük ve özerklik ölçütünü kullanarak “göçte tercih unsurunu” merkeze alır. Makro düzey teoriler, bireyin tercihlerini önemsemeden siyasal, sosyal ve ekonomik koşullar gibi çevresel etmenlere bağlı olarak göçü açıklama eğilimdedir. Çevresel etmenlerle kastedilen faktörler doğal nedenler (iklim, deprem gibi), siyasi nedenler (savaşlar, mübadele), ekonomik nedenler (iş imkânları, geçim sıkıntısı), sosyal nedenler (eğitim, kültür) olabilir. Mezzo (orta) düzey teoriler ise birey yâda çevresel faktörlerden çok, bu faktörler arasındaki ilişkiler üzerine odaklanır. Başka bir ifadeyle mezzo düzey teoriler birey ve çevresel etmenlere arasındaki ilişkinin toplumsal etkisine odaklanır (Faist, 2000, s. 22). Makro ve mikro düzey teorilerde ortak nokta olan hareketlilik “sınır, süreklilik, isteğe bağlı olma” kavramlarıyla doğrudan ilişkilidir. “Sınır geçme” durumuna göre göç “iç göç ve dış göç” olarak ayrılır. Bir sınır geçilmeyen ve ülke içinde gerçekleşen göçe “iç göç” denir. Bir yada birden fazla sınır geçilerek ülke dışına yapılan göçe ise “dış göç” (uluslararası göç) denir. “Sürekliliğine” göre göçler, geçici ve kalıcı göçler olmak üzere ikiye ayrılır. “Geçici göçler”de ekonomik faliyetlere (örneğin, tarım, hayvancılık, inşaat gibi) bağlı olarak yılın belli zaman dilimlerinde yer değiştirme hareketi yaşanırken, “kalıcı göçler” de yaşanılan yere geri dönmemek söz konusudur. Bir diğer taraftan göçler, isteğe bağlı olabileceği gibi zorunlu da olabilir. “İsteğe bağlı” göçler, daha çok ekonomik nedenlere bağlı olarak ve insanların kendi kararıyla gerçekleşir. Bu göçlerde daha iyi şartlarda yaşama arzusu temel içgüdüdür. İsteğe bağlı göçlere, nitelikli bir eğitim almış, mesleğinde fark yaratmış uzmanların gelişmiş bir ülkeye göç etmesi anlamına gelen “beyin göçü” (Bakırtaş ve Kandemir, 2010, s. 963) veya daha fazla ekonomik kazanç sağlama amacıyla gerçekleştirilen “işçi göçleri” (Alberti ve Però, 2018, s. 695) örnek gösterilebilir. “Zorunlu göçler” ise savaş, siyasi baskı, can güvenliği ve doğada meydana gelen afetler gibi zorlayıcı etkenler sonucu meydana gelir (Yılmaz, 2014, s. 1687). Örneğin, 1989’da Bulgar hükümetin uyguladığı baskı nedeniyle Bulgaristan’dan Türkiye’ye yapılan göçte siyasi nedenler (Atasoy, 2010, s. 5; Çetin, 2008, s. 241) 17 Ağustos 1999’da yaşanan, merkez üssü Gölcük olan Marmara depremi sonrasında Anadolu’ya yapılan göçler de doğal nedenlerin etkili olduğu bir zorunluluk vardır.Türkiye, bulunduğu coğrafi konum itibariyle ulusal ve uluslararası boyutta geçmişten günümüze sıklıkla göçün yaşandığı ülkelerden biridir. Bu durum Türk eğitim sisteminde konunun öğrencilere kazandırması için öğretim programlarında (coğrafya ve tarih, edebiyat dersleri) yer almasına neden olmuştur (Sezer ve Şanlı, 2017). Ayrıca son yıllarda komşu ülkelerde yaşanan iç çatışmalara bağlı olarak milyonlarca insanın Türkiye’ye gelmesi, öğrencilerin konuya ilişkin farkındalıklarını da arttırmıştır. Alanyazında araştırmacılar göç konusunun öğrenciler tarafından nasıl algılandığı ve bilindiğine ilişkin çeşitli çalışmalar yapmışlardır. Örneğin, Çetin, vd. (2015) ve Türk ve Atasoy (2020) 8. sınıf öğrencilerin ve Canbaba (2018) lise öğrencilerinin göçe ilişkin algıları metaforlar yoluyla ortaya koymuştur. Irmak, vd., (2018) Iraklı Türkmen öğrencilerin göç kavramına yönelik düşüncelerini anket yoluyla tespit etmiştir. Bu araştırmalarının ortak sonucunda ise konunun önemine dikkat çekilerek farklı örneklem gruplarında alternatif ölçme araçları kullanılarak öğrencilerin bilişsel yapılarının ortaya konulması önerilmiştir. Bu bağlamda araştırmada veri toplama aracı olarak KİT’in tercih edilmiş ve bu ölçme aracının bilişsel yapı ve kavram ağlarını saptamadaki avantajları dikkate alınmıştır (Bahar, vd. 1999). Yapılan araştırmada göç türlerine ilişkin ortaöğretim öğrencilerin bilişsel yapıları ve kavram yanılgılarının ortaya konulmasını amaçlanmış ve aşağıda yer alan sorulara cevap aranmıştır: ● Ortaöğretim öğrencilerin göç türlerine ilişkin bilişsel yapıları nasıldır? ● Ortaöğretim öğrencilerin göç türlerine ilişkin kavram yanılgıları nelerdir? 2. Yöntem

Examining Secondary Education Students’ Cognitive Structures Related to Migration Types

The research aimed to explore secondary education students’ cognitive structures related to migrationtypes. It used a survey research design and sampled 275 students studying at a public secondary educationinstitution. The data were collected using a word association test (wat) consisting of 7 key concepts. As aresult of the research, 7663 response words were produced for the 7 key concepts and 1925 relatedsentences were formulated. The research found that students’ cognitive structures related to migrationtypes are insufficient. The highest number of response words was matched with the key concept brain drain,while the lowest number was matched with transit migration. Among students’ sentences related to the keyconcepts, 392 contained scientific knowledge, 873 contained superficial knowledge, and 456 containedmisconceptions. Sentences containing scientific knowledge were mainly linked to the key concept braindrain. Sentences without scientific knowledge were mainly associated with the key concept transitmigration.

PDF

___

Adıgüzel, Y. (2016). Göç sosyolojisi [Sociology of Migration] Ankara: Nobel Publication.
Aladağ, C. & Kaya, B. (2017). Determining the views of high school students about natural disasters, Journal of International Scientific Publications, 15, 228- 235.
Alberti G. & Però, D. (2018). Migrating industrial relations: Migrant workers’ initiative within and outside trade unions, British Journal of Industrial Relations, 56(4), 693-715.
Atasoy, E. (2010). Geographical-geopolitical location of Bulgaria and its reflections. Uludağ University Faculty of Arts and Sciences Journal of Social Sciences, 18(18), 1-35.
Aydemir, A. & Çetin, T. (2020). Using the word association test in the examination of the cognitive structures of 7th grade, students regarding human geography concepts Çetin, T., Kılcan, B., İnel, Y. & Çepni, O (Ed.), in New Horizons in Social Studies Education, (pp. 359-378). Lithuania: SRA Academic Publishing.
Bahar, M., Johnstone, A. H. & Sutcliffe, R.G. (1999). Investigation of students’ cognitive structure in elementary genetics through word association tests, Journal of Biological Education, 33, 134-141.
Bakırtaş, T. & Kandemir, O. (2010). Developing countries and brain drain: Example of Turkey, Kastamonu Education Journal, 18(3), 961-974.
Birinci, S. (2017). Migration effectiveness, population turnover and population churn in Turkey (2014-2015), Turkish Geographical Review, 69, 1-88. https://doi.org/ 10.17211/tcd.332014
Buldur, A. D., Aladağ, C., Kaya, B. & Duran, Y. (2020). Using the word association test in geography courses as a diagnostic tool: Example of plants. International Journal of Geography and Geography Education (IGGE), 42, 1-24.
Canbaba, Z. (2018). An investigation through metaphors method of the perceptions of secondary school students about population and migration concepts, (Unpublished master’s thesis). Marmara University, Institute of Education Sciences, İstanbul.
Castles, S. & Miller, M. J. (1998). The age of migration. London: McMillan.
Çetin, T. (2008) The socio-economic outcomes of the last Turkish migration (1989) from Bulgaria to Turkey, Turkish Studies, 3(7), 241-270.
Çetin, T., Kılcan, B., Güneş, C. & Çepni, O. (2015). Examining secondary school students’ perceptions of the concept of migration: A Qualitative study. International Journal of Education, 7(3), 97-120.
Çetin, T. & Yel, Ü. (2019). The perceptions of Iraqi Turkmen children at secondary school regarding the concept of migration, 8th International Symposium on Social Studies Education, 7-9 November 2019, Ankara.
Ercan, F., Tasdere, A. & Ercan, N. (2010). Observation of cognitive structure and conceptual changes through word associations tests, Journal of Turkish Science Education, 7(2), 138- 154.
Faist, T. (2000). The volume and dynamics of international migration and transnational social spaces. Oxford: Clarendon Press.
Güllüpınar, F. (2012). The economy-politics of migration and a review of the theories of international migration Yalova Journal of Social Sciences 4, 53- 85.
Güneş, C. & Çetin, T. (2020). Examining secondary school students' perceptions of the concept of brain drain, Third Sector Social Economic Review, 55(2), 928-955.
Irmak, C., Bilginer, R. & Çetin, T. (2018). The thoughts on the concept of migration of Iraqi Turkmen students, Journal of Anatolian Cultural Research, 2(3), 87-101.
İnel, Y. & Ünal, A. İ. (2018). Middle school students’ cognitive structures of the state, and the government concepts, Journal of Anatolian Cultural Research (JANCR) 2(2), 1-13.
Karasar, N. (2014). Bilimsel araştırma yöntemi [Scientific research method] Ankara: Nobel Publication.
Koçak, S. (2015). Reflection of labor migration from Turkey to the abroad to the Turkish cinema: Sample of visual analysis through Germany, (Unpublished master’s thesis)., Hacettepe University, Institute of Educational Sciences, Ankara
Orhan, F. (2017). A geographical study for seasonal mobile agricultural labour and living problems in Erzincan, Turkish Geographical Review, 69, 59-68.
Özyılmaz, A., Bayraktar, Y. & Toprak, M. (2019). An empirical study on the relationship between remittances and economic growth: The Turkish Experience in the period of 1974-2018, Third Sector Social Economic Review, 54(4), 2038-2052.
Pazarcık-Figan, S. (2010). The phenomenon of brain drain and a study on the Turkish social scientists who work in universities of USA. (Unpublished master’s thesis). Onsekiz Mart University, Institute of Social Sciences, Çanakkale.
Pohjola, M. (2002). The new economy: Facts, impacts and policies, Information Economic and Policy, 14, 133-144.
Sever, R. & Özmen, F. (2019). Secondary school students' perception about migration concept in mind maps, III. International Battalgazi Scientific Studies Congress Book, (pp. 804- 819). ISPEC Publishing, Malatya,
Sezer, A. & Şanlı C. (2017). The phenomenon of migration in curriculum and textbooks of geography lesson, Marmara Geographical Review 36, 16-25.
Şahin, S. (2017). Examples of teaching methods and techniques used to teach about immigration, IVth International Eurasian Educational Research Congress Proceedings, 11-14 May. Anı Publication, Ankara.
Tapur, T., Kaya, B. & Aladağ, C. (2018). Determining the views of geography teacher candidates about the concept of landslide, Journal of International Scientific Publications, 16, 160-167.
Tekin, F. (2011). Compulsory migration as a cultural trauma. Selcuk University Journal of Faculty of Letters, 25, 91-100.
Tepealtı, F. (2019). Migrant movements via Turkey (transit) towards European Union and Turkey’s tackling irregular immigration, Eastern Geographical Review, 24(41), 125-140.
Tuzcu, A. & Bademli, K. (2014). Psychosocial aspects of migration, Current Approaches in Psychiatry 1 (6), 56-66.
Türk, H. & Atasoy, E. (2020). Migration phenomenon in the mind of middle school 8. grade students: A metaphor analysis, Mehmet Akif Ersoy University Journal of Education Faculty, 55, 26-44.
Tümertekin, E. & Özgüç, N. (2015). Beşeri coğrafya insan kültür mekân. [ Human geography human culture space] İstanbul: Çantay Publication.
Yakar, M. (2013). Analysis of the relationship between net inter-provincial migration and socioeconomic development in Turkey by using geographically weighted regression analysis, Aegean Geographical Journal, 22(1), 27-44.
Yalçın G. E. & Kara, F. Ö. (2016). Rural migration and effects on agricultural production, Journal of the Faculty of Agriculture, 20(2), 154-158.
Yılmaz, A. (2014). International migration: Its types, causes and effects, Electronic Turkish Studies, 9(2), 1685-1704.