Telhîs’in Muhtevâ tasnifi

Hatîb el-Kazvînî’nin Telhîsu’l-Miftâh adlı kitabı, belâgat mirâsının önemli eserlerinden biri sayılmaktadır. Eser, 8.yy.’da yazıldığından beri günümüze dek değerini kaybetmemiş ve hakkında çeşitli çalışma ve incelemer yapılmıştır. Ancak eserin bölümlerinin tertibi ve içerdiği terimlerin tasnifi hakkında ciddi bir gayrete rastlanmamaktadır. Dolayısıyla bu çalışma, Telhîs’e kaynaklık eden Sekkâkî’nin Miftâhu’l-ʽUlûm adlı eseri ile söz konusu eserin arasında, bölümlerin tertibi ve tasnifi açısından bir karşılaştırma yapılmasını amaçlamaktadır

Anahtar Kelimeler:

Hatîb el-Kazvînî, et-Telhîs, belâgat, meânî, beyân, bedî, tasnif

THE CLASSIFICATION OF TELKHÎS’S CONTENT

al-Khaṭīb al-Qazwīnī’s book named Talkhīṣ al-Miftāḥ has been considered as one of the important works belong to ʿilm al-balagha heritage. Since it has been written in 8th century, has remained important and has been studying in many respects. However a serious effort is not encountered about composition of the chapters and classification of the terms in the work. Thus this essay aims comparison between Talkhīṣ al-Miftāḥ and Abū Yaʿqūb al-Sakkākī’s Miftāḥ alʿUlūm which is the source of Talkhīṣ in respect to composition of chapters and classification of terms

Keywords:

Hatîb el-Kazvînî, et-Telhîs, eloquence, statement, aesthetic, classification,

PDF

___

‛AẔUDİDDÎN EL-ÎCÎ (1991), el-Fevâ’idu’l-İiyâs̱iyye, Tah.: Aşık Hüseyin, Dâru’l- Kitab el-Mısrî - Dâru’l-Kitab el-Lübnanî, 1.bs.
ABBAS, Faḍl Hasan (1997), el-BelâŞa Fünûnühâ ve Efnânühâ – İlmu’l-Meʽânî, Dâru’l-Furkân li’n-Neşr ve’t-Tevzîʽ, Ürdün, 4.bs.
ʽARAFA, Abdulaziz Abdulmuti (1984), Min BelâŞati’n-Nazmi’l-ʽArabî, Alemu’l- Kutub, Beyrut, 2.bs.
BULUT, Ali (2013), Belâgat (Meʽânî, Beyân, Bedîʽ), M.Ü. İlahiyet Fakültesi Vakfı Yay. Nu:284, İstanbul, 1.bs.
ḌAYF, Şevḳî, el-BelāŞa Teṭavvur ve Tarih, 9.bs., Dāru’l-Maʿārif, Mısır.
EBŪ ALİ, Muhammed Barakât Hamdî (1983), eṣ-Ṣûratu'l-BelâŞiyye ʽİnde Behâüddîn es-Sübkî, Dâru'l-Fikr li'n-Neşri ve't-Tevzîʽ, Ammân- Ürdün, 2.bs.
EL-ʽÂKÛB, Îsâ Ali–EŞ-ŞİTÎVÎ (1993), Ali Saʽd, el-Kâfî fî ʽUlûmi’l-BelâŞati’l- Arabiyye – el-Meʽânî, Menşûrât el-Câmia el-Meftûha.
EL-BÂBERTÎ, Ekmeluddin Muhammed b. Muhammed b. Mahmud b. Ahmed (1983), Şerhu’t
Telhîs, Tah. : Muhammed Mustafa Ramazan Sûfiyye, el-Münşeetü’l-ʽÂmme li’n- Neşri ve’t-Tevzîʽ, Tarablus-Libya, 1.bs.
EL-ḪAFÂCÎ EL-HALEBÎ, Ebî Muhammed Abdillah b. Muhammed b. Said b. Sinân (1982), Sırru’l-Fesâha, 1.bs., Dâru’l-Kutubi’l-İlmiyye, Beyrut-Lübnan.
EL-ḪAṬÎBU’L-ḲAZVÎNÎ (1993), el-Îzâḥ fî ʽUlûmi’l-BelâŞa, Şer.: Muhammed Abdülmünʽim Ḫafâcî, el-Mektebetu’l-Ezheriyye li’t-Turâs̱, 3.bs.
EL-ḪAṬÎBU’L-ḲAZVÎNÎ (2003), el-Îzâḥ fî ʽUlûmi’l-BelâŞa, haz.: İbrahim Şemseddîn, Dâru’l-Kutubi’l-ʽİlmiyye – Beyrut, 1.bs.
EL-ḪAṬÎBU’L-ḲAZVÎNÎ (2009), et-Telḫîṣu fî ʽUlûmi’l-BelâŞa, Tah.: Abdülhamid Hindâvî, Dâru’l-Kutubi’l-ʽİlmiyye – Beyrut, 2.bs.
EL-ḲÂLİŞ, Żıyâuddîn (2010), et-Taftâzânî ve Ârâ’uhu’l-BelâŞiyye, Dâru’n- Nevâdir- Suriye, 1.bs.
ES-SEKKÂKÎ, Ebî Yaʽkûb Yûsuf b. Muhammed b. Ali (2000), Miftâḥu’l-ʽUlûm, Tah.: Abdülhamid Hindâvî, Dâru’l-kutubi’l-ʽilmiyye, Beyrut- Lübnan, 1.bs.
EZ-ZEHRÂNÎ, Nâṣır b. Misfir (h.1413), Mesâ’ilu’l-Ḫilâf fî’l-Esâlîbi’l-Ḫaberiyye min ʽilmi’l-Meʽânî fî Îzâḥi’l-Ḫaṭîbi’l-Kazvînî, YLt., Ummu’l-Ḳurâ Üni., Suudi Arabistan.
HATÎB EL-KAZVÎNÎ, Telhîs ve Tercümesi, haz.: Nevzat H. Yanık, Mustafa Kılıçlı, M. Sadi Çögenli, Huzur Yayınevi, İstanbul.
MATLÛB, Ahmed - EL-BAṢÎR, Hasan (1999), el-BelâŞa ve’t-Taṭbîḳ, Irak Yüksek Öğretim Bakanlığı Yayınları, 2.bs.
MATLÛB, Ahmed (1967), el-Ḳazvînî ve Şüruḥu’t-Telḫîṣ, Mektebetü’n-nahḍa Yay., Bağdat.
MATLÛB, Ahmed (1980), Dirasat BelâŞiyye ve Naḳdiyye, Irak Cumhuriyeti- Kültür ve Tanıtma Bakanlığı, Dâru’r-Reşîd li’n-Neşr.
YALAR, Mehmet (1997), el-Hatîbu'l-Kazvînî ve Belâgat İlmindeki Yeri, Dt., UÜ. SBE., Bursa.
YÛSUF, Ekrem ‛Us̱mân (1981), Miftâḥu’l-‛Ulûm, Bağdat Üniversitesi, Dâru’r- Risâle Basımevi, Bağdat.