Enerjinin Doğulu Oyunculuk Pratiklerinde Yeri ve Eugenio Barba’nın Antropolojik Tiyatro Çalışmalarına Yansıması

Bu makale çalışması, No, Kahtakali ve Jingju’dan yola çıkarak Doğulu geleneksel tiyatro uygulamalarında oyuncunun enerji kullanımını araştırmak, kültür ile bağlantılarının izini sürmek ve Doğulu formları yoğun olarak inceleyen/çalışmalarına dâhil eden Batılı uygulamacılardan Eugenio Barba’nın antropolojik tiyatro çalışmalarında nasıl algılandığını ve dönüştüğünü tespit etmek amacıyla kaleme alınmıştır. 20. yüzyılda Batı’da oyunculuk odaklı yaklaşımlarda ön plana çıkan beden ve zihin bütünlüğü doğrudan enerji ve mevcudiyet kavramlarıyla ilişkilendirilmiş, Barba’nın anlatım öncesi düzeyde çalışmalarının da temel konusu haline gelmiştir. Bu çalışmalarda enerji, kültürel bağlantılarından soyutlanarak oyunculuğa ilişkin kültür öncesi evrensel ilkeler olarak ele alınmıştır. Doğulu oyuncu içinse enerjinin, kültürle iç içe bir unsur olarak kavrandığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

: Enerji, No, Kathakali, Jingju, Eugenio Barba.

The Place of Energy in Eastern Acting Practices and Its Reflection on Eugenio Barba’s Anthropological Theater Works

This article was written in order to determine to reveal how the actors use energy in Eastern traditional theater practices of Noh, Kathakali, and Jingju, tracing their connections with culture, and how Western practitioner Eugenio Barba who intensively examines / incorporates Eastern forms into his work, is perceived and transformed in his anthropological theater studies. In the 20th century, the integrity of the body and mind, which came to the forefront in the acting-oriented approaches in the West, was directly associated with the concepts of energy and presence, and became the main subject of Barba's work at the pre-narrative level. In these studies, energy has been taken as a pre-cultural universal principles of acting, abstracting from its cultural connections. For the eastern actor, it is seen that energy is perceived as an element intertwined with culture.

Keywords:

Energie, Noh, Kathakali, Jingju, Eugenio Barba.,

PDF

___

Barba, E. ve Savarese, N. (2017). Oyuncunun gizli sanatı: Tiyatro antropolojisi sözlüğü. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Barba, E.& Zarrilli, P.B. (1988). Eugenio Barba to Phillip Zarrilli: About the visible and the invisible in the theatre and about ISTA in particular. TDR. Vol. 32, No. 3 (Autumn, 1988), 7-16.
Berberich, J. S. (1984). Some observations on movement in Nō. Asian Theatre Journal, Vol. 1, No. 2, 207-216. Coomaraswamy, A. K. (1995). Sanatın tabiatındaki başkalaşım. İnsan Yayınları.
Emmert, R. (1997). Expanding Nō’s horizons: Considerations for a new Nō perspective. J. R. Brandon. (Ed.). Nò and Kyògen in the contemporary world içinde (19-35). University of Hawai'i Press.
Ergün, S. (1999). Çağdaş tiyatronun oyunculuk tasarımında doğaçlama [Yayımlanmamış doktora tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
Fang, T. (2012). Yin Yang: A new perspective on culture. Management and Organization Review, Vol. 8, No. 1. 25–50. doi: 10.1111/j.1740-8784.2011.00221.x
Fischer-Lichte, E. (2014). Interweaving performance cultures – Rethinking ‘intercultural theatre’. E. Fischer-Lichte, T. Jost, S. I. Jain (Ed.). The politics of interweaving performance culture içinde (17-42). Routledge.
Fischer-Lichte, E. (2016). Performatif estetik. Ayrıntı Yayınları.
Halaçoğlu, B. (2019). Çağdaş oyunculuk eğitiminde “mevcudiyet” kavramı ve bir uygulama [Yayımlanmamış doktora tezi]. İstanbul Üniversitesi.
Leder, D. (1990). The Absent Body. The University of Chicago Press.
Narayanan, M. (2016). Body centric knowledge: traditions of performance and pedagogy in Kathakali. Indian Journal of History of Science. Vol. 51, No. 1. 131-142.
Nisbett, R. E. (2018). Düşüncenin coğrafyası-Doğulular ve Batılılar nasıl ve neden birbirinden farklı düşünürler? Varlık Yayınları.
Oida, Y. & Marshall, L. (2013). Görünmez oyuncu. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
Pavis, P. (1999) Sahneleme-Kültürler kavşağında tiyatro. Dost Kitabevi Yayınları.
Prabhath, B. (2011). A Comparative study of the contemporary actors training process in NOH and Kutiyattam [doctoral thesis]. University of Hyderabad. http://hdl.handle.net/10603/104468
Repetto, R. C. & Serra, X. (2016). Melodic transformation processes in the arrangements of Jingju Banshi. Fourth International Conference On Analytical Approaches To World Music. New York. 8-11.
Repetto, R. C. & Serra, X. (2017). A collection of music scores for corpus based jingju singing research. 18th International Society for Music Information Retrieval Conference. Suzhou. 46-52.
Ruru, L. (2010). The soul of beijing opera- theatrical creativity and contunuity in the changing world. Hong Kong University Press.
Ruru, L. (2012). Singing, speaking, dance-acting, and combat; mouth, hands, eyes, body, and steps – from training to performance in beijing opera (jingju). Theatre, Dance and Performance Training, Vol. 3, No. 1, 4-26, DOI: 10.1080/19443927.2011.646293
Serdar, B. (2020). Tiyatro ve performans sanatlarında bilişsel kırılma: yeni beden fenomeni “soma” ve enaktif oyunculuk teorilerine doğru hareket odaklı bir eğitim önerisi olarak somatik yaklaşım [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi.
Thorpe, A. (2015) Observations on the importance of the yao/koshi to the actor in Japanese no and Chinese jingju ‘Beijing opera’. Watson, M., Yamanaka, R. (Ed.), Expressions of The Invisible: a comparative study of noh and other theatrical traditions (19-38). The Nogami Memorial Noh Theatre Research Institute of Hosei University.
Turner, J. (2004). Eugenio Barba. Routledge.
Yung, B. (1993). Listening to Theatre: The Aural Dimension of Beijing Opera by Elizabeth Wichmann. Notes, Second Series, Vol. 50, No. 1, 77-80.
Zarrilli, P. B. (2000). Kathakali dance-drama: Where gods and demons come to play. Routledge.
Zarrilli, P. B. (2004). Toward a phenomenological model of the actor's embodied modes of experience. Theatre Journal, Vol. 56, No. 4, 653-666.
Zarrilli, P. B. (2011). Psychophysical approaches and practices in India: Embodying processes and states of ‘being-doing’. New Theatre Quarterly. Vol. 27. Issue 03 244 271 DOI: 10.1017/S0266464X11000455.