TÜRKİYE TÜRKÇESİNDE KİŞİ ADI OLARAK “GÜL” ve BİRLEŞENLERİ

Kişi adları, adbiliminin inceleme alanlarından birini oluşturmaktadır. Türkçede kişi adlarıyla ilgili birçok çalışma yapılmıştır. Türkçedeki kişi adları farklı açılardan ele alınmıştır. Türkiye Türkçesinde Türkçe kökenli veya Türkçenin etkileşim içinde olduğu doğu ve batı dillerinden geçen sözcükler kişi adı olarak da kullanılmıştır. Türkçeye Farsçadan geçen gül sözcüğü de Türkçede kişi adı olarak kullanılan sözcüklerdendir. Bu çalışmanın konusu, Türkçede kişi adı olarak kullanılan gül ve gül ile oluşturulan kişi adlarıdır. Çalışmada gül ve gül ile ilgili kişi adları ilk olarak yapısal olarak ele alınmıştır. Çalışmanın örneklemini oluşturan 305 addan, 296’sı birleşik addan oluşmuştur. Gül ile ilgili birleşik adların Farsça ve Türkçe söz dizimsel yapılardan oluşabildiği görülmüştür. İkinci olarak gül ile ilgili birleşik yapıdaki kişi adları eşdizimlilik özelliklerine göre değerlendirilmiştir. Eşdizimlilik bakımından gül sözcüğünün farklı kavram alanlarına yönelik sözcüklerle birleşik adlar oluşturduğu tespit edilmiştir. Üçüncü olarak gül ile ilgili kişi adları cinsiyet açısından değerlendirilmiştir. Cinsiyet bakımından ad verme geleneği bağlamında gül ile ilgili kişi adlarının daha çok kadın adı olarak kullanıldığı saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Kişi ad bilimi, gül, birleşik ad, eşdizimlilik, cinsiyet

PDF

___

Alkaya, E. (2001). Tatar Türklerinin Kullandığı Kişi Adları Üzerine Bir Değerlendirme. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, S: 11/1, s. 115-136.
Boz, E. (2004). Türkiye Türklerinde Kişi Adı Olarak Meyve Adları. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, C. V, S. 1, s.29-36.
Devellioğlu, F. (1993). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lûgat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
Ergene, O. (2016). Türk Kişi Adlarında Örneklenen Söz Dizimsel Yapılar. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, S: 5 /2, s.626-650.
Ergönenç Akbaba, D. (2012). Nogay Türklerinde Kişi Adları. Dil Araştırmaları Dergisi S: 10, s.99-122.
Kalkandelen, H. (2008). Türkçemizde Kullanılan Kişi Adları. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt 12, Sayı 2, s.57-76.
Kibar, O. (2005). Türk Kültüründe Ad Verme Kişi Adları Üzerine Bir Tasnif Denemesi. Ankara: Akçağ Yay.
Korkmaz, Z. (2003). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yay.
Rasonyı, J. (1963). Türklükte Kadın Adları, TDAY-Belleten-1963.
Rasonyi, L. (1993). Tarihte Türklük. Ankara: Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayını.
Şahin, İ. (2016). Adbilim. 2. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
TS (2011): Türkçe Sözlük. Ankara: TDK Yay.
Verilerin Alındığı İnternet Kaynağı Kişi Adları Sözlüğü: Türk Dil Kurumu // www.tdk.gov.tr