Türkçe sözlükler ülkemizdeki ve yurt dışındaki kütüphanelerde nadir eserler olarak saklanmaktadır. Bunların çoğunluğu çok eski olup tek nüshaları bulunmaktadır. Sözlükler daima Türkologların ve leksikologların dikkatini çekmiştir. Bu makalede, Lazar Zaharoviç Bugadov’un “Türk-Tatar Şivelerinin Karşılaştırmalı Sözlüğü” (Sravnitel’niy Slovar’ Turetsko-Tatarskih Nareçiy) adlı sözlüğünün tasnif metodu, sözlükteki Çağatayca (eski Özbek edebî dili) leksemlerin bileşenleri ve istatistiklerinin analizine yer verilecektir. İstatiksel analiz, Çağatay dilinde temel kelimeleri meydana getiren leksemler ve sözlükte açıklanan Çağatayca varyantların mevcudiyeti açısından gerçekleştirilecektir. Analiz sürecinde Çağatayca leksemler kategorilere ayrılmıştır. Kelime gruplarının istatiksel analizinin sonucu, sözlükte en fazla bulunan kelime gruplarının isimler, sıfatlar ve fiiller olduğunu göstermektedir. Yapılan araştırmanın sonuçları net bir fikir vermesi açısından tablolar ve grafiklerle gösterilmiştir. L. Bugadov’un sözlüğünde, Merkezî Asya halklarının dilleri ve diyalektlerine ait leksemler detaylarıyla açıklanmıştır. Sözlüğe sadece edebî leksemlerin değil, diyalektlere ait söz varlığının de dâhil edilmesi yerli halkla iletişim kurmayı kolaylaştırmıştır. Tartışma kısmında leksemler Nevayi, Babür, Ebulgâzi ve Rabguzi’nin edebî eserleri temelinde semantik ve etimolojik açıdan açıklanmıştır.

Turkish dictionaries are kept as rare relics in the libraries of our country and abroad. Most of them are unique and ancient copies. Dictionaries have always attracted the attention of Turkologists and lexicologists. In this article is given the analysis of "Comparative dictionary of Turkic-Tatar languages" ("Сравнительного словаря турецко-татарских наречий") by Lazar Zaharovich Budagov, its classification method, components and statistics of Chigatoy (old Uzbek literary language) lexemes included in the dictionary. The statistical analysis was carried out from the point of view of lexemes becoming the main word in the Chigatay language, from the point of view of taking place as a Chigatay variant of the word being explained in the dictionary. In the process of analysis studies have been carried out by dividing Chigatay lexemes into categories. The results of the statistical analysis of word groups show that the dictionary includes the most nouns, adjectives, and verb word groups. The results of the conducted research have been presented in tables and diagrams to create a certain idea. In the dictionary of L. Budagov, lexemes related to the languages and dialects of the peoples of Central Asia are explained in detail. The inclusion of not only literary lexemes in the dictionary, but also the lexicon of dialects made it easier to communicate with the local people. In the process of interpretation, lexemes are explained semantically and etymologically based on the examples from the works of Navoi, Babur, Abulghozi, Rabguzi, referring to the literary literature of the same people.