OKURUN ANLAM ÜRETİMİNDEKİ ROLÜNÜ SORGULAMAK: ALIMLAMA ESTETİĞİ BAĞLAMINDA YEŞİL GECE

Reşat Nuri Güntekin’in Yeşil Gece (1928) adlı eseri, bir “polemik roman” olması nedeniyle yazıldığı dönemden günümüze kadar ilgi çekici bir inceleme metni olarak görülmüştür. Zaman içinde romanla ilgili, okur/eleştirmen ile metin arasında kurulan ve karşılıklı etkileşim ilkesine dayanan dinamik ilişki sonucunda, yer yer birbirine yaklaşan yer yer de birbirinden kutuplaşma derecesine varacak şekilde uzaklaşan muhtelif okuma/yorumlama biçimleri doğmuştur. Bilindiği üzere, yazarların kitapları hakkında verdikleri demeçler, yayıncı kuruluşların yayımladıkları eserlere ilişkin tanıtım yazıları ile okurun düşünsel arka planının besleyicisi/belirleyicisi konumundaki dönemin sosyo-kültürel, tarihsel ve ideolojik zemini, okur alımlamasını etkileyen temel unsurlar arasındadır. Bu çalışmada, alımlama sürecini şekillendiren bu etmenlere Yeşil Gece üzerinden değinilerek örneklem olarak seçilen çeşitli yazılar aracılığıyla romanın kronolojik alımlanma haritası çıkarılacaktır. Bu bağlamda Nahid Sırrı Örik’ten Mehmet Kaplan’a, Fethi Naci’den Cahit Kavcar’a uzanacak şekilde birbirinden farklı dünya görüşlerine sahip eleştirmenlerin romanı alımlama şekilleri ortaya konularak bir nevi “eleştirinin eleştirisi” yapılacaktır. Çalışmanın temel teorik dayanağını ise Hans Robert Jauss, Wolfgang Iser ve Stanley Fish’in öncülük ettiği Alımlama Kuramı oluşturacaktır

Anahtar Kelimeler:

Alımlama Estetiği; Okur-merkezli Eleştiri; Reşat Nuri Güntekin; Yeşil Gece; Roman., Roman, Yeşil Gece

PDF

___

ALVER, Köksal (2006). Edebiyat Sosyolojisi İncelemeleri. Ankara: Hece Yayınları.
BAYDAR, Mustafa (1955). “Reşat Nuri Güntekin Anlatıyor.” Varlık. Sayı 416. İstanbul: Tan Matbaası.
COMPAGNON, Antoine (2004). "Chapter 4: The Reader". Literature, Theory and Common Sense. Translated by Carol Cosman. Princeton ve Oxford: Princeton University Press.
EAGLETON, Terry (2016). Edebiyat Nasıl Okunur? Çev. Elif Ersavcı. İstanbul: İletişim Yayınları. EMİL, Birol (1984). Reşat Nuri Güntekin’in Romanlarında Şahıslar Dünyası. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
GÜNTEKİN, Reşat Nuri (2000). Yeşil Gece. İstanbul: İnkılâp Yayınları.
ISER, Wolfgang (1972). "The Reading Process: Phenomenological Approach". New Literary History 3. No. 2. Winter.
KAPLAN, Mehmet (1957). “Öğretmenler ve Memurlar Romancısı Reşat Nuri.” İstanbul. Sayı 1. İstanbul: Turgut Atasoy Matbaası.
KAVCAR, Cahit (1972). “Bir Öğretmenin Romanı: Yeşil Gece.” Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi. Cilt 5. Sayı 1. http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/40/489/5743.pdf
NACİ, Fethi (1971). “Yeşil Gece.” Yeni Dergi. Yıl 8. Sayı 86. İstanbul: De Yayınevi.
ÖRİK, Nahid Sırrı (1928). “Yeşil Gece Hakkında.” Hayat. Cilt IV. Sayı 102.
TOPRAK, Metin (2003). Hermeneutik ve Edebiyat. İstanbul: Bulut Yayınları.
UĞURLU, Seyit Battal ve DEMİR, Selvi (2013). “Cumhuriyet Dönemi Türk Romanında Tekke ve Zaviyeler.” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Cilt 6. Sayı 24. http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt6/cilt6sayi24_pdf/ugurlu_seyitbattal.p df