İzmir İlindeki Üç Halk Pazarından Alınan Meyve ve Sebze Örneklerindeki Pestisit Kalıntı Miktarının Araştırılması

Bu çalışmada; İzmir ili Buca, Bornova ve Karşıyaka halk pazarlarından rastgele toplanan toplam 42 adet meyve ve sebze [Asma yaprağı (Vitis vinifera), çilek (Fragaria ananassa), domates (Solanum lycopersicum), kiraz (Prunus avium), şeftali (Prunus persica), kabak (Cucurbita pepo), patlıcan (Solanum melongena), hıyar (Cucumis sativus), üzüm (Vitis vinifera), biber (Capsicum annuum), patates (Solanum tuberosum), portakal (Citrus sinensis), nar (Punica granatum) ve limon (Citrus limon)] örneğinde yaygın olarak bulunan pestisit kalıntı düzeyleri araştırılmıştır. Numuneler; QuEChERS yöntemi ile ekstrakte edilmiş, LC-MS/MS ve GC/MS cihazlarında pestisit etken maddeleri belirlenmiştir. Analiz sonuçlarına göre; bulunan kalıntı miktarları Türk Gıda Kodeksi ve Avrupa Birliği maksimum kalıntı miktarı (Maximum residue levels, MRL)’na göre değerlendirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, asma yaprağında bir fungisit türevi olan boscalid ve dimethomorph çok yüksek değerlerde çıkarken, myclobutanil ve penconazole sınır değere yakın çıkmıştır. Portakalda bir insektisit olan fenvalarate ve esfenvalarate türevleri yüksek değerlerde çıkmıştır. Limonda ise insektisit olan chlorpyrifos, cypermethrin ve pyriproxyfen türevleri yüksek değerlerde gözlenip, fenvalarate ve esfenvalarate türevleri ise sınır değerlere yakın bulunmuştur. Diğer numunelerde pestisit değerleri limit düzeylerin altında kalmış, hatta gözlenmemiştir. İncelenen 42 örneğin 35 adedinde limit düzeylerin üzerinde pestisit kalıntısı bulunmamıştır.

Anahtar Kelimeler:

İnsektisit, fungisit, tarım ürünleri, maksimum kalıntı miktarı

Investigation of Pesticide Residue Levels in Fruit and Vegetables Collected from Three Farmers Market in İzmir Province

In this study, the total pesticide residue levels of 42 fruit and vegetable samples (grape leaves (Vitis vinifera), strawberry (Fragaria ananassa), tomato (Solanum lycopersicum), cherry (Prunus avium), peach (Prunus persica), zucchini (Cucurbita pepo), eggplant (Solanum melongena), cucumber (Cucumis sativus), grape (Vitis vinifera), pepper (Capsicum annuum), potato (Solanum tuberosum), orange (Citrus sinensis), pomegranate (Punica granatum) and lemon (Citrus limon) collected from Buca, Bornova and Karşıyaka farmers markets in İzmir province were investigated. The samples were extracted with QuEChERS method, and pesticide active substances were determined in LC-MS / MS and GC / MS instruments. According to the analysis results, the residue levels were evaluated according to Turkish Food Codex and EU MRLs. According to the results obtained, while boscalid and dimethomorph, a fungicide derivative in the grapevine leaf, were at very high values, the myclobutanil and penconazole were close to the limit values. Fenvalarate and esfenvalarate derivatives, which are insecticides in orange, were at high values. In lemon, insecticides chlorpyrifos, cypermethrin and pyriproxyfen were observed at high values, while fenvalarate and esfenvalarate were found near to border values. In other samples, pesticide values remained below the limit levels and were not even observed. There were no pesticide residues on 35 of the 42 samples examined.

Keywords:

Insecticides, fungicides, agricultural products, maximum residue levels,

PDF

___

Anonim, 2015. Ülkemizde Zirai Mücadele Girdilerinin Değerlendirilmesi. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü, Zirai Mücadele Merkez Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, ISBN: 978-605-9175-33-3, Aralık 2015, Ankara.
Anonim, 2016. Türk Gıda Kodeksi Pestisitlerin Maksimum Kalıntı Limitleri Yönetmeliği. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Resmi Gazete, Sayı: 29899 (Mükerrer).
Anonim, 2018. Bitki Koruma Ürünleri Veri Tabanı. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Bitki Koruma Ürünleri Daire Başkanlığı, (https:// bku.tarim.gov.tr.), (Erişim tarihi: 25.06.2018).
Anonymous, 2018. Toxnet, Toxicology Data Network. (https://toxnet.nlm.nih.gov/cgi-bin/sis/search/a?dbs+ hsdb:@term+@DOCNO+7499), (Erişim tarihi: 25.06.2018).
Azar, İ., Kıvan, M., 2009. Bursa’da pazardan alınan limonlarda bazı insektisit kalıntılarının belirlenmesi. Türkiye III. Bitki Koruma Kongresi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Bitki Koruma Bölümü, Bildiri Özetleri, 15-18 Temmuz, Van, s.16.
Chakravarty, S., 2015. World Agrochemical and Pesticide Market to Grow 8.7% annually from 2014 to 2018. (http:// www.marketresearchreports.com), (Erişim tarihi: 25.06.2018).
Cönger, E., Aksu, P., Yiğit, N., Dokumacı, S., Baloğlu, Z., Burçak, A.A., 2012. Bazı pestisitlerin sebzelerdeki kalıntı davranışlarının belirlenmesi üzerine çalışmalar. Bitki Koruma Bülteni, 52(3): 273-288.
Delen, N., Durmuşoğlu, E., Güncan, A., Güngör, N., Turgut, C., Burçak, A., 2005. Türkiye’de pestisit kullanımı, kalıntı ve organizmalarda duyarlılık azalışı sorunları. Türkiye Ziraat Mühendisliği VI. Teknik Kongresi, 3-7 Ocak, Ankara, s. 629-648.
Dinçay, O., Civelek, H.S., 2017. Muğla ili Ortaca Bölgesi turunçgil ekosistemlerindeki insektisit kalıntılarının belirlenmesi. Türkiye Entomoloji Bülteni, 7(1): 31-40.
Durmusoğlu, E., 2007. Kontrolsüz ve bilinçsiz pestisit kullanımının neden olduğu sorunlar ve çözüm önerileri. Hasad, 32(270): 32-36.
Durmuşoğlu, E., Çelik, C., 2001. Türkiye'de pestisit kalıntıları üzerindeki araştırmalar. Türkiye Entomoloji Dergisi, 25(1): 65-80.
Ersoy, N., Tatlı, Ö., Özcan, S., Evcil, E., Coşkun, L.Ş., Erdoğan, E., 2011a. LC-MS/MS ve GC-MS’le bazı sebze türlerinde pestisit kalıntılarının tespiti. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(3): 79-85.
Ersoy, N., Tatlı, Ö., Özcan, S., Evcil, E., Coşkun, L.Ş., Erdoğan, E., Keskin, G., 2011b. Üzüm ve çilekte pestisit kalıntılarının LC-MS/MS ve GC-MS ile belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 25(2): 70-80.
Güngör, T., Urkun, T., Er, E., 2002. Gıdalarda Katkı Kalıntı ve Bulaşanların İzlenmesi. Bursa Gıda Kontrol Araştırma Enstitüsü Yayını, Bursa.
Lehotay, S.J., 2005. Quick, easy, cheap, effective, rugged, and safe approach for determining pesticide residues. Pesticide Protocols. In: J. L. Martínez Vidal and A. Garrido Frenich (Eds.), Methods in Biotechnology, Humana Press Inc., Totowa, NJ Vol. 19, pp. 239-261.
Şensoy, R.İ.G., Ersayar, L., Doğan, A., 2017. Van ilinde satılmakta olan yaş ve kuru üzümler ile salamura asma yapraklarında pestisit kalıntı miktarlarının belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27(3): 436-446.
Tatlı, Ö., 2006. Ege Bölgesine özgü bazı yaş meyve, sebze ve kurutulmuş gıda ürünlerinde pestisit kalıntı düzeylerinin tespiti. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.
Tiryaki, O., 2016. Türkiye’de yapılan pestisit kalıntı analiz ve çalışmaları. Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 32(1): 72-82.
Zengin, E, Karaca, İ., 2017. Uşak ilinde örtü altı üretimi yapılan domateslerdeki pestisit kalıntılarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 21(2): 554-559.