OLUŞUM BAĞLAMI PENCERESİNDEN SEFİL SELİMÎ’NİN “KUL YANMASIN” ADLI ŞİİRİ

Halk biliminin en önemli ürünlerinden olan halk şiirini incelemede bağlam merkezli yöntemler de kullanılmaktadır. Bağlammerkezli yöntemle halk şiirine ait bir metni inceleyebilmek için şiirin bağlamıyla ilgili bilgilere sahip olmak gerekir. Bağlam merkezli anlayış, şiiri oluşumunu tamamlamış bir metin olarak görmez.Şiir, her icra ortamında yeniden üretilir. Her icra ortamında da metnin şekil ve muhtevasında çeşitli değişiklikler oluşur. Bu sebeplesözlü kültür ortamının ürünleri olan şiirlerin üretim ve tüketim bağlamlarıyla ilgili derlemeler yapmak gerekir. Bu çalışmayla ÂşıkSefil Selimî’nin “Kul Yanmasın” adlı şiiri, bağlam merkezli yöntemle incelenecektir. İnceleme, şiirin üretim, tüketim bağlamlarıylailgili yapılan derleme ve ulaşılan diğer bilgilerle sınırlı tutulmuştur.Neticede bağlam merkezli yöntemle halk bilimi ürününün incelenmesi örneklendirilmiştir. Böylece ürünün üretim ve tüketim bağlamlarında geçirdiği değişim ve dönüşümler sebepleriyle birliktebelirlenmiştir. Farklı bağlamlarda icra edilen “Kul Yanmasın” adlışiirde anlamı etkileyen değişiklikler olduğu görülmüştür. Örneğin“Rahman” kelimesi “Tanrı” olarak değişmiştir. Bu tür değişimlerinideolojik sebeplerden kaynaklandığı sonucuna ulaşılmıştır

Sefil Selimî’s Poem “Kul Yanmasın” in the Context of Formation

Context based methods are generally used to examine folk poetry which is one of the most important products of folklore. In order to be able to examine a text of folk poetry in contextbased method, it is necessary to have knowledge about the context of the poem. Context-based method does not see poetry as a completed text. Poetry is reproduced in every execution environment. In every execution environment, various changes in the form and content of the text occur. For this reason, it is necessary to make compilations about the production and consumption contexts of poems which are the products of oral culture environment. In this study, Âşık Sefil Selimî’s poem “Kul Yanmasın” will be analysed with context-based method. The review has been limited to compilation and information on the production and consumption contexts of poetry. As a result, the study of the folklore product through the context-based method has been exemplified. Thus, the changes and transformations of the product in the context of production and consumption have been determined by the reasons. In the poem “Kul Yanmasın” which is performed in different contexts, it has been seen that there are changes affecting its meaning, for example the word “Rahman” has been changed into “God”. It has been concluded that such changes are caused by ideological reasons.

PDF

___

ÇETİŞLİ, İsmail (2004), Metin Tahlillerine Giriş 1, Akçağ Yay., Ankara.
ÇOBANOĞLU, Özkul (1999), Halkbilimi Kuramları ve Araştırma Yöntemleri Tarihine Giriş, Akçağ Yay., Ankara.
DOĞAN, Mehmet (2001), Büyük Türkçe Sözlük, Gerçek Hayat Dergisi Yay., İstanbul.
EKİCİ, Metin (2007), Halk Bilgisi Derleme ve İnceleme Yöntemleri, Geleneksel Yay., Ankara.
ELIOT, Thomas S. (1983), Edebiyat Üzerine Düşünceler, Çev. Sevim Kantarcıoğlu, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yay., Ankara. Haber7, (2007). Madımakta Ateşi Kim Nasıl Yaktı?, Web: http://www.haber7.com, (e.t.11. 11. 2018).
KAYA, Doğan (1996), Sefil Selimî-Çoban’ın Can Pınarı, Dilek Mat., Sivas.
KAYA, Doğan (2007), Sivas Halk Şairleri V, Sivas Kültür Müdürlüğü Yay., Sivas.
KAYA, Uğur (2001), Şiirleri ve Türküleriyle Aşık Sefil Selimî, Nasam Yay., Sivas.
KEÇELİ, Şakir (2002), “Aziz Mahmut Hudai Mirasçılarına Zorunlu Bir Yanıt”, Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, S. 23, s. 520-530.
ÖZDEMİR, Ahmet (2003), “Âşık Sefil Selimî İrfan Okulu, Şarkışla ve Çevresi” Kültür Sanat ve Sosyal Dayanışma Derneği Yay., İstanbul.
ÖZEROL, Süleyman (2008), “Kul Yanmasın Sefil Selimî Yansın”, İnce Düşünceler Worldpress, Web: https://incedusunceler.wordpress.com., (e.t. 17. 11. 2018).
PALA, İskender (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Akçağ Yay., Ankara.
PERİNÇEK, Doğu (2018/1), “Belki Bir Yoksula Yorgan Edereler Çul Yanmasın Sefil Selimî Yansın”, Aydınlık Gazetesi, Web: https://www.aydinlik.com.tr, (Erişim tarihi: 13.11. 2018).
PERİNÇEK, Doğu (2018/2), “Sefil Selimî Yanmasın”, Aydınlık Gazetesi, Web: https://www.aydinlik.com.tr, (Erişim tarihi: 13.11. 2018).
TEMBEL, Ahmet (2007), Aşık Hüroğlu, Çınar Ofset, Şarkışla.
KK1: Ahmet Günbulut (Âşık Sefil Selimî), 1933 Şarkışla doğumlu, hayatta değil.
KK2: Cumhur Karabulut (Âşık Hüroğlu), 1938 Şarkışla doğumlu, hayatta değil.
KK3: Eba Müslüm Çat, 1967 Şarkışla doğumlu, okuryazar, öğret-men, Sakarya’da ikamet etmektedir.