Osman KILIÇ, Gamze AYDIN ERYILMAZ, İsmet BOZ

Fındık Yetiştiriciliği Yapan İşletmelerde Kadınların İşgücüne Katılımı ve İşletme Kararlarına Etkisi: Samsun İli Örneği, Türkiye

Araştırmanın amacı, fındık yetiştiriciliği yapan işletmelerde kadınların işgücüne katılımını ve işletmeyle ilgili teknik ve ekonomik konulardaki kararlara etkisini ortaya koymaktır. Veriler, Türkiye’nin Orta Karadeniz Bölgesi’nde yer alan Samsun ili Çarşamba ve Terme ilçelerinde fındık yetiştiriciliği yapan 72 işletmeyle, 2019 yılında yapılan anketlerden elde edilmiştir. İncelenen işletmelerde, ortalama 33.67 dekar olan işletme arazisinin % 55.90’ı fındık arazisine aittir. İşletmelerde fındığın tercih edilmesinin en önemli nedeni olarak, % 73.61 ile fındığın alternatif ürünlere göre daha kârlı olması gösterilmiştir. Diğer önemli nedenler ise, fındığa alım garantisinin verilmesi (% 54.70) ve fındığın uzun süre depolanabilir olmasıdır (% 47.22). İşletmelerde aile nüfusu ortalama 4.57 kişi olup, bunun % 52.95’i kadınlardan oluşmaktadır. İşletmelerde kadınlar, fındık hasadı başta olmak üzere tarımsal işlerin tamamında çalışmaktadır. Kadınlar, tarımsal faaliyetler için kullanılan işgücünün % 50.91’ini eşiyle, % 21.82’sini kendisi, % 14.55’ini çocuklarıyla, geriye kalan % 12.72’sini eltisi, gelini, kayınpederi ve kayınvalidesiyle birlikte yapmaktadır. İşletmelerde kadınlar daha çok yetiştirilecek ürünün belirlenmesi, gübre kullanımı ve hayvan satışıyla ilgili kararlarda etkilidir. Fındık yetiştiriciliğinde kullanılan işgücünün % 36.70’i kadın işgücü olmasına rağmen, kredi kullanımı, pazarlama ve tarımsal eğitimle ilgili kararlarda kadınların etkisi oldukça düşüktür. Kadınların aile içindeki etkisinin artırılması ve işletme kararlarına daha fazla katılımlarının sağlanmasında, kadınları bilinçlendirmeye yönelik projelerin yapılması önemlidir. Bu sayede kırsal alandaki kadınların, toplumun kendilerine atfettiği rolleri kabullenmek yerine, sosyal hayatta olduğu gibi işletmeyle ilgili ekonomik kararlarda da aktif olarak yer almaları sağlanmış olacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Fındık, kadın işgücü, tarım işletmesi, işletme kararları, kırsal alan

Women Labor Force Participation and Impact on Business Decisions in Hazelnut Production Enterprises: The Case Study of Samsun Province, Turkey

This study aimed to investigate the participation of women in labor on hazelnut farms and their involvement in technical and economical decisions about the farm. The data were collected from 72 farms engaged in hazelnut cultivation in Çarşamba and Terme districts of Samsun province located in the Central Black Sea Region of Turkey in 2019. The average farm area was 33.67 decares, of which 55.90% was devoted to hazelnut growing. The most important reason for farmers to prefer hazelnut in their farms was that it was more profitable than alternative products with 73.61%. Other important reasons were the guarantee of purchase (54.70%), and the ease of long-term storage (47.22%). The average number of family members on the farms was 4.57, of which 52.95% were females. Women engaged in most agricultural activities, especially in hazelnut harvesting. Women carry out 50.91% of the labor activities with their spouses, 21.82% by themselves, 14.55% with their children, and 12.72% with their sisters in law, fathers-in-law or mothers-in-law. The women in farms are more effective in decisions such as; products to be grown, the use of fertilizers, and the sale of livestock. Although 36.70% of the labor of hazelnut cultivation is female labor, the involvement of women in credit use, marketing, and agricultural education activities is quite low. It is important to carry out projects aimed at raising womens’ awareness to increase their influence in the family and to promote greater participation in the process of making farm decisions. In this way, instead of accepting the roles that the society attributes to them, rural women will be actively involved in economic decisions related to the business as well as in social life.

Keywords:

Hazelnut, woman labor, farm, farm decisions, rural area,

PDF

___

Alkan, H.I., 2015. Tarım sektöründe kadın emeği (Çarşamba Ovası Gündoğdu ve Damlataş Köylerinde Fındık, Çeltik ve Sebze Üretimi özelinde bir irdeleme). Doktora tezi, Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Anonim, 2018. İşgücü İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, (http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri .do?id=27693), (Erişim tarihi: 13.05.2020).
Anonim, 2019. Bitkisel Üretim İstatistikleri. Türkiye İstatistik Kurumu, (https://biruni.tuik.gov.tr/medas/? kn=92&locale=tr), (Erişim tarihi: 13.05.2020).
Anonymous, 2014. USDA Foreign Agricultural Service, Gain Report, Turkey Tree Nuts Annual. (https://apps.fas.usda.gov/newgainapi/api/report/dow nloadreportbyfilename?filename=Tree%20Nuts%20Annual_Ankara_Turkey_10-16-2014.pdf), (Erişim tarihi: 13.05.2020).
Bayoğlu, A.S., 2010. Kırsal alanda kadının ekonomik konularla ilgili karar verme sürecine katılımı: Polatlı örneği. Gazi Üniversitesi Endüstriyel Sanatlar Eğitim Fakültesi Dergisi, 26: 57-65.
Berber, M., Eser, B.Y., 2008. Türkiye’de kadın istihdamı: Ülke ve bölge düzeyinde sektörel analiz. İş, Güç Endüstri İlişkileri ve İnsan Kaynakları Dergisi, 10(2): 1-16.
Cinemre, H.A., Kılıç, O., 2015. Tarım Ekonomisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Ders Kitabı No: 11, 5. Baskı, Samsun.
Erkuş, A., Demirci, R., 1985. Tarımsal İşletmecilik ve Planlama. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları, Ankara.
Kaya, T.E., Atsan, T., 2012. Kırsal kadınların sosyo- ekonomik durumları ve geleceğe yönelik beklentileri (TRA1 Bölgesi örneği). Tarım Ekonomisi Dergisi, 18(1): 1-11.
Kaya, N., 2017. Kırsal ve kentsel alanda yaşayan evli kadınların evlilik uyumu, evlilik doyumu ve ilişkilerde mutluluk düzeylerinin karşılaştırılması ve incelenmesi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
Kızılaslan, N., Yamanoğlu, A., 2010. Kırsal alanda kadınların tarımsal üretime ve aile içi kararlara katılımı: Tokat ili örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(13): 154-166.
Kutlar, İ., Kızılay, H., Turhanoğulları, Z., 2013. Kırsal alanda kadınların işgücüne ve kararlara katılımını etkileyen sosyoekonomik faktörlerin belirlenmesi: Burdur ili örneği. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 26(1): 27-32.
Özer, M., Biçerli, K., 2003. Türkiye’de kadın işgücünün panel veri analizi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 3(1): 55-86.
Palaz, S., Boz, İ., 2007. Türkiye’de kırsal bölgede yaşayan kadınların demografik özellikleri, aile içindeki statüleri ve gelecek beklentileri: Balıkesir, Kayseri ve Kahramanmaraş illeri örneği. Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 5(7): 17-29.
Yamane, T., 1967. Elemantary Sampling Theory. Printice Hall Inc. Englewood Cliffs, Nt.
Yılmaz, Z., Ersin, F., 2019. Kadına Karşı Aile İçi Şiddet. Şanlıurfa İli Kırsalı Kadın Profili Demografik, Sosyo-Ekonomik ve İstihdam Perspektifli Bir Araştırma. Ekin Yayınevi, Ankara.
Yılmaz, E., Özdemir, G., Oraman, Y., Unakıtan, G., Konyalı, S., 2019. Tarımsal üretimde kadınların karar alma süreçlerine katılımı ve kooperatiflerden beklentileri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 16(1): 71-81.