DARÜLFÜNUNDAN İSTANBUL ÜNİVERSİTESİNE ZORUNLU GÖÇ, MADUNLUK ve BİR ŞİİR

Göçün farklı sebepleri olduğu gibi hakkında pek çok inceleme yapılmış farklı türleri de vardır. Bununla birlikte, insanların bir yerden bir yere gitmemelerine rağmen, üstünde bulundukları zeminin ya da içinde yer aldıkları bağlamın kendi iradelerinden bağımsız olarak birdenbire değişmesinden kaynaklanan bir tür göç vardır ki bu tür bir göç ancak kendine özgü tarihsel durumlarda ortaya çıkar. Bir devletin resmi alfabesinin değişmesi hâlinde bir millet zorunlu bir alfabe göçü yaşar. Yıkılan bir devletin vatandaşları, yeni bir devletin vatandaşı olmakla zorunlu bir devlet göçü yaşar. Bu tür durumlarda insanlar yer değiştirmeksizin göç ederler. 1933 yılında Türkiye’de gerçekleşen Darülfünun Reformu, kurumdan atılan hocalar için alışılmış anlamıyla bir zorunlu göçe, bir sürgüne sebep olmuştur. Bununla birlikte 1933’te Darülfünunda öğrenim gören öğrenciler de birdenbire ve kendi iradeleri dışında Darülfünundan İstanbul Üniversitesine geçiş yapmak zorunda kalmışlardır. Bu makalede bu tasfiyenin gerçekleştiği 1933 yılında Darülfünunda öğrenim görmekte olan bir tıp öğrencisinin kaleme aldığı bir şiir üzerinden söz konusu yer değiştirmeksizin göçün göz ardı edilen madunlar üzerindeki etkileri değerlendirilmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Darülfünun, Tasfiye, Durağan Göç, Madun, Şiir

PDF

___

Arslan, Ali (1995). Darülfünundan Üniversiteye. İstanbul: Kitabevi.
Birinci Türk Tarih Kongresi: Konferanslar, Müzakere Zabıtları. (2010). Ankara: Türk Tarih KurumuYayınları. (Tunçay’ın Reşit Galip’ten yaptığı alıntının orijinal metni.) Etker, Şeref (2016). “Darülfünun’a Mersiye”. Osmanlı Bilimi Araştırmaları 17: 42-55.
Hirsch, Ernst E. (1950). Dünya Üniversiteleri ve Türkiye’de Üniversitelerin Gelişmesi I. Ankara: Ankara Üniversitesi Yayınları.
Köse, Hüseyin ve Özgür İpek (2015). Gözdeki Kıymık: Yeni Türkiye Sinemasında Madun ve Maduniyet İmgeleri. İstanbul: Metis Yayınları.
Lök, Atilla ve Erten Bağış (2001). “1933 Reformu ve Yabancı Öğretim Üyeleri”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık. Ed. Bora, T. ve. Gültekingil, M İstanbul: İletişim Yayınları, 537-44.
Millî Eğitim Bakanlığı (1998). Cumhuriyetin 75. Yılında Yükseköğretim. Ankara: T. C. Millî Eğitim Bakanlığı Yükseköğretim Genel Müdürlüğü.
Öncü, Ayşe (2001). “Üniversite Reformu ve Batılılaşma”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Modernleşme ve Batıcılık. Ed. Bora, Tanıl ve Gültekingil M., İstanbul: İletişim Yayınları, 521-36.
Şevket Süreyya [Aydemir] (1933). “İktisadi Devletçilik”. Kadro 2/17. (Arslan’ın Şevket Süreyya’dan yaptığı alıntının orijinal metni.)
Söğütlü, İlyas (2004). “Darülfünundan Üniversiteye: Cumhuriyet Türkiyesi’nde İlk Üniversite Reformu (1933)”. Liberal Düşünce 34: 121-128.
Tunçay, Mete ve Haldun Özen (1984). “1933 Darülfünun Tasfiyesi veya Bir Tek-Parti Politikacısının Önlenemez Yükselişi ve Düşüşü”. Tarih ve Toplum 10: 6-20.
Uluslararası Göç Örgütü (2009). Göç Terimleri Sözlüğü. Cenevre: Uluslararası Göç Örgütü.
Uslu, Ferhat (2013). “Çağdaş Ceza Adaleti İçinde Mağdur”. Ankara Barosu Dergisi 4, 241-260.
Widmann, Horst (1981). Atatürk Üniversite Reformu. Çev. Aykut Kazancıgil ve Serpil Bozkurt. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Atatürk’ün Yüzüncü Doğum Yılını Kutlama Yayınları.
Yetişkin, Ebru (2010). “Postkolonyal Kavramlar Üzerine Notlar”. Toplumbilim 25 (10): 15-21.