Bazı Tritikale (X Triticosecale Wittmack) Genotiplerinin Verim ve Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Bu araştırma; 2014-2015 yetiştirme döneminde, 9 tritikale genotipi (41-ITSN-8022, 41-ITSN-8023, 41-ITSN-8024, 41-ITSN-8036, 41-ITSN-8053, 41-ITSN-8061, DZ9-01-01, DZ9-01-02 ve DZ9-06)’nin Diyarbakır ve Mardin lokasyonlarında verim ve kalite ile ilgili bazı özellikleri incelenerek, bölgeye adaptasyonlarının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Çalışmada ayrıca, 2 ekmeklik buğday çeşidi (Pehlivan ve Cemre) de standart olarak kullanılmıştır. Araştırma, tesadüf blokları deneme desenine göre 4 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Çalışmada tane verimi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein içeriği, nişasta içeriği, gluten (yaş öz) içeriği ve zeleny sedimantasyon özellikleri incelenmiştir. Araştırma bulgularına göre lokasyonlar arası farklılıklar protein içeriği hariç, diğer tüm özellikler için önemli bulunmuştur. Araştırmada ele alınan genotiplere ait tane verimi 537.5-678.5 kg da-1, bin tane ağırlığı 29.84-45.21 g, hektolitre ağırlığı 73.13-79.50 kg hL-1, protein oranı % 14.00-16.19, nişasta içeriği % 62.48-64.65, gluten içeriği % 30.53-34.53 ve zeleny sedimantasyon değeri 48.67-55.36 mL arasında değişim göstermiştir. Araştırma sonuçlarına göre, incelen özellikler yönünden DZ9-06 hattının çeşit adayı olarak değerlendirilebileceği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Tritikale, çevre, tane verimi, protein içeriği, zeleny sedimentasyon

Determination of Yield and Quality Components of Some Triticale (X Triticosecale Wittmack) Genotypes

This research was carried out to determine local adaptations of 9 triticale genotypes (41-ITSN-8022, 41-ITSN8023, 41-ITSN-8024, 41-ITSN-8036, 41-ITSN-8053, 41-ITSN-8061, DZ9-01-01, DZ9-01-02 and DZ9-06) by examining some traits related to grain yield and quality components during 2014-2015 growing season in Diyarbakır and Mardin locations. Two bread wheat cultivars (Pehlivan and Cemre) were used as check cultivar. Study was conducted according to Randomized Complete Block Design with four replications. The traits of grain yield, thousand kernel weight, test weight, protein content, starch content, wet gluten content and zeleny sedimantation were investigated. According to the findings of research, differences between locations were found significant for all investigated traits except protein content. The values ranged in genotypes were between 537.5-678.5 kg da-1 in grain yield, 29.89-45.21 g in thousand kernel weight, 73.13-79.50 kg hL-1 test weight, 14.00-16.19% in protein content, 62.48-64.65% in starch content, 30.53-34.53 % in wet glutein content and 48.67-55.36 mL in zeleny sedimantation. DZ9-06 line was determined promising as a new cultivars candidate.

Keywords:

Triticale, environment, grain yield, protein content, zeleny sedimantation,

PDF

___

Abilov, R., 2014. Farklı tritikale hatlarının verim ve verim öğelerinin belirlenmesi. Yüksek lisans tezi, Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
Akgün, İ., Kaya, M., Altındal, D., 2007. Isparta ekolojik koşullarında bazı tritikale hat/çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 20(2): 171-182.
Aktaş, B., Aydemir, T., Yılmaz, K., İkincikarakaya, S., 2009.Bazı tritikale (X Triticosecale Witt.) genotiplerinin kuru koşullarda tane verimi stabilitesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 18(1-2): 30-35.
Albayrak, S., Mut, Z., Töngel, Ö., 2006. Tritikale (X Triticosecale Wittmack) hatlarında kuru ot ve tohum verimi ile bazı tarımsal özellikler. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 1(1): 13-21.
Anonim, 2016. Bitkisel Üretim İstatistikleri, www.tuik.gov.tr (Erişim Tarihi: 17.07.2016).
Atak, M., Çiftçi, C.V., 2006. Bazı tritikale çeşit ve hatlarının morfolojik karakterizasyonu. Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 101-111.
Atlı, A., 1999. Buğday ve ürünleri kalitesi. Hububat Sempozyomu, Bildiri Kitabı, 8-11 Haziran, Konya, s. 498-506.
Bağcı, S.A., Ekiz, H., 1993. Tritikalenin insan ve hayvan beslenmesindeki yeri. Konya’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Bildiri Kitabı, 12-14 Mayıs, Konya, s. 12-14.
Bishnoi, U.R., Hughes, J.L., 1979. Agronomic performanceand protein content of fall planted triticale, wheat and rye. Agronomy Journal, 71(2): 359-360.
Çiftçi, A.E., Kınabaş, S., Yelbey, S., Yağdı, K., 2010. Bazı tritikale hatlarının kalite özellikleri ve ekmek yapımında kullanılma olanaklarının araştırılması. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 24(2): 93-102.
Erekul, O., Köhn, W., 2006. Effect of weather and soil conditions on yield components and bread making quality of winter wheat (Triticum aestivum L.) and winter triticale (Triticosecale Wittm.) varieties in north-east Germany. Journal of Agronomy and Crop Science, 192(6): 452-464.
Grausgruber, H., Oberforster, M., Werteber, M., Ruckenbauer, P., Volmann, J., 2000. Stability of quality traits in austrian-grown winter wheats. Field Crops Research, 66(3): 257-267.
Genç, İ., Yağbasanlar, T., Ülger, A.C., Kırtok, Y., 1987. Çukurova koşullarında tritikale’nin verim ve verim öğeleri üzerinde bir araştırma. Türkiye Tahıl Sempozyumu, Bildiri Kitabı, 6-9 Ekim, Bursa, s. 6-9.
Kızılgeçi, F., Yıldırım, M., Akıncı, C., Albayrak, Ö., 2016a. Bazı arpa genotiplerinin Diyarbakır ve Mardin koşullarında verim ve kalite parametrelerinin incelenmesi. Iğdır University Journal of the Institute Science and Technology, 6(3): 161-169.
Kızılgeçi, F., Yıldırım, M., Albayrak, Ö., Başdemir, F., Akıncı, C., 2016b. Farklı azot dozlarının makarnalık buğday F2 melez kombinasyonlarında bazı kalite parametreleri üzerine etkisi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5(1): 7-14.
Martinek, P., Vinterova, M.,Buresova, I., Vyhnanek, T., 2008.Agronomic and quality characteristics of triticale (X Triticosecale Wittmack) with HMW glutenin subunits 5+10. Journal of Cereal Science, 47(1): 68-78.
Mut, Z., Albayrak, S., Töngel, Ö., 2006. Tritikale (X Triticosecale Wittmack) hatlarının tane verimi ve bazı özelliklerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 12(1): 56-64.
Osborne, B.G., 2006. Applications of near infrared spectroscopy in quality screening of early-generation material in cereal breeding programmes. Journal of Near Infrared Spectroscopy, 14(2): 93-101.
Özer, M.S., Özkan, H., Kola, O., Kaya, C., 2003. Ç.Ü.Z.F. tarla bitkileri bölümü tarafından yetiştirilen bazı ekmeklik buğday ve tritikale çeşit ve hatları ile bölgemiz çiftliklerinde üretilen ticari buğday çeşitlerinin fiziksel, kimyasal ve teknolojik özelliklerinin belirlenmesi. Gıda, 28(3): 251-257.
Sade, B., Topal, A., Soylu, S., 1999. Konya sulu koşullarında yetiştirilebilecek makarnalık buğday çeşitlerinin belirlenmesi. Orta Anadolu’da Hububat Tarımının Sorunları ve Çözüm Yolları Sempozyumu, Bildiri Kitabı, 8-11 Haziran, Konya, s. 91-96.
Tohver, M., Kann, A., That, R., Mihhalevski, A., Hakman, J., 2005. Quality of triticale cultivars suitable for growing and bread-making in northern conditions. Food Chemistry, 89(1): 125-132.
Türker, S., 1986. Bazı tritikale çeşitlerinin kimi teknolojik özellikleri üzerinde araştırmalar. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
Yağbasanlar, T., 1987. Çukurova’nın taban ve kıraç koşullarında farklı ekim tarihlerinde yetiştirilen değişik kökenli yedi triticale başlıca tarımsal ve kalite özellikleri üzerinde araştırmalar. Doktora tezi, Çukurova Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Adana.